برگزاری جشن کریسمس در بیتلحم پس از دو سال وقفه کرونا
۱۴۰۱ دی ۴, یکشنبه
دهها هزار مسیحی از سراسر جهان کریسمس و میلاد مسیح را در بیتلحم جشن گرفتند. انجام مراسم معمول کریسمس در دو سال گذشته به خاطر همهگیری کرونا متوقف شده بود.
تبلیغات
بیتلحم به باور مسیحیان زادگاه عیسی مسیح است. این شهر که در کرانه باختری رود اردن قرار دارد، هر سال زیارتگاه دهها هزار مسیحی از سراسر جهان است که راهی آنجا میشوند تا میلاد مسیح را جشن بگیرند.
در طی دو سال گذشته اما به خاطر همهگیری کرونا وضعیتی دیگر در بیتلحم حاکم بود و از جشن و مراسم همیشگی خبری نبود.
روز شنبه ۲۴ دسامبر امسال اما انتظار زائران به پایان رسید و بیتلحم پس از دو سال وقفه میزبان دهها هزار زائر و گردشگری بود که برای حضور در مراسم جشن کریسمس راهی این شهر شده بودند.
بیتلحم که بخشی از شهروندان آن مسلمان و بخشی دیگر مسیحی هستند، خود را برای میزبانی آماده کرده بود. علاوه بر یک درخت کریسمس عظیم، خیابانها و کوچههای این شهر با بادکنکهای رنگارنگ و وسایل دیگر تزیین شدهاند.
رژه گروههای ویژه همراه با نواختن موسیقی در خیابانهای بیتلحم، بعدازظهر شنبه برگزار شد. نیمهشب نیز نیایش و مراسم ویژه کریسمس در کلیسای مقدس کاترینا در بیتلحم اجرا شد.
روایت تصویری جشن کریسمس در آلمان در گذر زمان
جشن کریسمس در آلمان در طی چندین دهه گذشته تغییر و تحولات زیادی را پشت سر گذاشته است. در سال ۱۹۴۵ که آلمانیها نخستین کریسمس پس از جنگ جهانی دوم را جشن گرفتند، حال و هوای دیگری در مقایسه با امروز حاکم بود.
عکس: Jörg Carstensen/dpa/picture alliance
درخت و تزئین
در این روزها در آلمان میلیونها درخت کریسمس زینتبخش این جشن در خانهها هستند. در حالی که مردم در گذشته به یک درخت سادهی "کاج نوئل" بسنده میکردند، امروزه از کاجهای ناب و گرانقیمت برای این جشن استفاده میشود. وسایل تزئینی رنگارنگ و گویهای پرجلوه نیز حد و مرز نمیشناسند. امروزه جشن کریسمس جشنی پر زرق و برق و درخشنده است، اما در گذشته حال و هوایی دیگری در این ایام حاکم بود.
هنگامی که آلمانیها نخستین کریسمس پس از جنگ جهانی دوم را جشن میگرفتند، کشورشان ویرانه بود و شهرهای ویران این کشور پر بود از آوارگان و انسانهای بیسرپناه. اگر چه تصویر روی جلد یکی از نشریات چاپ برلین در کریسمس ۱۹۴۵ شاید فضایی شاد و مرفه را به ببینده القا کند، اما مهمترین پرسش انسانها در آن سال این بود: «از کجا میتوانم چیزی برای خوردن بیابم؟»
عکس: Gerhard Gronefeld
نخستین سالهای پس از جنگ
۱۹۴۶ تا ۱۹۴۹ در آلمان سالهای گرسنگی بود. سازمانهای خیریه گوناگون میکوشیدند با برگزاری جشن کریسمس و دادن هدایا و غذا و شیرینیجات به افراد مستمند، فضایی صمیمی و نوعدوستانه پدید آورند. فقر و گرسنگی درد مشترک انسانها در آن زمان بود؛ دردی که آنها را به هم نزدیک میکرد و سبب میشد که آنها تا آنجا که ممکن است کریسمس را در خوشی و شادی بگذرانند.
عکس: picture-alliance/dpa
کریسمس در دوران "معجزه اقتصادی"
آلمان غربی (سابق) در دهه ۱۹۵۰ میلادی شاهد معجزهای اقتصادی بود؛ معجزهای که با پشتکار و تلاش مردم شکل گرفت و سبب شد تا این کشور آرام آرام به رفاه و تأمین اجتماعی دست یابد. از آن زمان بود که جشن کریسمس رنگینتر و درخشندهتر شد و با بهبود شرایط اقتصادی در این کشور مردم این امکان را یافتند که به یکدیگر در شب کریسمس هدیه بدهند و حتی بستهای از هدایا برای اقوام و بستگان در آلمان شرقی (سابق) بفرستند.
عکس: Orlando /Three Lions/Getty Images
کریسمس و "جشن صلح"
در بین سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۹ آلمان شرقی سابق سرگرم پایهگذاری نظام سوسیالیستی بود. از آنجا که مذهب و نظام سوسیالیستی با یکدیگر سازگاری چندانی نداشتند، رهبران آلمان شرقی سابق کوشیدند تا از طریق کمرنگ کردن یا حذف عناصر دینی این جشن، به آن حال و هوایی غیرمذهبی و عمومی بدهند؛ جشنی خانوادگی که جشن صلح است. کریسمس در آلمان شرقی سابق "جشن پایان سال" یا "جشن صلح " خوانده میشد.
عکس: picture-alliance/ ZB
محصول موفق صادراتی آلمان شرقی
تمبرهایی که در سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۹ در آلمان شرقی سابق منتشر شدند، موتیفهایی برگرفته از هنرهای بومی داشتند و نه مذهبی. منبتکاریهای منطقه کوهستانی ارتس در آلمان شرقی سابق از صنایع دستی بسیار محبوب و محصولات موفق صادراتی این کشور محسوب میشدند.
عکس: picture-alliance/dpa/R. Hirschberger
مصرفگرایی روزافزون
در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی روند بازسازی در آلمان غربی تقریبا به پایان رسیده و خانوارها به رفاه نسبی دست یافته بودند. هدایایی که بین سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۹ زیر درختهای کریسمس قرار میگرفتند، به تدریج گرانقیمتتر میشدند. رفته رفته اهدای کالاهای لوکس و آخرین دستاوردهای صنعت الکترونیک مرسومتر میشد. از همان زمان نخستین انتقادها از مصرفگرایی حاکم بر کریسمس مطرح شد.
عکس: picture-alliance/dpa
مهمترین جشن تقویم
پررنگ شدن رسم و فراگیری فرهنگ هدیه دادن در ایام کریسمس سبب شد که کریسمس به مهمترین جشن سال در تقویم آلمانیها بدل شود. این در حالی است که کریسمس در مقایسه با دیگر جشنهای مذهبی مانند عید پاک از اهمیت کمتری نزد مسیحیان آلمان برخوردار است. البته جنبهها و ابعاد مذهبی جشن کریسمس نیز به مرور زمان کمرنگتر شده و مجلات گوناگون پر است از توصیههایی برای آرایش و تزئین درخت کریسمس و خانه.
عکس: Dieter Moebus/imago images/CHROMORANGE
تزئین و آرایش درخت
در حالی که در گذشته درختهای کریسمس و فضای خانه با کاردستی و وسایل تزئینی خودساخته آرایش میشدند، محصولات تزئینی کارخانهای رفته رفته جای کاردستیها را گرفتند. تولیدکنندگان محصولات مصرفی و وسایل سرگرمکننده و تفریحی به این ترتیب به بازاری پررونق دست یافتند تا نیازهای مصرفکنندگان را برآورده سازند.
عکس: picture-alliance
سیل کالاهای مصرفی
میزان مصرفگرایی را میتوان بازتابدهنده رشد و توسعه اقتصادی دانست. این میزان در دهه ۱۹۸۰ میلادی به اوج خود رسید و سیل هدایای گوناگون روانه زیر درخت کریسمس شد. اقتصاددانان در آن زمان متذکر شدند که جامعه آلمان غربی تا پایان دهه ۱۹۸۰ میلادی به جامعهای کاملا مصرفگرا بدل خواهد شد. مردم به یکدیگر کالاهایی هدیه میدادند که از وسایل مورد نیاز در زندگی روزمره نبودند و تنها جنبهای تفریحی داشتند.
در دهه ۱۹۹۰ میلادی که آلمان نخستین سالهای وحدت را تجربه میکرد، مردم آلمان شرقی سابق با توجه به محدودیتهای مصرفی حاکم بر کشورشان در گذشته، نیازی شدید به مصرف حس میکردند. جالب آنکه بسیاری از آنان سراغ کالاهای تولیدشده و عرضهشده در بخش غربی آلمان میرفتند؛ امری که رونق بازار در ایالتهای غربی و رکود نسبی در بخشهای شرقی آلمان را به دنبال داشت.
عکس: Fotolia/Tyler Olson
کریسمس در قرن ۲۱
اگر چه جشنهایی که در سال ۲۰۰۰ و به مناسبت دوهزارمین سالگرد میلاد مسیح گرفته شد، باشکوهتر از همیشه بود، اما شمار آگاهان به تاریخچه و ریشههای کریسمس به مراتب کمتر از گذشته بود. به ویژه نسل جوان در آلمان پس از رد و بدل شدن هدایا، پارتی برگزار میکرد و جذابیت کریسمس را بیشتر در کار نکردن و داشتن اوقات فراغت میدید.
عکس: picture-alliance/chromorange
توجه به ریشهها
بسیاری بر این باورند که در ایام کریسمس از هسته مسیحی و ریشههای تاریخی این جشن خبری نیست. البته در این سالها شمار خانوادههایی که به این ریشهها توجه دارند و پای درخت کریسمس داستان میلاد مسیح را برای کودکان تعریف میکنند و به ابعاد تاریخی و مذهبی این رویداد میپردازند، بیشتر شده است.
عکس: DW/P. Henriksen
متاثر شدن از دیگر فرهنگها
البته امروزه آداب و رسوم محلی در آلمان که مربوط به کریسمس هستند، در مقایسه با گذشته رنگ باختهاند. حال و هوای این جشن روز به روز جهانیتر میشود و در تزئین درخت و فضای خانه وسایل و سبکهایی به کار گرفته میشوند که در کشورها و فرهنگهای دیگر از جمله در آمریکا یا خاور دور مرسوم و متداول هستند.
عکس: picture-alliance/dpa/S. Stache
همهگیری کرونا
کریسمس در آلمان در سالهای ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ تحتالشعاع همهگیری کرونا قرار گرفت. گردهماییها و جشنهای خانوادگی در ابعاد کوچکتری برگزار شد و دید و بازدیدها نیز کمتر انجام گرفت. پاندمی کرونا و استفاده از ماسک حتی رد پای خود را در وسایل تزیینی آن دو سال به جا گذاشت.
عکس: Jochen Tack/picture alliance
حال و هوای همیشگی
در دسامبر سال ۲۰۲۳ در مجموع حال و هوای همیشگی ایام کریسمس به آلمان بازگذشته است، اگر چه طبق آخرین آمار، سود خردهفروشان در این کشور در ماههای نوامبر و دسامبر که ماههای "بازار کریسمس" محسوب میشود، در مقایسه با سال ۲۰۲۲ کاهش داشته است.