برگزاری همهپرسی استقلال کردستان بهرغم مخالفت پارلمان عراق
۱۳۹۶ شهریور ۲۲, چهارشنبه
بهرغم مخالفت پارلمان عراق با همهپرسی استقلال کردستان، مسعود بارزانی تأکید کرده که این رفراندوم در موعد مقرر برگزار خواهد شد. کردها سالهاست که در رؤیای کشوری مستقل به سر میبرند. خواست آنها اما مخالفان بسیاری دارد.
تبلیغات
مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، روز سهشنبه (۱۲ سپتامبر/ ۲۱ شهریور) اندک زمانی پس از مخالفت صریح پارلمان عراق با همهپرسی استقلال کردستان و دیگر مقاومتهای شدید داخلی و خارجی در برابر آن، تأکید کرد که این رفراندوم در موعد مقرر برگزار خواهد شد. زمان رفراندوم ۲۵ سپتامبر سال جاری میلادی (۲۰۱۷) برابر با سوم مهرماه تعیین شده است.
رئیس اقلیم کردستان عراق در جریان دیدارش از شهر کرکوک، با نادیده گرفتن مخالفت پارلمان با رفراندوم، همهپرسی را موضوعی مربوط به تصمیم کردها و "حق طبیعی" آنان دانست.
بارزانی همچنین در بیانیهای که در سایت رسمی حزب دمکرات کردستان عراق و اندکی پس از رأیگیری در پارلمان این کشور منتشر شد، اعلام کرد: «همهپرسی در موعد مقرر برگزار میشود. گفتوگوها با بغداد نیز پس از برگزاری همهپرسی از سر گرفته خواهند شد».
بارزانی در حالی بر برگزاری رفراندوم در موعد مقرر تأکید کرد که ساعاتی پیش از او اکثریت قاطع پارلمان عراق با همهپرسی استقلال کردستان مخالفت کرده بود. از مجموع ۳۲۸ کرسی پارلمان، ۲۰۴ نماینده در مخالفت با همهپرسی رأی داده بودند.
"تمامی تدابیر لازم" برای مقابله با همهپرسی
نمایندگان مخالف در بیانیهای همهپرسی کردستان را نقض قانون اساسی عراق و تهدیدی برای امنیت، استقلال و تمامیت ارضی این کشور دانستهاند. آنان دولت مرکزی را مأمور کردهاند که "تمامی تدابیر لازم" را برای پاسداری از تمامیت ارضی عراق اتخاذ کند. بخش اعظم نمایندگان کرد مجلس عراق رأیگیری را تحریم کرده بودند.
سلیم الجبوری، یکی از نمانیدگان عرب سنی پارلمان گفته بود، دولت به این رأی نیاز داشت تا "همه قدمها برای حفاظت از وحدت عراق و باز کردن باب گفتوگویی جدی" با رهبران کردهای عراق را بردارد.
تصاویر آموزش نظامی به پیشمرگههای کرد در آلمان
در آلمان گروهی از پیشمرگههای کرد از سوی ارتش آلمان آموزش نظامی میبینند. آلمان از پیشمرگههای کرد برای مقابله با گروه تروریستی "دولت اسلامی" حمایت میکند. گزارش تصویری آموزش نظامی به پیشمرگههای کرد در آلمان را ببینید.
عکس: picture-alliance/AP Images/M. Sohn
در شهر مونستر آلمان گروهی از پیشمرگههای کرد توسط ارتش آلمان آموزش نظامی میبینند.
عکس: picture-alliance/AP Images/M. Sohn
آلمان از پیشمرگههای کرد برای مقابله با گروه تروریستی "دولت اسلامی" حمایت میکند.
عکس: picture-alliance/AP Images/M. Sohn
ارسال اسلحه و آموزش نظامی بخشی از برنامههای آلمان برای حمایت از پیشمرگههای کرد در نبرد با داعش است.
عکس: picture-alliance/AP Images/M. Sohn
آموزش نظامی به پیشمرگههای کرد در آلمان
عکس: picture-alliance/AP Images/M. Sohn
بیش از یک سال است که آلمان برای مبارزان کرد در عراق که با تروریستهای "دولت اسلامی" میجنگند سلاح ارسال میکند.
عکس: picture-alliance/AP Images/M. Sohn
در ماههای اخیر اورزولا فون درلاین، وزیر دفاع آلمان نیز از کمپ آموزش نظامی پیشمرگهها در کردستان عراق بازدید کرده بود.
عکس: picture-alliance/AP Images/M. Sohn
پیشمرگههای کرد در آلمان آموزش نظامی میبینند.
عکس: Getty Images/A. Koerner
به رغم موازین قانونی که آلمان را از ارسال تجهیزات جنگی به مناطق درگیر مناقشه منع میکند، دولت فدرال از تابستان ۲۰۱۴ تا کنون، موشکهای ضد تانک و سلاحهای پیشرفته و خودکار به اربیل میفرستد.
عکس: Getty Images/A. Koerner
پیشمرگههای کرد در آلمان آموزش نظامی میبینند.
عکس: Getty Images/A. Koerner
در ماههای اخیر پیشمرگههای کرد تروریستهای "دولت اسلامی" را از جمله به کمک سلاحهای آلمانی از نواحی شمالی عراق عقب راندند.
عکس: Getty Images/A. Koerner
پیشمرگههای کرد در آلمان آموزش نظامی میبینند.
عکس: Getty Images/A. Koerner
علت اصلی حمایت آلمان از کردها این است که آنها با کشورهای عضو ائتلاف ضدداعش متحد هستند.
عکس: Getty Images/A. Koerner
برلین در نظر دارد در سال ۲۰۱۶ بودجه کمک به اقلیم کردستان را تا ۴۰ میلیون یورو افزایش دهد.
عکس: Getty Images/A. Koerner
مبارزان مسلح کرد "پیشمرگه" خوانده میشوند.
عکس: Getty Images/A. Koerner
عکس 141 | 14
همهپرسی کردستان عراق نه تنها با مقاومتهای شدید در داخل عراق و دولت مرکزی این کشور مواجه است، بلکه مخالفانی جدی در خارج از مرزهای عراق هم دارد.
در این میان صداهای موافقی هم شنیده میشود. از جمله در اسرائیل که شماری از سیاستمدارانش خواهان حمایت از همهپرسی استقلال کردستان عراق شده بودند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل هم حدود ۳ سال پیش از استقلال کردستان عراق حمایت کرده بود. بلژیک نیز حدود دو ماه پیش ضمن حمایت از این رفراندوم، اعلام کرده بود که حاضر است بر همهپرسی استقلال کردستان عراق نظارت کند.
اما ایران و ترکیه، دو همسایه پرنفوذ عراق، و نیز همسایه جنگزده این کشور سوریه با برگزاری رفراندوم استقلال مخالفت کردهاند. آمریکا هم به اقلیم کردستان پیشنهاد کرده که همهپرسی را تا شکست کامل گروه تروریستی "دولت اسلامی" (داعش) به حال تعلیق در آورد.
قدرتهای غربیِ مخالف همهپرسی، نگرانی خود را تشدید تنش میان کردها و دولت مرکزی و در نتیجهی آن تضعیف مبارزه با اسلامگرایان افراطی همچون داعش عنوان میکنند. اما کشورهایی همچون ایران و ترکیه در عین حال نگران آن هستند که همهپرسی کردستان عراق به مناطق کردنشین این دو کشور هم سرایت کرده و آنان را به تلاش برای رسیدن به مطالبهای مشابه ترغیب کند.
رؤیای کردها و جاذبه کرکوک
کردهای عراق در مناطق عمدتا کردنشین شمال این کشور از خودمختاری وسیعی بهرهمندند، اما سالهاست که رؤیای تشکیل کشوری مستقل را در سر میپرورانند. آنها با شکست شبهنظامیان داعش در اکثر مناطق عراق، اینک زمان را برای برداشتن نخستین گام به سوی استقلال کامل مناسب میبینند.
پیوستن کرکوک به همهپرسی استقلال کردستان عراق
نتیجه همهپرسی البته الزامآور نیست و پاسخ مثبت به خواست استقلال، به عملی شدن فوری آن نخواهد انجامید. نمایندگان اقلیم کردستان در نظر دارند تا با "برگ برنده" نتیجهی رفراندوم، با دست پر وارد مذاکرهای از موضع قدرت با دولت مرکزی شوند.
یکی دیگر از دلایل تشدید مناقشه، ورود کرکوک به جریان همهپرسی استقلال بود. این شهر نفتخیز جزو خاک اقلیم کردستان عراق نیست و موقعیت ویژهای دارد. همیشه بر سر این منطقه میان دولت مرکزی و حکومت اقلیم کردستان عراق اختلاف نظر وجود داشته است.
از سوی دیگر ۱۱۶ نماینده پارلمان عراق با امضای پیشنویس درخواستی در روز چهارشنبه (۱۳ سپتامبر) خواهان برکناری استاندار کرکوک به دلیل "نقض قانون اساسی و حمایت از همهپرسی اقلیم کردستان" شدند. ائتلاف ملی عراق که بزرگترین فراکسیون در پارلمان این کشور است نیز با جمعآوری امضا از دیگر نمایندگان درصدد برکناری فواد معصوم، رئیسجمهور کردتبار به دلیل پشتیبانی از همهپرسی عراق است.
از سال ۲۰۰۵ میلادی قرار بوده یک همهپرسی با نظارت سازمان ملل سرنوشت کرکوک را تعیین و حقوق کردها و دولت مرکزی را در این شهر روشن کند. این همهپرسی اما تا به حال عملی نشده است. بعد از محاصره کرکوک توسط داعش در ۳ سال پیش، پیشمرگههای کرد موفق شدند کنترل شهر را در دست بگیرند.
کرکوک شهری است با ترکیبی ناهمگون از کردها، عربها و ترکمنها که هر یک خود را مالک آن میدانند. کردها در این میان این شهر نفتخیز را "قلب کردستان" لقب دادهاند.
با توجه به همین واقعیتها هم بود که مسعود بارزانی در یک گردهمایی در برابر کردها، عربها و ترکمنهای این شهر در روز گذشته از جمله گفت، کرکوک از "وضعیتی ویژه" در کردستان جدید و مستقل بهرهمند خواهد بود. اما بهرغم ادعای کردها، بعید به نظر میرسد که دولت مرکزی عراق بهراحتی از این منبع مهم اقتصادی خود بگذرد.
تلخ و شیرین زندگی در کردستان عراق از نگاه خبرنگار دویچه وله
فرهاد پایار، همکار دویچه وله، پس از سفر به اقلیم خودمختار کردستان عراق، یک گالری عکس اختصاصی از مشاهدات خود را برای دویچه وله تهیه کرده که به جنبههای گوناگون زندگی مردم در این منطقه میپردازد.
عکس: DW/F. Payar
نمایی از شهر دوهوک
منطقه خودمختار کردستان عراق حدود ۵/۵ میلیون نفر جمیعت دارد. بیش از یک سوم جمعیت این منطقه زیر ۱۳ سال و حدود ۵ درصد بالای ۶۵ سال سن دارند. حدود ۵۰ درصد جمعیت کردستان عراق در سه شهر اربیل، سلیمانیه و دوهوک زندگی میکنند.
عکس: DW/F. Payar
گسترش شهرها
شهرهای کردستان با سرعت در حال گسترش هستند و ساختمانهای مسکونی و تجاری مثل قارچ رشد میکنند. جمعیت اربیل در ۱۰ سال گذشته از حدود ۶۰۰ هزار نفر به یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسیده است. شهر دوهوک هم رشد مشابهی داشته است.
عکس: DW/F. Payar
فضای سبز
از ظاهر شهرهای بزرگ کردستان برمیآید که سرمایهگذاران بیشتر به فکر ایجاد ساختمان هستند تا فضای سبز. تعداد پارکهایی شبیه این پارک باصفا در دوهوک بسیار کم است.
عکس: DW/F. Payar
جلب توریست
برای جلب توریست، هتلهای شیک یکی پس از دیگری بهراه افتادهاند اما حضور تروریستهای «دولت اسلامی» در بخشهایی از کردستان باعث شده که جهانگردان جرات رفتن به این مناطق را نداشته باشند. این در حالی است که در شهرهای بزرگ زندگی به صورت عادی در جریان است و هیچ نشانهای از اسلامگرایان افراطی وجود ندارد. بر اساس آمار رسمی در سال ۲۰۱۲ بیش از دو میلیون توریست به این منطقه سفر کردهاند.
عکس: DW/F. Payar
پست بازرسی
در تمامی شاهراههای کردستان نیروهای دولتی (پیشمرگهها) رفت وآمد خودروها را کنترل میکنند.
عکس: DW/F. Payar
پرچم کردستان
پرچم سه رنگ کردستان در شهر و روستا حضوری دائمی دارد و حتی در ویترین مغازهها هم جا باز کرده است.
عکس: DW/F. Payar
بازار دوهوک
مغازهای در بازار دوهوک. بیشتر کالاهای این بازار قدیمی چینی هستند. تاجران میگویند، از زمانی که گروه تروریستی «دولت اسلامی» موصل را تسخیر کرده و بخشی از راههای ارتباطی، به ویژه به بغداد، را قطع کرده است، وضعیت بازار آشفته شده و برخی تاجران در معرض ورشکستگی قرار گرفتهاند.
عکس: DW/F. Payar
کمک خارجی
بسیاری از کارگاههایی که پیشتر سودآور بودند، بخشی از فعالیت خود را تعطیل کرده اند. در این کارگاه قالیبافی تنها هفت زن کار میکنند. صاحب کارگاه میگوید که سازمان ملل یک سال پیش وعده کمک مالی داده بود، اما تا کنون به وعده خود عمل نکرده است.
عکس: DW/F. Payar
خودروهای ژاپنی و کرهای
وجود بیشمار خودروهای نو و نسبتا گرانقیمت در شهرها و روستاهای منطقه خودمختار کردستان این شبهه را ایجاد میکند که اکثر کردها وضعیت مالی خوبی دارند. بیشتر خودروهای شخصی و تاکسی شهرهای بزرگ کردستان ژاپنی یا کرهای هستند. به ندرت خودروهای اروپایی به چشم میخورد.
عکس: DW/F. Payar
اختلاف طبقاتی
در گوشه و کنار کردستان اختلاف طبقاتی کاملا محسوس است. جلال عادل (عکس) که در حاشیه شهر عمادیه زندگی میکند، حقوق بازنشستگی ناچیزی دارد که فقط برای اجارهخانه و مواد خوراکی اولیه او و همسرش هزینه میشود. جلال مردی شوخطبع است و نام خودروی مدل ۱۹۷۰ خود را «مرسدس خانم» گذاشته است.
عکس: DW/F. Payar
کودکان خیابانی
از جلال عادل تنگدستتر هم وجود دارد:کودکان خیابانی که بیشتر آنها دستمال کاغدی یا آدامس میفروشند.
عکس: DW/F. Payar
کارتن قزوینی
در همه جای کردستان نشانههایی از ایران وجود دارد. عکس: خانهای مسکونی در شهر عمادیه.
عکس: DW/F. Payar
زبان فارسی در کردستان
بسیاری از شهروندان کردستان به زبان فارسی مسلط هستند زیرا در ایران زندگی کردهاند. نفال برواری که یکی از مسئولان روابط بینالملل اداره فرهنگ استان دوهوک است، فارسی را با لهجه تهرانی صحبت میکند. او بیش از نیمی از عمرش را به همراه خانوادهاش در ایران به سر برده است.
عکس: DW/F. Payar
فساد اداری
صالح حمید هم بیش از ۲۵ سال به همراه خانوادهاش در ایران پناهنده بوده است. او که فارغالتحصیل دانشگاه است نتوانسته در رشته خود کار کند و اکنون در شهر دوهوک مغازه سی دی فروشی دارد. صالح حمید هم مانند بسیاری از فارغالتحصیلان دانشگاهی میگوید که برای راه یافتن به ادارههای دولتی یا شرکتهای خصوصی "یا باید لابی داشت یا باج داد". صالح در طول روز در مغازهاش برنامههای تلویزیونی فارسیزبان میبیند.
عکس: DW/F. Payar
افلیتهای مذهبی
در همه جای کردستان کلیساهای قدیمی و مدرن به چشم میخورد. علاوه بر مسیحیان که اکثر آنها آشوری هستند، در منطقه خودمختار شمار قابل توجهی ایزدی، یهودی و یارسان (اهل حق) زندگی میکنند.
عکس: DW/F. Payar
بازمانده حمله هوایی ارتش صدام حسین
ناقوس کلیسایی در نزدیکی شهر احمدیه از بازماندههای یک خمپاره و چرخ ماشین تشکیل شده است.
عکس: DW/F. Payar
مغازههای مشروبفروشی
اکثر مشروبفروشیهای کردستان متعلق به مسیحیان است. این عکس در روز عید پاک گرفته شده، به همین دلیل مغازههای مشروبفروشی تعطیل هستند.
عکس: DW/F. Payar
تحصیل در کردستان
در مدارس به زبان کردی آموزش داده میشود. زبان عربی را دانشآموزان به عنوان زبانی بیگانه میآموزند. دوره ابتدایی که شش سال طول میکشد، اجباری است. دوره دبیرستان هم شش سال است. (عکس: دبیرستانی تخصصی ویژه آموزش صنعت توریسم).
عکس: DW/F. Payar
آموزش عالی در کردستان
در منطقه خودمختار کردستان عراق ۱۵ دانشگاه و مدرسه عالی دولتی و ۱۳ دانشگاه خصوصی وجود دارد. قدیمیترین آنها دانشگاه سلیمانیه است که در سال ۱۹۶۸ ساخته شده. جدیدترین دانشگاه، «هولر» اربیل است. ٰعکس: دانشکده موسیقی دانشگاه دوهوک.
عکس: DW/F. Payar
کمبود آب
در کردستان عراق مشکلی به نام «آب» هنوز فراگیر نشده، اما کارشناسان میگویند که در سالهای اخیر سطح آبهای زیرزمینی کاهش یافته و احتمال اینکه وضع بهتر شود وجود ندارد. در پنج سال گذشته مساحت زمینهای زراعی افزایش یافته و این خود مشکل آب را حادتر میکند. (عکس: رود دجله).
عکس: DW/F. Payar
برندهای غربی
به نظر میرسد که «برند»های (مارکهای) معروف بینالمللی هنوز جرات حضور در کردستان عراق را ندارند. شمار برندهایی که در این منطقه نمایندگی دارند انگشتشمار است.
عکس: DW/F. Payar
کمپ پناهجویان دومیز
بیش از یک میلیون پناهجوی سوری و عراقی در کمپهای استان دوهوک زندگی میکنند. تنها در کمپ دومیز در حاشیه شهر دوهوک بیش از ۸۰ هزار نفر ساکن هستند.
عکس: DW/F. Payar
امید به آینده
پناهجویان با وجود تمامی کمبودها و مشکلاتی که در اردوگاهها دارند، عشق به زندگی و امید به آینده را از دست ندادهاند. عکس بالا یک زوچ پناهنده سوری در کمپ دومیز در حاشیه شهر دوهوک را نشان میدهد.
متن و عکس از فرهاد پایار