آغاز سال ۱۹۹۹: نیروهای یوگسلاوی به سرکوب آلبانیایی‌های کوسوو (کوزوو) ادامه می‌دهند. گروه کثیری از آنان را آواره کرده‌اند. ناتو اخطار می‌کند. مذاکراتی آغاز می‌شود که بی‌ثمر می‌ماند.

۲۴ مارس: ناتو سرانجام دست به حمله می‌زند. جنگ، ۷۹ روز طول می‌کشد. سازمان ملل در این مورد مأموریتی به ناتو نداده است. آیا جنگ فاقد "مشروعیت" است؟

انتقاد عفو بین‌الملل

جنگ، چه "مشروع" چه "نامشروع"، ویرانگر و خونین است و آمیخته با دروغ و هرزگی. زخمهای جنگ هنوز ترمیم نیافته‌اند. سازمان "عفو بین‌الملل" به مناسبت ده‌سالگی جنگ کوسوو بیانیه‌‌ای انتشار داده و در آن از حکومت‌های بلگراد و پریشتینا انتقاد کرده که چرا در روشن کردن سرنوشت مفقودشدگان کوتاهی می‌کنند. تا کنون تنها جسد نیمی از ۳۸۰۰ تنی، که نامشان در فهرست گم‌شدگان بوده، یافت شده است. حدود ۱۹۰۰ خانواده همچنان به دنبال گم‌شدگان خود هستند.

جسدی پیدا می‌شود. طبعا باید پرونده‌ای تشکیل شده و پیگرد قاتل یا قاتلان آغاز شود. عفو بین‌الملل گزارش می‌دهد که تنها در موردهای اندکی کار به تشکیل پرونده‌ی جنایی و دادخواهی کشیده است. قاتلان، راست راست راه می‌روند و شاید عده‌ای به آنان به چشم قهرمانان جنگ بنگرند.

لزوم سنجش‌گری

جنگ، زخم‌های بسیاری به جا گذاشته و پرسش‌های بسیاری. آیا اجتناب‌پذیر نبود؟ بکه چوفاج (Beque Cufaj)، نویسنده و خبرنگار ساکن کوسوو، که خود از نزدیک شاهد جنگ بوده، در مصاحبه با "رادیو آلمان" (Deutschlandfunk) می‌گوید، چاره‌ای نبود. او در این مورد به یورگن هابرماس، فیلسوف آلمانی، نیز استناد می‌کند که دخالت در کوسوو را برای دفاع از حقوق انسان‌ها موجه دانسته بود. چوفاج، با وجود این، تأکید می‌کند، که جنگ بدبختی‌های خود را دارد و به این جهت در موردی "موجه" نیز درست باید سنجید که تا چه حدی درگیری نظامی لازم است.

دوپارگی

عنوان فرعی گزارشی در سایت "رادیو آلمان" در مورد دهمین سالگرد جنگ کوسوو چنین است: "برحق، اما غیر قانونی". این کلام، بیان یکی از رایج‌ترین موضع‌‌گیری‌ها در آلمان در مورد این جنگ است.

با گفتن این که دخالت نظامی در کوسوو موجه بود، اما به دلیل نداشتن تأیید سازمان ملل، غیرقانونی بود، موضوع تمام نمی‌شود. مثلا بحث در می‌گیرد در این مورد که حق چیست و قانون چیست و کدام یک مبناست.

برخی رسانه‌ها دوپارگی موجود در نظرات را به خوبی بازتاب داده‌اند. مثلا در "تاگس‌تسایتونگ" (Tageszeitung) با دو نظر مختلف مواجه می‌شویم که هر دو مستدل به میدان آماده‌اند.

عنوان یک مقاله‌ی این روزنامه چنین است: "لازم بود". نویسنده در اثبات ضرورت، به چیزهایی استناد می‌کند که خود به چشم دیده. همه‌ی آنها درست، اما باز می‌توان پرسید: واقعا چاره‌ی دیگری نبود؟

مقاله‌ای دیگر در همین روزنامه چنین عنوان دارد: "زیرپا گذاشتن حقوق بین‌المللی". نویسنده‌ی این روزنامه نیز به فاکت‌ها اشاره می‌کند، اما می‌گوید که سران ناتو، مردم‌فریبی کردند تا کار غیرقانونی خود را توجیه کنند.