خبرگزاری‌های دولتی ایران روز یکشنبه (۵ مهرماه/ ۲۷ سپتامبر) خبر دادند که بزرگترین معامله تاریخ بورس کشور در همان ساعات اولیه بازار و آغاز رقابت برای خرید ۵۰ درصد به اضافه یک سهم شرکت مخابرات انجام شد. "کنسرسیوم اعتماد مبین" خریدار این سهام است. شرکت سرمایه‌گذاری "مهر اقتصاد ایرانیان" نیز که دیگر شرکت‌کننده در رقابت تصاحب سهام شرکت مخابرات بود، وابسته به سپاه پاسداران است.

ارزش سهام خریداری شده برابر ۷۸۰۰ میلیارد تومان است که حدودا معاول ۸ / ۷ میلیارد دلار می‌شود. خبرگزاری‌ها نوشته‌اند این معامله ظرف مدت حدود نیم ساعت انجام گرفت. شرکت مخابرات ایران در سال ۱۳۵۰ با سرمایه‌ای بالغ بر پنج میلیارد ریال تاسیس شد. بیش از ۴۷ هزار نفر در این شرکت و زیرمجموعه‌های آن شاغل هستند.

فروش سهام شرکت مخابرات در چارچوب اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی صورت می‌گیرد که بر اساس آن شماری از شرکت‌های تحت کنترل دولت به بخش‌خصوصی واگذار می‌شوند. سیاست کلی اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی چهار سال پیش توسط "مجمع تشخیص مصلحت نظام" تنظیم و توسط آیت‌الله خامنه‌ای به دولت ابلاغ شد.

گزارش‌های ‌انتشار یافته در رسانه‌های ایران نشان می‌دهد که واگذاری شرکت‌های دولتی به نحوی بوده که اغلب این شرکت‌ها به تملک "نهادهای حکومتی" درآمده‌اند، که هر چند در چارچوب تشکیلات دولت نیستند، اما در کنار دولت و جزئی از نظام حکومتی ایران هستند. به عنوان مثال خریداران اصلی سهام شرکت‌های مهم واگذار شده در سال‌های اخیر، شرکت‌ها و بنیادهای وابسته به سپاه پاسداران بودند.

هویت کنسرسیوم اعتماد مبین

کنسرسیوم اعتماد مبین که نصف به علاوه یک سهام شرکت مخابرات ایران را تصاحب کرده، متشکل از سه شرکت ثبت‌شده در استان‌های تهران و خراسان هستند. این سه شرکت عبارتند از: شرکت گسترش الکترونیک مبین ایران، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه اعتماد و شرکت شهریار مهستان.

براساس اطلاعاتی که در سایت «روزنامه رسمی» کشور منتشر شده، شرکت‌های سرمایه‌گذاری توسعه اعتماد و شهریار مهستان متعلق به "بنیاد تعاون سپاه" و شرکت گسترش الکترونیک مبین ایران نیز مربوط به "ستاد اجرایی فرمان امام" است.

"ستاد اجرایی فرمان امام" یک کنسرن بزرگ اقتصادی است که ارزش اموال و املاک آن بالغ بر۵۰ میلیارد دلار (پنجاه هزار میلیارد تومان) است. ساخت و ساز انبوه مسکن، ساخت پالایشگاه از جمله حوزه‌های عمده‌ی فعالیت این کنسرن است.

"بنیاد تعاون سپاه" در سال ۱۳۶۷ تاسیس شد و اکبر غمخوار و محسن رفیق‌دوست از مهم‌ترین مدیران این بنیاد در دهه ۷۰ بودند. موسسه صندوق پس‌انداز و قرض‌الحسنه انصارالمجاهدین (موسسه مالی اعتباری انصار) نیز وابسته به این بنیاد است.

بنابر گزارش روزنامه‌های تهران، بنیاد تعاون سپاه هم‌اکنون ۴۵ درصد سهام گروه بهمن، چهار درصد سهام گروه سایپا و ۲۵ درصد سهام پتروشیمی کرمانشاه را در اختیار دارد. از جمله شرکت‌های معروفی که صد‌در‌صد سهام آنها متعلق به بنیاد تعاون سپاه است می‌توان به شرکت "کشت و صنعت شاداب خراسان"، شرکت "خدمات هوایی پارس" و صنایع غذایی "مائده" اشاره کرد.

حضور روزافزون سپاه در اقتصاد و سیاست

روزنامه‌ی "اعتماد ملی" در شماره ۱۲ مرداد ۱۳۸۷ خود نوشت، حضور سپاه در فعالیت‌های اقتصادی در ماه‌های اخیر به نقطه‌ی عطف کم‌سابقه‌ای رسیده است. به نوشته‌ی این روزنامه، ناظران بورس تهران هر روز شاهد جابه‌جایی حجم قابل توجهی از سهام از سوی فعالان حقوقی زیر مجموعه سپاه پاسداران هستند.

تحلیل‌گران می‌گویند هم‌زمان با سنگین‌تر شدن حضور سپاه در فعالیت‌های اقتصادی، میل فرماندهان این نهاد نظامی برای حضور سیاسی نیز افزایش یافته است. "مهندسی" انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ که منجر به پیروزی محمود احمدی‌نژاد شد نخستین برآمد چنین گرایشی در سپاه بود. این روند در دوره‌ی ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد تشدید شد به گونه‌ای که منجر به حوادث انتخابات ۲۲ خرداد ۸۸ گردید.

منتقدان نظام سیاسی ایران و رقیبان و مخالفان محمود احمدی‌نژاد حوادثی که منجر به ابقای وی در ریاست جمهوری شد، یک "کودتا"ی تمام‌عیار ارزیابی می‌کنند که فرماندهان سپاه و آیت‌الله علی خامنه‌ای نقش اساسی در آن ایفا کردند.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک نهاد صرفا نظامی است و مطابق اساسنامه‌و توصیه‌های اکید آیت‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، حضور سپاه در فعالیت‌های خارج از حوزه تعریف‌شده‌ی آن، به‌ویژه فعالیت‌های سیاسی غیرقانونی است.

MM/AJ