گفتگوی تلفنی بشار اسد و بان کی‌مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، نیمه‌شب پنج‌شنبه (۱۸ اوت / ۲۷ مرداد) در حالی صورت گرفته که شورای امنیت از تشکیل جلسه اعضای این شورا به منظور بررسی مسائل جاری در سوریه خبر داده و به گفته‌ی برخی دیپلما‌ت‌ها انتظار می‌رود کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل خواستار ارجاع پرونده بشار اسد به دادگاه بین‌المللی جنایات جنگی شود.

بان‌کی‌مون از معدود شخصیت‌های سیاسی بین‌المللی در جهان است که موفق به گفتگو با بشار اسد طی هفته‌های اخیر شده است. فرهان حق، سخنگوی سازمان ملل متحد، اظهار داشته است که بان کی‌مون در این گفتگو نسبت به «نادیده گرفتن وسیع حقوق بشر و خشونت گسترده‌ی نیروهای امنیتی در برابر غیرنظامیان» در سوریه اظهار نگرانی شدید کرده و بار دیگر خواهان بررسی وقایع جاری در این کشور از سوی یک گروه مستقل شده است. بان کی‌مون همچنین از اسد خواسته است به خبرنگاران و رسانه‌ها اجازه ورود به این کشور را بدهد.

در بیانیه‌ی سازمان ملل که به همین منظور منتشر شده آمده است که دبیر کل سازمان ملل بر «توقف هر چه سریعتر عملیات نظامی و دستگیری‌های گسترده» تأکید کرده و بشار اسد نیز در پاسخ گفته است که عملیات ارتش و پلیس «متوقف شده‌اند».

بشار اسد در گفتگو با بان کی‌مون از اجرای اصلاحات در قانون اساسی سوریه و همچنین انتخابات مجلس این کشور در ماه‌های آینده خبر داده و دبیر کل سازمان ملل نیز خواستار اجرای این اصلاحات «بدون اعمال حملات نظامی» شده است.

ارجاع پرونده اسد به دادگاه بین‌المللی جنایات جنگی؟

اظهارات اسد در حالی صورت می‌گیرد که هیچ ‌نشانی دال بر پایان خصومت‌ها میان دولت سوریه و مخالفان آن دیده نمی‌شود. به گفته‌ی فعالان حقوق بشر سوری، در پنج ماه گذشته نزدیک به ۲ هزار معترض در پی حمله‌ی نیروهای امنیتی این کشور جان باخته‌اند.

علیرغم وعده‌های اسد مبنی بر انجام اصلاحات در سوریه، دولت‌های غربی بر این باورند که تنها نشانه‌های اندکی دال بر تحقق اصلاحات وعده داده شده، دیده می‌شود. در بیانیه‌ی سازمان ملل همچنین آمده است که بان کی‌مون خواستار راه‌اندازی «جریان صلح‌آمیز و معتبر» اصلاحات در این کشور شده و از بشار اسد خواسته است با ورود یک گروه بشردوستانه از سوی سازمان ملل به این کشور و «امکان دسترسی مستقل و بدون مانع به تمام مناطق» موافقت کند. بر اساس این بیانیه اسد تنها وعده داده است که این گروه امکان دسترسی به «مناطق مختلف در سوریه» را خواهند داشت.

در همین حال شورای امنیت سازمان ملل متحد روز پنج‌شنبه (۱۸ اوت / ۲۷ مرداد) جلسه‌ای را برای بررسی اوضاع جاری در سوریه برگزار می‌کند. یکی از دیپلمات‌های آگاه که نامش ذکر نشده در گفتگو با خبرگزاری فرانسه اظهار داشته در این جلسه ناوی پیلای، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، در نظر دارد از وجود «شواهدی مبنی بر نقض جدی قوانین بین‌المللی حقوق بشر از سوی اسد» سخن بگوید.

یکی از منابع دیپلماتیک دیگر نیز تأیید کرده است که پیلای قصد ارائه‌ی پیشنهادی را مبنی بر ارجاع پرونده‌ی بشار اسد به دادگاه بین‌المللی جنایات جنگی دارد.

بر طبق ضوابط تنها شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌تواند پرونده‌ای را به این دادگاه که در شهر لاهه واقع است، ارجاع دهد.

این شورا پیش‌تر پرونده‌ی معمر قذافی، رهبر لیبی، و عمر البشیر، رییس‌جمهوری سودان را به دادگاه بین‌المللی جنایات جنگی ارسال کرده است.

SN/KG