عمر یک مصوبه قانونی که روز سه‌شنبه (۲۴ فروردین / ۱۲ آوریل) با ۱۳۲ رای به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و هدف آن ابقای سامانه سوخت هوشمند برای مصرف بنزین بود، به ۲۴ ساعت هم نکشید. نمایندگانی که به مصوبه رای داده بودند، از اقدام خود پشیمان شده‌ و آن را به کمیسیون تلفیق پس فرستاده‌اند.

خبرگزاری ایسنا به نقل از مهرداد بذرپاش، عضو هیات رئیسه مجلس می‌نویسد: «نمایندگان صبح دیروز حواس‌شان نبوده و به مصوبه پر ابهامی رای داده‌اند.»

مبنای این لایحه آن بود که قیمت بنزین در صورت مصرف بالاتر از سقف ۱۸۰ لیتر در ماه، بر حسب میزان و به صورت پلکانی از ۱۰۰۰ تومان به ۲۰۰۰ تومان افزایش یابد.

این مصوبه عوارضی را برای انتشار آلایندگی، ایجاد ترافیک یا استفاده از زیرساخت‌هایی چون جاده‌ها و خیابان‌ها نیز در نظر گرفته بود تا دولت درآمدهای حاصل از آن را به مصارف زیست‌محیطی و ساختاری برساند.

بیشتر بخوانید: آلایندگی خودروها در ایران سه برابر اروپا

مجلس در حالی این تبصره را تصویب کرد که دولت هم‌چنان در حال بررسی طرح ابقای سامانه سوخت است؛ طرحی که از هشت ماه قبل و پس از الغای طرح سهمیه‌بندی بنزین و تک نرخی شدن آن در دست بحث مانده و بلاتکلیف است.

مصوبه روز سه‌شنبه مجلس محصول تلاش احمد توکلی، نماینده مردم تهران بود. توکلی در دفاع از این طرح گفته است، افزایش پلکانی قیمت بنزین و استفاده از کارت‌های سوخت می‌تواند از قاچاق بنزین جلوگیری کند و عوارض حاصله نیز درآمدی برای دولت برای حفظ محیط زیست، مهار مصرف، کاهش ترافیک و بهبود جاده‌ها داشته باشد.

پیامدهای زنجیره‌ای

اما هرگونه تغییر در بهای بنزین به نوسان در قیمت سایر خدمات و کالاها خواهد داشت و نخستین پیامد آن در جهش قیمت حمل و نقل و واکنش‌های زنجیره‌ای در بازار تولید و مصرف خواهد بود. پاره‌ای نمایندگان مجلس بر همین اساس هشدار داده‌اند که چهار نرخی شدن بنزین خطر ایجاد نارضایتی نزد مردم را به دنبال دارد.

بیشتر بخوانید: بنزین تک نرخی در ایران‌؛ پایان عمر سهمیه‌ها

هادی قوامی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه از جمله در مورد هویدا شدن آثار نارضایتی مردمی در تیرماه هشدار داده است. مهرداد بذرپاش، چهارشنبه (۲۵ فروردین / ۱۳ آوریل) اخطار داده که با اجرای طرح قیمت پلکانی، نیمی از بنزین در کشور با قیمت ۲۰۰۰ تومان به فروش خواهد رسید.

قوامی گفته است که اجرای مصوبه غیرممکن است زیرا یکی از مشکلات آن عدم تفاوت بین ابرشهر تهران، کلان‌شهرها، شهرهای بزرگ و روستاها از نظر سهمیه استاندارد سوخت است.

معاون رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نیز در مخالفت با این تبصره گفته است: «اجرای طرح افزایش پلکانی قیمت بنزین موجب ایجاد مشکل برای طیف وسیعی از مردم می‌شود.»

طبق این مصوبه مصرف‌کنندگان مجاز بودند تا سقف ۱۸۰ لیتر در ماه، از بنزین تک‌نرخی هزار تومانی استفاده کنند. نرخ بنزین برای مصرف ماهانه از ۱۸۰ تا ۲۲۰ لیتر ۱۵۰۰ تومان و تا ۲۶۰ لیتر ۱۷۵۰ تومان و تا ۳۰۰ لیتر و بیشتر ۲۰۰۰ تومان بود.

استفاده از سامانه هوشمند سوخت که از زمان تک نرخی شدن بنزین در آبان سال ۹۴ خورشیدی عملا کارآیی نداشت، طبق این مصوبه باید دوباره فعال می‌‌شد. دولت مکلف شده بود که حداکثر چهارماه پس از تصویب این قانون، کلیه وسایل نقلیه سبک و سنگین را که فاقد کارت سوخت بودند، به چنین کارتی مجهز کند.

در ایران روزانه ۷۵ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود. در آذر ماه ۱۳۹۴ و هنگام اعلام تک‌نرخی شدن بهای بنزین و پایان طرح سهمیه‌بندی گفته شده بود که حدود ۴۰۰ میلیون لیتر بنزین سهمیه‌بندی در کارت‌های سوخت باقی مانده‌اند.