انتخابات نهم مجلس شورای اسلامی در ۱۲ اسفند ۱۳۹۰ برگزار خواهد شد. پیش‌بینی می‌‌شود در آن نواحی ایران که اقلیت‌های قومی ساکن هستند، از انتخابات مجلس این‌باراستقبال شایانی به عمل نیاید. در برخی از این مناطق تعداد داوطلبان نمایندگی نیز در قیاس با دوره‌های پیشین کاهش یافته است.

برخی از رهبران دینی اهل سنت در داخل کشور گرچه سخنی از تحریم به میان نیاورده‌اند، اما از پیش شرط‌هایی صحبت کردند که به باور کارشناسان در شرایط کنونی کشور "به معنای تحریم" تلقی می‌شود.

پیش‌شرط مولانا عبدالحمید: شرکت دگراندیشان

مقام‌های محلی استان سیستان و بلوچستان خبردادند بیش از ۱۴۳ نفر تاکنون به عنوان داوطلب نمایندگی مجلس ثبت‌نام کرده‌اند. در میان ثبت‌نام‌شدگان، نام هشت نماینده‌ی فعلی این استان نیز دیده می‌شود.

مولانا عبدالحمید، امام جمعه‌ی اهل سنت زاهدان وضعیت کنونی کشور را بحرانی توصیف می‌کند و«تنها راه برون‌رفت از این بحران را برگزاری یک انتخابات آزاد و سالم» می‌داند. وی در خطبه نماز جمعه در زاهدان توصیه می‌کند که « صداهای مخالف و منتقد را باید شنید و به انتقادات سازنده توجه کرد».

مولانا عبدالحمید گفت: «بهترین سیاستی که می‌تواند مملکت را از این شرایط خطرناک و بحرانی خارج کند، آشتی ملی و برقراری وحدت و انسجام ملی کشور است، و این امر امکان پذیرنیست مگر اینکه راه گفتمان و مذاکره باز شود و سخن دگراندیشان و منتقدان و همه‌ی کسانی که معتقدند به نوعی در حق آنان ظلم و اجحافی صورت گرفته است، شنیده شوند».

امام جمعه اهل سنت زاهدان مجلس دوره‌ی هشتم را ضعیف توصیف کرد و توصیه می‌کند برای خروج از بحران کنونی به نمایندگان باسواد و توانمند که به جایگاه فردی خود فکر نمی‌کنند، نیازهست.

برون رفت از بحران کشور، انتخاباتی ملی آزاد و سالم

مولانا عبدالحمید همچنین گفت: «وقتی رقابت در انتخابات به درون یک جناح محدود شود، نتیجه‌ی آن کاهش انگیزه‌ی مشارکت مردم و ورود افراد ضعیف به مجلس خواهد بود که بر مشکلات و بحران‌های جاری می‌افزاید».

وی پیشنهاد کرد که مسئولین باید برای این مشکل چاره‌اندیشی کنند و شرایطی را فراهم نمایند که دایره‌ی مشارکت در انتخابات با حضور همه تفکرات، جناح‌ها، اقوام و مذاهب وسیع گردد و صلاحیت نمانیدگان آنها رد نگردد. امام جمعه اهل سنت زاهدان همچنین خاطرنشان کرد: «تنها راه برون رفت از بحران‌ها برگزاری یک انتخابات ملی آزاد و سالم با در نظر گرفتن خواسته‌های همه مردم ایران است».

"بلوچ‌ها در انتخابات همیشه شرکت فعالی داشتند"

مسعود بلوچ مسئول "انجمن فعالان حقوق بشر بلوچستان" که یک سازمان مدافع حقوق بشربلوچ‌های ایران است و در خارج از کشور فعالیت می‌کند، درباره‌ی مشارکت بلوچ‌ها در انتخابات مجلس می‌گوید: «انتخابات مجلس برای بلوچ‌ها از انتخابات رياست جمهوری مهم‌تر بوده و مردم بلوچ در آن فعالانه شرکت کردند و اگر کانديدای مورد علاقه‌ای هم نداشتند رای‌شان را به نامزدهای غيراصول‌گرا دادند».

این مدافع حقوق بشر بلوچ ایرانی می‌گوید: «به‌نظر من در اين دوره بلوچ‌ها و غيربومی‌های بلوچستان مانند دوره‌های پیشین عمل کنند و به نامزدهای مورد توجه‌شان اگر رد صلاحيت نشوند، رای خواهند داد».

مسعود بلوچ درباره‌ی شرکت بلوچ‌ها در انتخابات نهم مجلس تاکید می‌کند که در داخل کشور بلوچ‌های ایران معمولا بر اساس گفته‌ی رهبران دینی خود از جمله مولانا عبدالحمید عمل می‌کنند.

این فعال حقوق بشر بلوچ ایرانی در رابطه با مشارکت مردم بلوچ در انتخابات خاطرنشان می‌کند: «البته از آنجایی‌که اختلاف شدیدی بين نظام جمهوری اسلامی و مردم بلوچ و خصوصا با رهبران دينی آنها افتاده، هم برای مردم که يک انتخابات آزادی را درخواست می‌کنند و هم برای مسئولين استانی تندرو که خواهان حفظ قدرت و روی کار آوردن کانديداهای مورد نظرشان هستند، انتخابات معمولی و بدون دردسری نخواهد بود».

مسعود بلوچ انتقاد می‌کند که «دولت در تمام دوران انتخاباتی با عملکردهای گوناگون در صدد بوده که فقط افراد اصول‌گرا و يا افراد شيعه مذهب راه بيابند و بلوچ‌ها هم از اين عملکرد دولت ناخرسند بودند و به طرق مختلف با آن مخالفت کردند و در چندين مورد هم موفق بودند که نتايج انتخابات را ابطال و به دور دوم بکشانند».

احزاب بلوچ ایرانی و مواضع آنها

ناصر بلده‌ای، سخنگوی "حزب مردم بلوچستان" می‌گوید تاکنون احزاب وگروه‌های سیاسی بلوچ خارج از کشور درباره‌ی انتخابات موضع‌گیری نکردند. وی می‌گوید این احزاب در داخل کشور فعالیتی ندارند و عمدتا در میان بلوچ‌های خارج از کشور مطرح هستند.

وی دراین رابطه از "حزب مردم بلوچستان"، "جنبش ملی بلوچستان"، "جنبش دمکراتیک بلوچستان"، "سازمان آزای‌بخش بلوچستان"، "جبهه متحد بلوچستان، جمهوری‌خواهان فدرال ایران"، "جبهه مردم بلوچستان" نام برد.

می‌پرسیم، آیا زمینه برای یک انتخابات آزاد و عادلانه فراهم شده است و احزاب و گروه‌های سیاسی بلوچ در خارج از کشور چگونه می‌اندیشند؟

آقای بلده‌ای از حزب مردم بلوچستان به دویچه‌وله می‌گوید: «ما این انتخابات را نه تحریم کردیم و نه از مردم خواستیم که در آن شرکت کنند. به نظر ما این انتخابات بیشتر بازی سیاسی است. گروه‌های بلوچ طرفدار یک انتخابات آزاد هستند. شهروندان بلوچ اگر بخواهند در این انتخابات ثبت‌نام کنند، باید امضاء کنند که اصل ولایت مطلقه فقیه را قبول دارند، اما بلوچ‌های سنی مذهب اعتقادی به ولایت فقیه ندارند و این امر با اصول اعتقادی آنها مغایراست. بنابراین مردم را مجبور می‌کنند دروغ بگویند».

ناصر بلده‌ای از حزب مردم بلوچستان نتیجه می‌گیرد که انتخابات مجلس در ایران آزاد و عادلانه نیست.

استقبال مردم بلوچ از انتخابات چگونه خواهد بود؟

کارشناسان و آگاهان به امور بلوچ‌ها در ایران براین باورهستند که سخنان مولانا عبدالحمید درباره‌ی انتخابات نهم مجلس تاثیر اساسی در مشارکت بلوچ‌ها خواهد داشت. آنها نتیجه می‌گیرند که مشارکت رای‌دهندگان بلوچ در این انتخابات به برآورده شدن درخواست‌های مولانا عبدالحمید، رهبر دینی بلوچ‌های ایران بستگی خواهد داشت.

حال انتخابات نهم مجلس تاچه حد توانسته است "پیش‌شرط‌های" مولانا عبدالحمید را برآورده کند؟ آیا دگراندیشان توانسته‌اند در انتخابات شرکت کنند و زمینه‌ی "گفتمان برای برون‌رفت از بحران کنونی" فراهم هست؟

در رابطه با انتخابات نهم مجلس، بسیاری مقام‌های جمهوری اسلامی در اظهارات خود به دفعات تأکید داشته‌اند که فقط طیف‌های اصول‌گرا باید به مجلس راه یابند. در این رابطه بارها از تابعیت محض نمایندگان مجلس از اوامر ولی فقیه سخن می‌رفته است.

طاهر شیرمحمدی
تحریریه: داود خدابخش