محمد بن‌لادن، پدر اسامه، یک سرمایه‌دار یمنی بود که در دهه ۵۰ قرن بیستم، شرکت ساختمانی بزرگ "گروه بن‌لادن سعودی" را در عربستان تاسیس کرد. اسامه در سال ۱۹۹۹ پدر خود را "بنیادگذار زیرساخت‌های عربستان سعودی" نامید.

این نام‌گذاری بی‌دلیل نبود. محمد به عنوان یک مقاطعه‌کار مولتی میلیاردر بسیاری از مساجد و بناهای مذهبی را، بعضا بدون چشمداشت مالی تعمیر کرد و بناهای بی‌شماری در عربستان سعودی ساخت.

اسامه از سال ۱۹۷۹ به آنچه خود "جهاد علیه کفار" می‌نامید تمایل یافت. نزدیکان او گفته‌اند که همزمانی سه رویداد او را به این سمت سوق داد: انقلاب اسلامی ایران، ورود ارتش سرخ به افغانستان و اشغال مسجد بزرگ مکه به‌وسیله مخالفان کاخ‌سعودی.

مامور ریاض در افغانستان
 
در دوران حضور ارتش سرخ در افغانستان، بن‌لادن با آگاهی دولت عربستان داوطلبان عرب را  در پیشاور و لاهور تجهیز می‌کرد و به افغانستان می‌فرستاد. رساندن کمک‌های مالی به مجاهدین یکی دیگر از وظایف او بود. او به‌همین منظور در سال ۱۹۸۴ مرکزی به‌نام "بیت‌الانصار" را در پیشاور ایجاد کرد.

در همین دوران رهبری عربستان سعودی تصمیم به ایجاد "کمیته امداد منطقه‌ای برای افغانستان" گرفت. اداره شعبه این کمیته در منطقه حجاز به بن‌لادن سپرده شد. این کمیته  جوانان سعودی را تشویق می‌کرد برای تقویت مجاهدین به افغانستان بروند. ریاض دست بن‌لادن را کاملا باز گذاشته بود. از او تنها خواسته شده بود که فعالیت‌هایش را از پیشاور و لاهور سازماندهی کند و شخصا در افغانستان آفتابی نشود.

تشکیل شبکه القاعده و مواضع ضدآمریکائی

پس از خروج نیروهای اتحاد شوروی سابق از افغانستان، بن‌لادن تصمیم گرفت "مجاهدین عرب" را از افغانستان خارج کند و "جهاد با کفار" را در نقاطی دیگر سازمان دهد. روز ۱۱ اوت سال ۱۹۸۸ بن‌لادن و سایر رهبران مجاهدین عرب در پیشاور گرد آمدند و موجودیت شبکه القاعده را اعلام کردند.

اما حتی تشکیل القاعده نیز سبب نشد که کاخ سعودی از بن‌لادن رویگردان شود. او خود دیگر کمتر در عربستان آفتابی می‌شد، اما رهبران عربستان با برادران و اعضای خانواده او همچنان رابطه‌ای خوب داشتند.

بن‌لادن که پس از خروج شوروی از افغانستان جهان‌غرب و در راس آن آمریکا را دشمن اصلی جهان اسلام می‌دانست، پس از تشکیل القاعده کاخ سعودی را به‌خاطر نزدیکی با آمریکا به باد انتقاد گرفت.

او در سال ۱۹۹۰ میلادی، پس از حمله عراق به کویت و پیش از اعزام نیروهای آمریکائی به منطقه، در نامه‌ای خطاب به رهبران عربستان سعودی اعلام کرد که اگر نیروهای بیگانه وارد منطقه شوند، علیه آن‌ها خواهد جنگید.

بن‌لادن در این نامه نوشت که اشغال کویت به وسیله ارتش عراق مسئله جهان اسلام است و کشورهای اسلامی باید با اتخاذ سیاستی یکپارچه، عراق را وادار به عقب‌‌نشینی از خاک کویت کنند، اما نیروهای آمریکائی نباید وارد منطقه شوند.

این انتقادها سبب شد که عربستان سعودی سرانجام در سال ۱۹۹۵ میلادی تابعیت بن‌لادن را سلب کند. در سال ۱۹۹۹ حملات تروریستی پرتلفات به سفارت‌خانه‌های آمریکا در دارالسلام و نایروبی نام بن‌لادن را بیش‌از همیشه بر سر زبان‌ها انداخت.

کودکی در سایه مهر کاخ سعودی

مناسبات محمد بن‌لادن، پدر مولتی میلیاردر اسامه، با  کاخ سعودی چنان نزدیک بود که پس از مرگ وی، از آنجا که اسامه و برادران او نابالغ بودند، ملک فیصل، پادشاه وقت عربستان، سه مرد مورد اعتماد خود را مامور اداره اموال و نظارت بر تربیت آن‌ها کرد. تحت نظارت این افراد بود که اسامه از سال ۱۹۶۸ میلادی به یکی از مدارس جده رفت که به سبک غربی اداره می‌شد.

بن‌لادن مثل بیشتر فرزندان خانواده‌های ثروتمند عربستان سعودی با سنت‌های وهابی و سلفی رشد کرد و در جوانی تحت تاثیر معلم ورزش سوری خود به مطالعه قرآن و احادیث مذهبی روی آورد. او به‌تدریج چنان مومن شد که به‌گفته اطرافیانش هرگز نماز شب را ترک نمی‌کرد.

در سال ۱۹۷۶ اسامه تحصیل رشته اقتصاد و مهندسی ساختمان را در دانشگاه ملک عبدالعزیز جده آغاز کرد. بیش‌تر دانشجویان این دانشگاه را فرزندان خانواده‌های نزدیک به کاخ سعودی تشکیل می‌دادند. در همین دوران بود که او یک موسسه خیریه مذهبی ایجاد کرد. در این موسسه، اسامه با سایر دانشجویان به تفسیر قرآن و آموزه جهاد می‌پرداخت. همه این فعالیت‌ها با تفکر رهبران کاخ سعودی که خود را در عین‌حال وارثان خلفای اسلام می‌دانند، هماهنگی داشت. بن‌لادن در واقع ماری بود که رهبران عربستان سعودی در آستین خود پرورش دادند.

پس از قتل اسامه به دست کماندوهای آمریکائی در روز دوم ماه مه سال ۲۰۱۱ میلادی، رهبری عربستان سعودی این واقعه را به نفع مبارزه با تروریسم دانست. آن‌ها پس از حمله تروریستی یازده سپتامبر ۲۰۰۱ بن‌لادن را برای خود نیز خطری بزرگ می‌شمردند.