1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

بنيادگذار كتابخانه ملی 

۱۳۹۹ بهمن ۱۷, جمعه

۱۷ بهمن ۱۳۴۶: ۵۳ سال پيش در چنين روزی مهدی بيانی در تهران درگذشت:  "از هر كتاب ساده می‌توان بهره برد ولی چه کسی می‌تواند منكر تأثير نشاطآور تذهيب و نقش و نگار هنرمندان در آثار شود؟". 

Mehdi Bayani
عکس: hamyaar

مهدی بيانی در سال ۱۲۸۵ در همدان زاده شد. پدرش خوشنويس و پيشكار مالی بود. 

دو ساله بود كه پدر را از دست داد و با مادر فرهيخته خوشنويسش در تهران مقيم شد.

از كودكی شيفته ادبيات و فلسفه بود و در اين رشته‌ها در دانشسرای عالی ليسانس گرفت. 

۲۷ ساله بود كه نخست به دانشكده افسری رفت اما يک سال بعد كناره گرفت و به تدريس ادبيات در دانشسرای تهران پرداخت و سرپرست كتابخانه عمومی وزارت فرهنگ شد. 

۳۱ ساله بود كه پس از تلاش پيگير برای گردآوری كتاب‌های خطی و چاپ‌شده از جمله از كتابخانه سلطنتی، "كتابخانه ملی ايران" را گشود و سرپرست آن شد و اين مقام را ۲۲ سال عهده‌دار بود. 

۳۹ ساله بود كه در رشته ادبيات از دانشگاه تهران دكترا گرفت و در همانجا به تدريس ادبيات و كتابشناسی پرداخت. 

۵۰ ساله بود كه سرپرست كتابخانه سلطنتی شد و با بهره‌گيری از كتاب‌های خطی آنجا آثار ماندگاری درباره خط، كتابشناسی و عرفان به چاپ رساند. 

او خط خوشی به ويژه در نستعليق داشت و از بنيان‌گذاران انجمن خوشنويسان ايران بود و با تأليف "شرح احوال و آثار خوشنويسان" نخستين دانشنامه خوشنويسان و خوشنويسی را منتشر كرد: "متجاوز از يک ربع قرن است كه نگارنده به مطالعه آثار خوشنويسان اشتغال دارد". 

جلد نخست اين دانشنامه چهار جلدی به زندگينامه و سبک كار صدها خوشنويس پرداخته كه به ترتيب حروف الفبا تنظيم شده است: "به هر كتابخانه و موزه و گنجينه هنری كه راه يافته‌ام، هر اثری را در آنجاها از خطوط خوشنويسان ديده‌ام، توصيف نموده و نوشته و تاريخ و غير اينها را كه كاتب قيد نموده روايت كرده‌ام. ولی بسنده نكرده‌ام و هرجا سطری و عبارتی به خط خوش ديده‌ام تا آخرين درجه برای ايضاح از تاريخ خوشنويسان استفاده نموده‌ام". 

افزون بر اينها او آثار ماندگار تاريخی و آموزشی در زمينه كتابشناسی كتاب‌های خطی و "پانصد سال تاريخ جواهرات سلطنتی ايران" را نگاشته كه بيشتر آنها پس از درگذشت زودهنگامش چاپ شده‌اند. 
مهدی بيانی در ۶۱ سالگی در تهران درگذشت.

پرش از قسمت گزارش روز

گزارش روز

پرش از قسمت تازه‌ترین گزارش‌های دویچه وله