بهاره هدایت: سطحی‌نگری نه به نفع رسانه است و نه به نفع مخاطبان
۱۳۸۶ آذر ۱۵, پنجشنبه
دویچه وله: بعنوان نماینده‌ی طیفی از دانشجویان ایرانی و نسل جوان ما، می‌توانید برایمان بگویید که چه انتظاری از رسانه‌های فارسی‌زبان رسمی خارج از کشور دارید؟
بهار هدایت: باید تلاش کنند تا حد امکان مستقل از دولتها و تصمیم‌گیری‌های آنها عمل کنند. اعمال نظر و ایدئولوژی خاصی در تنظیم خبر و اطلاع‌رسانی نداشته باشند. در این صورت می‌شود به جریان آزاد اطلاعات در آن رسانه امیدوار بود. با این سوال که اصلا چرا مخاطب باید برود سراغ یک رسانه خارجی، می‌شود به این نتیجه هم رسید که انتظار این است به بخشی از جامعه داخل کشور که امکان تبادل اطلاعات را در شرایط داخلی از قبیل سانسور و فشار ناشی از عدم وجود آزادی بیان ندارند، این امکان داده بشود که به بیان دیدگاهها و نقطه‌نظرهایشان بپردازند. حتا اگر مثلا بخشی مثل اخبار هنری را هم در نظر بگیریم، رسانه‌های خارجی لزوما باید به اخبار سانسورشده و موارد این چنینی بپردازند و بتوانند اینها را پوشش بدهند. در کنار اینها باید به این هم دقت کرد که اخبارشان باید قرین به واقعیت باشد. مثلا چیزی که دیده می‌شود در رسانه‌های خارجی اخبار به‌صورت خیلی غلوآمیز یا غیرواقعی به اطلاع مخاطبین می‌رسد و این می‌تواند روی اعتماد آنها در طول زمان تاثیر منفی داشته باشد؟
دویچه‌وله: مشاهدات و تجربیات شخصی شما چه چیزی را نشان می‌دهد؟ کسانی که ازرسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور استفاده می‌کنند، بیشتردرپی کدام مطالب هستند؟
بهار هدایت: در مورد رسانه‌های خارجی آنهایی که بعنوان پایگاه خبررسانی دارند فعالیت می‌کنند، بنیان اصلی که به نظرم مخاطب جذب می‌کند، همین قضیه سانسور داخلی است. بنابراین اخباری که اینجا سانسورمی‌شود، یا حواشی اخباری که دارد پخش می‌شود و سانسور می‌شود، اینها مدنظر مخاطبان قرار می‌گیرد و در عین‌حال به دلیل وجود همان سانسور، قطع ارتباطی که بین فعالین داخلی و فعالین خارجی ایجاد شده، مخاطبین داخل کشور را علاقمند می‌کند برای اینکه تحلیل افرادی را که بعنوان اپوزیسیون خارج از کشور دارند فعالیت می‌کنند را هم بشنوند از طریق رسانه‌های خارجی. بنابراین هم روی تحلیل‌هایی که ارائه می‌شود با واسطه‌ی رسانه‌های خارجی برایشان اهمیت دارد و هم اخبار و گزارش‌ها.
دویچه‌وله: بیشتر الان مدنظر شما مسایل سیاسی است. ولی شما قبل از این اشاره کردید به هنر و فرهنگ مثلا؟
بهار هدایت: بستگی به رسالتی که آن رسانه برای خودش تعریف می‌کند، می‌تواند ساحت‌های مختلفی را پوشش بدهد. مطلوبیت این است که خب این عرصه‌ها گسترده‌تر بشوند. یکی ازرسالتهای رسانه به نظر من وسعت‌بخشیدن دید مخاطب عام است در مشغول کردن او به امور ومسایلی که در دنیای پیرامون می‌گذرد و این مسایلی که در دنیای پیرامون می‌گذرد اعم ازاینکه مسایل فرهنگی که در سایر کشورها بدون اینکه ارتباط مستقیم به داخل کشور داشته باشد، می‌تواند جزو این موارد باشد و یا مثلا موارد سیاسی که در نظام بین‌الملل دارد اتفاق می‌افتد و لزوما ارتباط مستقیم با داخل کشور ندارد. و فکر می‌کنم هر فردی اگرهویت خودش را یک هویت مخصوص بداند، از درک این تحولات و فهم آن ارتقا آگاهی بهتری پیدا می‌کند و این مفید است. ولی این سطح مطلوبیت برای دریافت خبر از مسایل مختلف بین‌المللی را من در داخل کشور نمی‌بینم. اینها در عین‌حال بستگی به شکل خبررسانی و ظرافت‌های حرفهای دارد که باز برمی‌گردد به عملکرد حرفهای آن رسانه برای جذب مخاطب در عرصه‌های مختلف.
دویچه‌وله: شما دبیر کمیسیون زنان دفتر تحکیم وحدت هستید و همینطور دبیر واحد حقوق بشر این سازمان دانشجویی. بعنوان کسی که با مسایل زنان و حقوق بشر سروکار دارد، چه انتظار مشخصی دارید؟
بهار هدایت: مطلوب این است که هر دو بخش رسانه‌های مکتوب و رسانه‌های تصویری اولا مطالب را عمیق و کارشناسانه ارائه بکنند، یعنی از سطحی‌نگری و پروپاگاند روی این موضوعات خودداری بشود تا حد ممکن. چون اینها کم کم تاثیرات نامطلوب خودش را نشان می‌دهد. از طرف روی کار حرفهای اطلاع‌رسانی و ایجاد جذابیت خبری و رسانه‌ای، خصوصا در رسانه‌های تصویری، باید بیشتر سرمایه‌گذاری بشود. الان به نظر می‌رسد که اگر یک تقسیم‌بندی ابتدایی بخواهیم بکنیم، رسانه‌هایی که حرفه‌ای‌تر دارند کار می‌کنند در حد یک رسانه‌ی مکتوب باقی مانده‌اند، در صورتی که رسانه‌هایی که توانسته‌اند کارشان را گسترده‌تر کنند، مخاطب‌های بیشتر جذب کرده‌اند و مشخصا از رسانه‌های تصویری استفاده می‌کنند. این انتظار هست که از هردو وسیله استفاده بشود در یک پایگاه خبررسانی، تا بتوانند مخاطب‌های گسترده‌تری را جذب بکنند و آن رسالت خبررسانی را به نحواحسن بتوانند انجام بدهند. الان اگر من بخواهم بعنوان نماینده‌ی بخش دانشجویان صحبت بکنم، می‌گویم سطحی‌نگری و ارائه تحلیل‌های آبکی، طرفداری از یک جناح یا یک دولت و حتا نقد یکطرفه‌ی حکومت، هرچند در لفافه وپنهان باشد، بهرحال اعتماد را در بین مخاطبین مخدوش می‌کند. و این نه به نفع رسانه است و نه به نفع مخاطبی که تحت بدترین شرایط سانسور داخلی قرار دارد.
مصاحبه‌گر: کیواندخت قهاری