دولت سوریه هنوز هیچ واکنش رسمی درباره انتشار بیانیه شورای امنیت از خود نشان نداده است، اما به گزارش خبرگزاری‌های بین‌المللی وضعیت در شهر حماه رو به وخامت نهاده است. شاهدان عینی از طریق تماس‌های تلفنی گزارش می‌دهند که واحدهای زرهی ارتش با حمایت تانک‌ها در روز چهارشنبه (۱۲ مرداد/۳ اوت) یورش بزرگی را به مرکز شهر حماه آغاز کرده‌اند.

از روز گذشته تاکنون ده‌ها نفر در شهر حماه کشته شده‌اند. به علت نبود خبرنگاران مستقل در سوریه تایید گزارش‌های رسیده ناممکن است. به گفته شاهدان عینی نیروهای نظامی هر چه بیشتر بر شهر حماه تسلط می‌یابند. تک‌تیراندازها بر فراز ساختمان‌های دولتی موضع گرفته‌اند. شهر حماه یکی از مراکز اصلی اعتراضات علیه رژیم بشار اسد به شمار می‌آید.

پس از گذشت ماه‌ها اعضای شورای امنیت نتوانستند بر سر انتشار قطعنامه‌ای به توافق رسدند و سرانجام تنها به صدور بیانیه‌ای اکتفا کردند. در این بیانیه از دولت اسد خواسته شده که از سرکوب معترضان دست بردارد و به «آزادی‌های پایه‌ای نظیر آزادی بیان و حق تجمع» احترام بگذارد.

آمادگی دبیرکل سازمان ملل برای گفت‌وگوی مستقیم با اسد

در پی محکومیت رژیم بشار اسد توسط شورای امنیت، بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد در جمع خبرنگاران اعلام کرد که آماده گفت‌وگوی مستقیم با دولت سوریه است. بان‌کی‌مون تصریح کرد که رخدادهای اخیر در سوریه «وحشیانه و تکان‌دهنده» هستند.

دبیرکل سازمان ملل افزود: «جهان وخامت اوضاع سیاسی در سوریه را با نگرانی فراوانی دنبال می‌کند.» بان‌کی‌مون بار دیگر تکرار کرد که حتا حاضر است با «بشار اسد و یا هر فرد مسئول دیگری» به گفت‌وگو بنشیند. بشار اسد با لجاجت زیاد از هفته‌ها پیش تاکنون از هرگونه تماس تلفنی با دبیرکل سازمان ملل خودداری کرده است.

آلمان، فرانسه و بریتانیا از صدور بیانیه شورای امنیت در محکومیت رژیم اسد استقبال کردند. ویلیام هیگ، وزیر امورخارجه بریتانیا درباره اهمیت این بیانیه گفت: «این بیانیه نشانگر نگرانی فزاینده جامعه جهانی در قبال رفتار غیرقابل قبول رژیم سوریه است.» به گفته هیگ این بیانیه سبب انزوای بیشتر رژیم اسد خواهد شد.

کشورهای غربی از آغاز خواهان صدور قطعنامه و محکومیت شدید حکومت سوریه بودند، اما برخی کشورهای عضو شورای امنیت نظیر روسیه، چین، برزیل و آفریقای جنوبی با اشاره به نمونه لیبی تصویب قطعنامه را گامی تدارکاتی برای حمله نظامی به سوریه خواندند.

حال آخرین خبرها حاکی از آن است که حمله ارتش سوریه در بامداد پنج‌شنبه (۱۳ مرداد/۴ اوت) به شهرهای دیگر سوریه نیز ده‌ها کشته و مجروح بر جا نهاده است. سازمان‌های حقوق‌بشری تایید کردند که پس از نماز شامگاهی در چهارشنبه این حملات آغاز شد.

برخلاف کشورهای مصر، تونس و حتا لیبی ارتش سوریه تاکنون از دستورات اسد پشتیبانی کامل کرده است. یکی از کارشناسان سوری در آمریکا در ارزیابی از ارتش سوریه اعلام کرد که «به سختی می‌توان تصور کرد که سربازان و افسران ارتش سوریه با معترضان ابراز همدردی و همبستگی داشته باشند.»

به گفته این کارشناس سوری، به‌رغم سرپیچی برخی از سربازان در سرکوب مردم «افسران ارتش علیه رهبری سیاسی سوریه اقدامی نخواهند کرد، زیرا ۷۰ درصد آنان همچون بشار اسد از اقلیت علوی هستند.»

امید اندک به کمک‌های خارجی

به گفته دانیل ششکویتس، تحلیل‌گر سیاسی دویچه‌وله بیانیه جدید شورای امنیت تنها دارای تاثیراتی نمادین خواهد بود. سوریه در همسایگی عراق و لبنان قرار دارد. هر دو کشور به درجات متفاوتی با خشونت و با دسته‌بندی‌های دینی و سیاسی متخاصم روبرو هستند.

به گفته این تحلیل‌گر سیاسی دخالت از خارج در حوادث سوریه در حال حاضر بعید به نظر می‌رسد. در شرایط کنونی جامعه بین‌المللی تنها به اعمال پاره‌ای از تحریم‌ها، صدور بیانیه و شاید صدور قطعنامه‌ای اکتفا خواهد کرد.

بنا به این ارزیابی مناسبات نزدیک سوریه با روسیه و موقعیت استراتژیک این کشور در مناقشات خاورمیانه همگی مانع از دخالت مستقیم نظامی در سوریه خواهد شد. به جز موارد ذکر شده باید تجربه ناتو در لیبی را نیز مد نظر داشت.

تحلیل‌گر سیاسی دویچه‌وله در پایان تصریح می‌کند که نباید از جامعه جهانی امید چندانی برای کمک به مردم سوریه داشت. این حقیقتی تلخ برای شهروندان سوری است. بیانیه اخیر شورای امنیت نیز نشانگر محدودیت کارآیی جامعه جهانی در حوادث سوریه است.

SI/MM