بیانیه سه کشور اروپایی درباره بازگشت تحریم‌ها علیه ایران
۱۴۰۴ مهر ۶, یکشنبه
نزدیک به ده سال پس از توافق تاریخی هسته‌ای غرب با تهران معروف به برجام که به تعلیق تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران منجر شده بود، تحریم‌های گسترده سازمان ملل متحد در خصوص برنامه هسته‌ای ایران بار دیگر برقرار شد. مهلت مکانیسم ماشه که توسط آلمان، فرانسه و بریتانیا فعال شده بود، در ساعت ۲ بامداد یکشنبه ۲۸ سپتامبر، ششم مهر (به وقت اروپای مرکزی) به پایان رسید و به این ترتیب تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران به شکل خودکار فعال شد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
پس از اجرایی شدن مکانیسم ماشه، وزرای امور خارجه کشورهای آلمان، فرانسه و بریتانیا از ایران خواستند از تشدید تنش‌ها خودداری کند. یوهان واده‌فول وزیر خارجه آلمان، ژان نوئل بارو وزیر خارجه فرانسه و ایوت کوپر وزیر خارجه بریتانیا، در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند: «ما، وزرای امور خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا، همچنان در هدف بنیادین مشترک هستیم که ایران هرگز نباید به دنبال دستیابی، تولید یا توسعه سلاح هسته‌ای باشد. با در نظر گرفتن این هدف، کشورهای ما نخست "برنامه اقدام مشترک" را در سال ۲۰۱۳ و سپس "برنامه جامع اقدام مشترک" (برجام) را در سال ۲۰۱۵، به همراه ایالات متحده، روسیه و چین به تصویب رساندند. به دلیل عدم پایبندی مداوم و جدی ایران به تعهدات خود در چارچوب برجام، ما در تاریخ ۲۸ اوت ۲۰۲۵ مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها (مکانیسم ماشه) را فعال کردیم.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
سه کشور اروپایی با تشریح روند مذاکرات هسته‌ای با ایران در سال‌های گذشته و با اشاره به تخلفات جمهوری اسلامی گفته‌اند: «متأسفانه ایران اقدامات لازم برای رفع نگرانی‌های ما را انجام نداد و به خواسته‌های ما برای تمدید نیز پاسخ مثبت نداد. با وجود گفت‌وگوهای گسترده، از جمله در جریان هفته‌های گذشته، ایران به بازرسان آژانس اجازه دسترسی دوباره به سایت‌های هسته‌ای را نداده و گزارشی از وضعیت ذخایر اورانیوم با غنای بالا را به آژانس ارائه نکرده است.»
تروئیکای اروپایی در رابطه با قطعنامه بازگشت تحریم‌ها علیه ایران تاکید می‌کند که همه کشورها باید به تعهدات و الزامات بین‌المللی خود در زمینه عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای پایبند باشند.
تمرکز فرانسه، آلمان و بریتانیا بر اجرای سریع تحریم‌هایی است که طبق این قطعنامه‌ها برقرار شده‌اند. کشورهای اروپایی از همه اعضای سازمان ملل خواسته‌اند که این تحریم‌ها را اجرا کنند.
وزرای خارجه سه کشور اروپایی در پایان بیانیه خود تأکید کرده‌اند: «کشورهای ما به پیگیری مسیرهای دیپلماتیک و مذاکرات ادامه خواهند داد. بازگشت تحریم‌های سازمان ملل به معنای پایان دیپلماسی نیست. ما از ایران می‌خواهیم از هرگونه اقدام تنش‌زا خودداری کرده و به تعهدات الزام‌آور خود در زمینه پادمان‌های هسته‌ای بازگردد. سه کشور اروپایی به همکاری با تمامی طرف‌ها برای دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک جدید ادامه خواهند داد تا اطمینان حاصل شود که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند.»
واکنش وزیر خارجه آمریکا
در همین حال، مارکو روبیو ایران را به "مذاکرات مستقیم" با واشنگتن دعوت کرد. وزیر خارجه آمریکا گفت: «توافق همچنان بهترین راه‌حل برای مردم ایران و جهان است.» او افزود که برای دستیابی به این هدف، تهران باید آماده مذاکره بدون "بهانه‌جویی‌های" بیشتر باشد. روبیو همچنین از دیگر کشورها خواست که "فوراً" تحریم‌ها علیه ایران را اجرا کنند.
کشورهای غربی جمهوری اسلامی را متهم می‌کنند که به دنبال دستیابی به بمب اتمی است. بنا به ارزیابی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران تنها کشوری بدون سلاح هسته‌ای است که اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند. برای ساخت کلاهک هسته‌ای، غنی‌سازی اورانیوم تا ۹۰ درصد لازم است، در حالی که برای تولید برق از انرژی هسته‌ای تنها ۳.۶۷ درصد کافی است. با این حال، تهران همواره مدعی شده است که برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً اهداف غیرنظامی دارد.
عراقچی: سه کشور اروپایی مسیر تقابل را برگزیده‌اند
طبق اعلام وزارت خارجه آلمان تحریم‌های سازمان ملل شامل ممنوعیت فروش و انتقال سلاح، محدودیت‌هایی برای بخش بانکی و مالی ایران و همچنین ممنوعیت واردات، صادرات یا انتقال بسیاری از کالاها می‌شود.
برای ایران، کشوری که هم‌اکنون با تورم بالا و زیرساخت‌های ضعیف روبرو است، این تحریم‌ها احتمالاً مشکلات اقتصادی بیشتری به همراه خواهد داشت. با این حال، تردیدهایی درباره پایبندی همه کشورها به این تحریم‌ها وجود دارد.
دمیتری پولیانسکی، معاون نماینده روسیه در سازمان ملل، پیش‌تر اعلام کرده بود که کشورش این تحریم‌های بازگردانده‌شده را "باطل و بی‌اعتبار" می‌داند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران نیز در نامه‌ای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل اقدام کشورهای اروپایی را "نه‌تنها از لحاظ حقوقی بی‌اساس، بلکه از منظر سیاسی و اخلاقی نیز توجیه‌ناپذیر" خوانده است.
عراقچی در این نامه تاکید کرده است ایران و دیگر کشورها هیچ‌گونه "الزامی به تبعیت" از بازگشت تحریم‌های بین‌المللی ندارند.
عراقچی با متهم کردن کشورهای غربی می‌نویسد: «سه کشور اروپایی و ایالات متحده با این تصور نادرست که ایران در برابر فشار و ارعاب تسلیم خواهد شد، مسیر تقابل را برگزیده‌اند.»
به گفته کارشناسان سیاسی واکنش‌های اولیه مقامات جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که دوران جدیدی در روابط ایران با جامعه بین‌المللی به‌ویژه کشورهای غربی آغاز شده است. پیگیری در اجرای تحریم‌های بازگشتی می‌تواند به رویارویی مستقیم میان ایران و کشورهای غربی بیانجامد.