بیانیه کانون نویسندگان در سالروز توطئه برای "اتوبوس مرگ"
۱۴۰۲ مرداد ۱۸, چهارشنبه
در سالروز توطئه ناموفق وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی برای قتل جمعی از نویسندگان در سال ۱۳۷۵، کانون نویسندگان ایران بیانیهای منتشر کرد. این در حالی است که نویسندگان و هنرمندان ایران تحت پیگرد، فشار و زندان قرار دارند.
تبلیغات
کانون نویسندگان ایران روز سهشنبه ۱۷ مردادماه در سالروز توطئه قتل جمعی از نویسندگان ایران توسط وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی، بیانیهای منتشر کرد.
در این بیانیه با عنوان "برگی از تاریخ، اتوبوس مرگ" آمده است: «قتل نویسندگان، هنرمندان و دگراندیشان، بالاترین و غیرانسانیترین مرتبهی سانسور و فجیعترین شکلیست که در سانسور اندیشه و بیان نمود مییابد. ۱۷ مرداد یادآور کوشش ناموفق وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در به قتل رساندن جمعی از نویسندگان و روزنامهنگاران ایران است که برخی از آنان عضو کانون نویسندگان ایران بودند.»
در تابستان سال ۱۳۷۵ و در راستای قتلهای سیاسی زنجیرهای در دههی ۷۰، وزارت اطلاعات توطئهی به درّه افکندن اتوبوس حامل جمعی از نويسندگان را ترتیب داد تا آنان را که به دعوت اتحادیهی نویسندگان ارمنستان عازم این کشور بودند، به قتل برساند.
این بیانیه در شرح ماجرا مینویسد: «در تابستان آن سال پس از هماهنگیهای لازم، مقرر شده بود سمیناری ادبی و فرهنگی با عنوان "بررسی و شناخت ریشههای مشترک دو فرهنگ"، به میزبانی دانشگاه ایروان و با هماهنگی سفارت ارمنستان برگزار گردد. بیست و یک نویسنده، شاعر و روزنامهنگار بیخبر از دسيسهچینیِ نیروهای امنیتی، در این سفر حضور یافتند.»
در ادامه آمده است: «برنامهی سفر به گونهای ترتیب داده شد تا سفر به جای هواپیما با اتوبوس انجام پذیرد. در مسیر این سفر مرگبار، راننده که از اجیرشدگان نیروهای امنیتی بود، دو بار اتوبوس را در گردنه حیران تا لبهی پرتگاه هدایت کرده و سپس خود را به بیرون پرتاب میکند که بار دوم با هوشیاریِ دو تن از نویسندگان، اتوبوس متوقف میشود و این سفر نافرجام با نجاتِ مسافران از مرگ به پایان میرسد.»
در دهه هفتاد جمعی از روشنفکران و نویسندگان دگرانديش از جمله احمد میرعلایی، غفار حسینی، محمد مختاری و محمدجعفر پوینده، از اعضای کانون نویسندگان ایران و نیز داریوش و پروانه فروهر به دست نیروهای وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی به قتل رسیدند که به "قتلهای سیاسی زنجیرهای" شهرت یافت.
کانون نویسندگان واقعه سفر به ارمنستان مشهور به "اتوبوس قتل نویسندگان" و "اتوبوس ارمنستان" را برگی مهم از تاریخ سانسور و سرکوب در ایران معاصر خوانده که همواره با شکستن قلمها، بستن روزنامهها، ممنوعالقلم کردن نویسندگان، ممانعت از انتشار کتاب، حذف کلمات، ارعاب، تهدید، بازداشت، زندان، شکنجه، اعدام، قتل و حذف فیزیکیِ نویسندگان مستقل و آزادیخواه همراه بوده است: «تاریخی خونین و محنتبار که در ماجرای سفر به ارمنستان، ماهیت خشن و صلب استبداد و تکصدایی بار دیگر آشکار میشود».
تصاویری از خانه فروهرها ۲۰ سال پس از قتلهای زنجیرهای
امروز اول آذر، بیستمین سالگرد قتل داریوش فروهر و همسرش پروانه اسکندری است. عکسهایی از منزل شخصی آنها ۲۰ سال پس از مرگ آنها که از سوی دختر آنها پرستو فروهر، برای دویچهوله فرستاده شده را در این گالری ببینید.
عکس: Parastou Forouhar
داریوش فروهر و همسرش پروانه اسکندری دو شخصیت سیاسی ملی اول آذر ۱۳۷۷ (۲۲ نوامبر ۱۹۹۸) در منزل شخصیشان واقع در محله فخرآباد تهران با ضربههای بیشمار چاقو به دست ماموران وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی به قتل رسیدند.
عکس: Parastou Forouhar
وزارت اطلاعات طی اطلاعیهای، عاملان قتلها را "معدودی از همکاران کجاندیش و خودسر که آلت دست عوامل پنهان و مطامع بیگانگان شدهاند" نامید. این عکسها در بیستمین سالگرد کشته شدن این دو شخصیت سیاسی از سوی دختر آنها پرستو فروهر برای دویچهوله فرستاده شده است.
عکس: Parastou Forouhar
گلدانی که معصومه دهقان، همسر عبدالفتاح سلطانی به مناسبت بیستمین سالگرد درگذشت فروهرها به منزل آنها برده است. عبدالفتاح سلطانی و همسرش معصومه دهقان، به تازگی دختر خود هما را از دست دادند.
عکس: Parastou Forouhar
تصویری از حسین شاهحسینی، دوست و همراه دیرین فروهرها که امسال جای او در مراسم خالی است. حسین شاهحسینی، عضو شورای مرکزی جبهه ملی ایران و از اعضای هیئت رهبری جبهه ملی بود. او در دولت موقت پس از انقلاب، معاون مهندس مهدی بازرگان و نخستین رئیس سازمان تربیت بدنی و رئیس کمیته ملی المپیک پس از انقلاب بود. شاهحسینی در دی ماه سال ۱۳۹۶ درگذشت.
عکس: Parastou Forouhar
تابلو خوشنویسی از سرودههای فریدون مشیری در سوگ فروهرها. با مرگ داریوش فروهر، یکی از بزرگترین امیدهای اتحاد نیروهای پراکنده اپوزیسیون ملیگرا در داخل ایران بر باد رفت.
عکس: Parastou Forouhar
داریوش فروهر در سال ۱۳۰۷ متولد شد. پدرش از نظامیانی بود که زمان حمله متفقین به ایران مقاومت کردند و به همین دلیل، مدتی همراه خانوادهاش در اردوگاه اسیران جنگی زندگی کرد. پس از آن به تهران آمد و مبارزات سیاسی او آغاز شد. پس از آنکه دانشجوی حقوق دانشگاه تهران شد، به جبهه ملی پیوست. فروهر حزب ملت ایران را در جوانی بنیان نهاد. ۲۵ ساله بود که به یکی از چهرههای اصلی اپوزیسیون ملیگرا تبدیل شد.
عکس: Parastou Forouhar
شامگاه اول آذرماه ۱۳۷۷ بود که فروهر و اسکندری در منزل مسکونیشان در تهران به طرز فجیعی به قتل رسیدند. قتل این دو نفر سرآغاز قتل گروهی دیگر از نویسندگان و روشنفکران ایرانی از جمله محمدجعفر پوینده، محمد مختاری و مجید شریف بود که بعدها به قتلهای زنجیرهای معروف شد.
عکس: Parastou Forouhar
روزنامه اطلاعات فردای روز قتل داریوش فروهر و پروانه اسکندری با چاپ خبر قتل آنها نوشت: «داریوش فروهر و همسرش در منزل مسکونی خود در خیابان هدایت تهران به وسیله افراد ناشناسی با ضربات کارد به قتل رسیدند. قاضی کشیک جنایی و ماموران انتظامی در حال بررسی درباره علت این جنایت هستند. این گزارش حاکیست شاهدان عینی معتقدند قاتل یا قاتلان آشنا بودهاند چرا که با جعبه شیرینی و دسته گل وارد خانه شدهاند.»
عکس: Parastou Forouhar
نقاشی فرح نوتاش از پروانه فروهر در میان قاب عکسهای دیگری از او و همسرش در خانهشان. از پرونده مبهم قتلهای زنجیرهای در ایران کماکان به عنوان "زخمی باز" سخن گفته میشود.
عکس: Parastou Forouhar
نقاشی آ.محمدیان، از همرزمان داریوش فروهر که برای روز خاکسپاری او کشیده بود و در آن روز تا میدان بهارستان از سوی مردم حمل شد.
عکس: Parastou Forouhar
عکسی از روز ازدواج داریوش فروهر و پروانه اسکندری. پروانه اسکندری که در آن سالها به یکی از محبوبترین فعالان دانشجویی کشور و اعضای حزب ملت ایران و جبهه ملی ایران تبدیل شده بود، در سوم اردیبهشت ماه ۱۳۴۰ با همرزم سیاسیاش داریوش فروهر ازدواج کرد. دکتر مصدق از ازدواج آنها ابراز خرسندی کرد و به آنها تبریک گفت.
عکس: Parastou Forouhar
کاردستی یک همبندی داریوش فروهر برای او از دهه ۱۳۴۰ خورشیدی. پرونده قتل فروهرها ابتدا به سازمان قضایی نیروهای مسلح سپرده شد. ۳۱ خرداد ۱۳۷۸ بود که رییس این سازمان همزمان با اعلام اسامی چهار تن از عاملان اصلی قتلها به نامهای مصطفی کاظمی، مهرداد عالیخانی، خسرو براتی و سعید امامی از خودکشی منجر به مرگ سعید امامی یا همان سعید اسلامی معاون پیشین وزارت اطلاعات و از عاملان اصلی قتلها خبر داد.
عکس: Parastou Forouhar
قتلگاه داریوش فروهر. تنها به فاصله چند روز از این فاجعه بود که پس از مدتی بیخبری از محمد مختاری و محمدجعفر پوینده که پس از خروج از منزل دیگر به خانه بازنگشته بودند، پیکر بیجان این دو عضو فعال کانون نویسندگان ایران در روزهای ۱۲ و ۱۸ آذرماه همان سال، در جادههای اطراف تهران پیدا شد.
عکس: Parastou Forouhar
بهرام نمازی و فرزین مخبر از دوستان قدیمی فروهرها بودند و چندی پیش درگذشتند. بهرام نمازی از فعالان سیاسی ملی مذهبی و عضو حزب ملت ایران بود. فرزین مخبر نیز از اعضای حزب ملت ایران بود.
عکس: Parastou Forouhar
پرستو فروهر، فرزند داریوش فروهر و پروانه اسکندری، در اطلاعیهای اعلام کرده است که امروز پنجشنبه اول آذر ۱۳۹۷ همزمان با بیستمین سالگرد قتلهای زنجیرهای، مراسم یادبود این دو شخصیت ملی در منزل شخصی آنها در تهران برگزار خواهد شد.