جان کری که از شش ماه پیش به عنوان وزیر خارجه ایالات متحده منصوب شده٬ با پی‌گیری‌ها و وساطت‌های مستمر خود زمینه ازسرگیری مذاکرات صلح را فراهم کرد. به گزارش خبرگزاری رویترز٬ او در این دیدار که عصر دوشنبه (۷ مرداد٬ ۲۹ ژوئیه) برگزار شد٬ اعلام کرد که امیدوار است در این دور از مذاکرات٬ اختلافات عمیق موجود میان دو طرف برطرف شود تا بتوانند به یک «توافق معقول» دست یابند.

تسیپی لیونی و صائب عریقات که به نمایندگی از طرف بنیامین نتانیاهو٬ نخست‌وزیر اسرائیل و محمود عباس٬ رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی مسئول گفت‌وگو شده‌اند٬ دستور کاری ۹ ماهه دارند و قرار است در این بازه زمانی مذاکرات صلح را با نظارت آمریکا به پیش ببرند.

سرنوشت اورشلیم (بیت‌المقدس)٬ حقوق پناه‌جویان و آوارگان فلسطینی٬ شهرک‌سازی در اراضی اشغالی و خروج اسرائیل از کرانه غربی رود اردن از جمله مهم‌ترین مسائل مورد اختلاف میان اسرائیل و فلسطینی‌ها است. آخرین بار این مذاکرات در سال ۲۰۱۰ برگزار شده بود که با اختلاف بر سر شهرک‌سازی اسرائیل در اراضی اشغالی به بن‌بست رسید.

حدود و امنیت مرزها٬ نگرانی اصلی دو طرف

اختلافات میان طرف‌های اسرائیلی و فلسطینی دیرینه و ریشه‌دار است  و همین مساله امیدها برای نتیجه‌بخش بودن مذاکرات را کم‌رنگ می‌کند. مسائلی نظیر حدود مرزها و تامین امنیت آن٬ از جمله مهم‌ترین مسائلی است که در جریان این مذاکرات ۹ ماهه باید حل و فصل شود.

جان کری٬ وزیر امور خارجه آمریکا به تصریح گفت: «بر کسی پوشیده نیست که فرآیند پیش‌رو٬ فرآیندی سخت و نفس‌گیر است. اگر آسان بود مدت‌ها پیش انجام می‌شد و به نتیجه می‌رسید.» او افزود: «گزینه‌های سخت بسیاری در برابر مذاکره‌کنندگان قرار خواهد گرفت٬ چون ما ‌میخواهیم برای مسائلی پیچیده٬ دشوار٬ احساسی و نمادین راه‌حل‌های پایدار پیدا کنیم.»

مذاکره‌کنندگان اسرائیلی می‌گویند می‌خواهند همه مسائل مورد اختلاف را هم‌زمان روی میز مذاکره قرار دهند و فلسطینی‌ها می‌گویند برای آن‌ها حل مساله امنیت و حدود مرزها در اولویت است.

محمود عباس٬ رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی٬ به رغم درخواست‌های مکرر جان کری برای خودداری از سخنرانی عمومی درباره مسائل مرتبط با مذاکرات٬ روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری قاهره گفت آنچه او می‌خواهد این است که پس از برگزاری این مذاکرات و حصول توافق٬ حتی یک شهروند یا سرباز اسرائیلی هم در اراضی فلسطینی باقی نماند.

اسرائیل اما پیش‌تر اعلام کرده بود که قصد دارد حضور نظامی خود در مناطق اشغالی کرانه غربی رود اردن را همچنان حفظ کند تا از قاچاق تسیحاتی که ممکن است علیه این کشور استفاده شود٬ جلوگیری کند.

بیم‌ها و امیدها

تسیپی لیونی٬ وزیر دادگستری اسرائیل و سرپرست مذاکره‌کنندگان اسرائیلی٬ در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز٬ نسبت به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات ابراز امیدواری کرده است. به گفته او «این مذاکرات به نفع آمریکا یا فلسطین نیست٬ این کاری است که ما باید انجام بدهیم.»

با این حال٬ آرون دیوید میلر٬ از مذاکره‌کنندگان سابق امریکا در روند مذاکرات صلح خاورمیانه٬ در یادداشتی در روزنامه نیویورک‌تایمز آورده است: «در حال حاضر تقریبا هیچ شانسی برای دست‌یابی به توافقی که به اختلافات و درگیری‌ها پایان دهد وجود ندارد٬ اما ایالات متحده با کشاندن دو طرف به میز مذاکره در تلاش است تا هر طور شده آن‌ها را به سوی حصول چنین توافقی سوق دهد.» به اعتقاد او «این فقط آمریکا است که روی این مذاکرات قمار کرده است.»

توافق مورد نظر آمریکا٬ توافق بر سر راه‌حل ایجاد دو کشور مستقل است که در آن اسرائیلی‌ها بتوانند هم‌زیستی مسالمت‌جویانه و صلح‌آمیزی در کنار کشور مستقل فلسطینی داشته باشند که در کرانه غربی رود اردن و نوار غزه ایجاد می‌شود. برای تحقق این هدف٬ اسرائیل باید شهرک‌سازی‌ها را متوقف کند و به مرزهای مورد توافق پیش از  ۱۹۶۷ برگردد.