یکی از اولین کارهای روزانه بسیاری از ما، انتخاب لباس است. گاه با دقت بیشتر، گاه کمتر. لباسی که ما برای رفتن سر کار انتخاب می‌کنیم، اغلب همان لباسی نیست که برای قرار با یک دوست یا یک میهمانی شبانه انتخاب می‌کنیم. ما با این انتخاب، آگاهانه یا ناخواسته ارتباطی غیرکلامی با دنیای خارج برقرار می‌کنیم.
جای شک نیست که انتخاب ما برای پوشش، بخشی از هویت یا احساس ما را بیان می‌کند. لباسی که ما روزانه می‌پوشیم نشان دهنده تصویری است که می‌خواهیم دیگران از ما داشته باشند. پژوهشگران می‌گوید این تصویر بر توانایی‌های ذهنی ما تأثیر می‌گذارد.
پژوهشگران دانشگاه نورث‌وسترن در آمریکا سال ۲۰۱۲ میلادی به این نتیجه رسیدند که نوع پوشش وضیعت روانی و عملکرد فرد تأثیر می‌گذارد چون هر لباس در ذهن ناخودآگاه ما یک معنای نمادین دارند که پژوهشگران آن را "درک نهفته" می‌خوانند.
مثلأ یک روپوش آزمایشگاهی با مباحث علمی و هوشمندی در ارتباط است. پژوهشگران می‌گویند فردی که چنین روپوشی بر تن می‌کند ناخودآگاه با دقت و تمرکز بیشتری کار می‌کند.
کامی آبراهام، تحصیل کرده مقطع کارشناسی ارشد "روانشناسی کاربردی مد" در کالج مد لندن به دویچه‌وله می‌گوید: «مثال روپوش آزمایشی به روشنی نشان میدهد که نوع لباس چه تأثیری بر تمرکز ما و آنچه ما در مورد مهارت‌هایمان فکر می‌کنیم، دارد. این تأثیرمی‌تواند مثبت یا منفی باشد.»
او معتقد است این یافته را می‌توان در زندگی روزمره آگاهانه به کار برد. مثلأ روزی که حال و حوصله نداریم، لباسی بپوشیم که حالمان را بهتر کند. در چنین روزهای اغلب ما به سختی می‌توانیم انتخاب مناسبی داشته باشیم و هر چه دم دستمان می‌رسد می‌پوشیم.
بسیاری از ما گاهی هم لباسی را انتخاب می‌کنیم که بر تن فرد دیگری دیدم و پسندیدیم اما وقتی آن را می‌پوشیم، به سرعت متوجه می‌شویم که آن لباس همانقدر برازنده ما نیست و در نتیجه احساس راحتی نمی‌کنیم. آبراهام که روزنامه‌نگار مد است می‌گوید چنین تصمیم‌هایی نتیجه عدم هماهنگی میان مهارت‌های شناختی ما و مد است.
او از اصطلاح "ناهماهنگی شناختی" استفاده می‌کند. این ناهماهنگی زمانی خود را نشان میدهد که ما کاری مغایر با باورها و ارزش‌های شخصیمان می‌کنیم و ذهن‌مان ناخودآگاه مضطرب می‌شود.
آبراهام می‌گوید: «شما می‌فهمید که این سبک لباس، با ایده‌آل‌ها یا ارزش‌های شما مطابقت ندارد، بنابراین از نظر روانشناختی احساس ناراحتی میکنید. در نتیجه بهتر است چیزی را بپوشید که با آن احساس راحتی میکنید.»
برای بسیاری از ادیان و مذاهب پوشاندن سر نوعی هویت را القا می‌کند. پوشش سر در واقع نوعی نماد با معانی و کاربردهای خاص است. در این گزارش تصویری با برخی از این پوشش‌ها، تاریخچه و معانی آن آشنا می‌شوید:
عکس: Imago/Seeligerدر قرن‌های هفدهم و هجدهم "کیپه" که در زبان عبری به معنی کلاه یا سرپوش است بین یهودیان اروپا به عنوان نمادی از ایمان دینی رواج پیدا کرد. بر اساس "هلاخا" سر مردان جوان باید هنگام دعا و تحصیل مذهبی پوشیده باشد. (هلاخا مجموعه قوانین شریعت یهود است با ۶۱۳ میتزوت یا فرمان. این قوانین از تورات مکتوب "تنخ"، تورات شفاهی "تلموذ" و دستورات خاخام‌ها استتناج شده است.)
از قرن یازدهم میلادی، اسقف‌های کلیسای کاتولیک در مراسم مذهبی از سرپوش "میترا" استفاده کردند. در پشت میترا دو نوار آویخته شده که نماد "عهد عتیق" و "عهد جدید" است. عهد عتیق، کتاب مقدس یهودیان است که مسیحیان نیز آن را پذیرفته‌اند و به عنوان بخش اول از دو بخش کتاب مقدس خود قرار داده‌اند.
به پوشش سر روحانیون شیعه عمامه گفته می‌شود که پس از پایان تحصیلات حوزوی بر روی سر قرار می‌گیرد. عمامه دارای دو رنگ سیاه و سفید است. روحانیونی که از عمامه سیاه استفاده می‌کنند اصل و نسب خود را به سادات می‌رسانند و خود را از اخلاف پیامبر اسلام می‌دانند.
تمام مردان سیک باید دستار بر سر داشته باشند. سیک (به معنی شاگرد) دینی یکتاپرستانه است که در سده پانزدهم میلادی در منطقه پنجاب واقع در شمال شبه قاره هند تأسیس شد. از دستار در رنگ‌های گوناگون و بیشتر نارنجی استفاده می‌شود. استفاده از رنگ سفید به معنی "خردمندی" است. مردان سیک اجازه ندارند موی خود را کوتاه کنند و از دستار برای حفظ و پوشش مو‌های سر استفاده می‌کنند.
چادر پوششی به صورت پارچه‌ای نیم‌دایره است و معمولا به رنگ سیاه یا سفید است و زنان مؤمن موقع بیرون رفتن از خانه به سر می‌کنند. زنان ایرانی باید طبق دستورهای مذهبی از چادر یا روسری استفاده کنند.
خواهران مقدس که در کلیسا خدمت می‌کنند سرپوش و لباسی به رنگ مشکی به تن می‌کنند. رنگ سرپوش خواهران مقدس در دوران تحصیل دینی سفید است و بعد از ادای سوگند رنگ آن مشکی می‌شود. در برخی از گروه‌های کلیسایی سرپوش خواهران مقدس نه‌تنها مو بلکه گردن آنها را نیز می‌پوشاند.
پارچه‌ایست که زنان مسلمان از آن برای پوشاندن گیسوی خود استفاده می‌کنند. موضوع "اجبار" یا "اختیار" زنان در استفاده از این پارچه به بحث‌های زیادی در کشورهای اسلامی و حتی کشورهای غربی دامن زده است. جالب اینکه نوع بستن روسری زنان ترک با دیگر زنان کشورهای اسلامی متفاوت است.
نوعی از پوشش سر تا پایین سینه برای زنان است که به ویژه در ایران بعد از انقلاب اسلامی رایج شد. از این سرپوش معمولا در ادارات، بیمارستان‌ها، تیم‌های ورزشی زنانه، مدارس و مکان‌های عمومی دیگر استفاده می‌شود و استفاده از آن به نسبت روسری و شال آسان‌تر است.
در برخی جوامع ارتدکس یهودی مانند "ستمار" قانون عجیبی در مورد زنان وضع شده است. هر زنی که ازدواج می‌کند باید موی سر را بتراشد و در سراسر زندگی از کلاه‌گیس استفاده کند.
کلاه بیرت که در انگلیسی به آن بیرتا (Biretta) گفته می‌شود، کلاه روحانیون کاتولیک است که از قرن سیزدهم میلادی رواج یافته است. چهار گوشه این کلاه در کشورهای آلمان، انگلیس، فرانسه و هلند با یک قوس به سوی بالا کشیده شده است. رنگ کلاه درجه و مقام روحانی را هم مشخص می‌کند. پاپ از این کلاه استفاده نمی‌کند. کلاه کشیش‌ها مشکی و کلاه کاردینال‌ها به رنگ قرمز است.
طوارق از اقوامی هستند که در صحرای بزرگ آفریقا سکونت دارند. در سن ۱۵ تا ۱۷ سالگی، برای پسران جوان قوم طوارق که مسلمان هستند، جشن "لثام" یا نقاب برگزار می‌شود و آنها اجازه می‌یابند از پارچه‌ای به طول ۱۵ متر به عنوان دستار و نقاب استفاده کنند.
کلاهی به شکل دایره بزرگی از جنس خز که مردان ارتدکس یهودی حسیدی و حریدی در صورت متاهل بودن در روزهای شبات یا شنبه و اعیاد و جشن‌ها و روزهای مقدس بر سر می‌گذارند. اقوام یهودی حسیدی و حریدی در جنوب شرقی اروپا (رومانی و مجارستان) زندگی می‌کردند.
آمیش‌ها فرقه‌ای مسیحی در جنوب آلمان و سوئیس هستند که در اویل قرن ۱۸ میلادی به آمریکا مهاجرت کردند تا بتوانند در آرامش طبق آیین‌های دینی خود زندگی کنند. آمیش‌ها زندگی بسیار سنتی دارند و از دستاوردهای فنی استفاده نمی‌کنند. آنها لباس ساده به تن می‌کنند. مردان آمیش کلاه و زنان آنها سرپوشی به نام "هاوبه" (Haube) بر سر می‌گذارند.
البته بسیاری از ما گاه از یک سبد جدید خوش‌مان می‌آید، اما مردد هستیم که خرید و پوشیدن آن خوب است یا نه. آبراهام می‌گوید: «در این حالت سلیقه شما تصویر جدیدی از شخصیت ارائه می‌کند و شما باید ببینید که آیا این تصویر چیزی است که شما می‌خواهید از این به بعد باشید یا نه.»
اگر پاسخ‌تان در این حالت مثبت است، باید پرسید که حال تکلیف چیست؟ آیا باید لباس بپوشیم که تصویر جدید را به نمایش می‌گذارد بر شخصیتی که دوست داریم باشیم، تأکید می‌کند یا لباسی که نشان دهنده حس و حال امروز ماست. آبراهام می‌گوید: «فکر می‌کنم بهتر است لباس‌هایی را بپوشید به شما آن حسی که می‌خواهید می‌دهند. چون بهتر است بر آنچه دوست دارید احساس کنید و باشید، تمرکز کنید.»
این تمرکز زمینه حسی که دوست دارید داشته باشید، فراهم می‌کند و تصویری فردی که دوست دارید باشید را برای اطرافیان‌تان به تصویر می‌کشد.
مد نه تنها بخشی از شخصیت ما را به تصویر می‌کشد، بلکه بر نحوه برخورد دیگران با ما هم تأثیر می گذارد و در نهایت نقشی تعیین کننده در وضعیت روحی ما دارد. شیوه لباس پوشیدن ما ناخودآگاه به دیگران نشان میدهد که ما می‌خواهیم آ‘ها چه رفتاری با ما داشته باشند، به کدام گروه اجتماعی تعلق داریم یا تلاش می‌کنیم در آن پذیرفته شویم.
ما وقتی از سوی دیگران همانگونه که هستیم یا دوست داریم باشیم، پذیرفته می‌شویم به آرامش می‌‌رسیم.
