به گفته عبدالله سالم البدری، دبیرکل اوپک، مناقشه گازی روسیه و اوکراین به تنهایی باعث افزایش قیمت نفت به میزان دو تا سه دلار شده است. او که روز سه‌شنبه (۱۷ ژوئن/ ۲۷ خرداد) در مسکو در حاشیه "کنگره جهانی نفت" سخن می‌گفت بحران عراق را تازه در آغاز کار توصیف کرد و هشدار داد که "بحران بزرگ‌تر در راه است".

در همین حال کارشناسان هشدار داده‌اند که اوکراین می‌تواند در واکنش به اقدام روسیه در قطع صدور گاز به این کشور، انتقال گاز به سوی اروپا را متوقف کرده و آن را برای مصرف خود به کار گیرد. بخش بزرگی از خط لوله‌های گاز صادراتی روسیه به اروپا از خاک اوکراین می‌گذرد.

روسیه از روز دوشنبه (۱۶ ژوئن/ ۲۶ خرداد) صدور گاز به اوکراین را به دلیل بدهی‌های این کشور قطع کرد. مسکو می‌گوید که اوکراین تنها در برابر وجه نقد می‌تواند گاز دریافت کند.

افزایش بی‌سابقه تولید نفت و گاز در آمریکا

در همین حال، آمریکا به نحوی بی‌سابقه تولید نفت و گاز خود را افزایش داده است. بنا به یک گزارش تحقیقی شرکت نفتی "بریتیش پترولیوم" (بی پی) سال ۲۰۱۳ استخراج نفت در آمریکا به میزان ۱/۱ میلیون بشکه (۵/ ۱۳ درصد) افزایش یافته است.

آمریکا از مدتی پیش با استفاده از شیوه بحث‌انگیز فرکینگ به شدت بر تولید گاز و نفت خود افزوده است. شکافت با آب یا فرکینگ فرآیندی است که طی آن آب همراه با مقادیر کمی از شن و مواد شیمیایی با فشار خیلی بالا بمنظور شکستن صخره ها به درون زمین پمپ می‌شود تا باعث شکسته‌شدن صخره‌ها و خروج گازهای غیرقابل دسترس شود.

این شیوه به لحاظ محیط زیستی با آلودگی‌ها و خطراتی توام است و در بسیاری از کشورهای اروپایی استفاده از آن ممنوع است.

با این همه، آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کند که تا پایان دهه میلادی جاری شمار دیگری از کشورها با تکیه بر موفقیت‌های آمریکا به استفاده از شیوه فرکینگ روی خواهند آورد. به ویژه تخمین زده می‌شود که تولید نفت و گاز در آرژانتین، کانادا و روسیه افزایش یابد.

مصرف بیش از تولید تا اطلاع ثانوی

بنا بر داده‌های گزارش بی پی، سال نفت در جهان در سال ۲۰۱۳ نسبت به سال قبل از آن تنها شش دهم درصد (۵۶۰ هزار بشکه) افزایش یافته است. آمریکا ۸/ ۱۰ درصد نفت جهان را تولید کرده، و سهم عربستان و روسیه به ترتیب ۱/ ۱۳ و ۹/ ۱۲ بوده است.

در سال ۲۰۱۳ تولید روسیه در سال ۳ /۱ درصد افزایش داشته، ولی در مورد عربستان سعودی کاهشی معادل ۱/۱ درصد را نشان می‌دهد.

هم‌زمان اما در آمریکا مصرف نفت ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته است که از سال ۱۹۹۹ بی‌سابقه بوده و از افزایش مصرف نفت در چین هم فراتر رفته است.

در مجموع در سطح بین‌المللی مصرف نفت از تولید آن پیشی گرفته است. روزانه به طور متوسط تولید نفت در جهان ۴/ ۱ میلیون بشکه (۴ /۱ درصد) از مصرف عقب‌تر است.

با این همه، آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کند که تولید نفت آمریکا تا پایان دهه میلادی جاری دو برابر خواهد شد و به ۵ میلیون بشکه خواهد رسید و این کشور به صادرکننده قدرتمند نفت بدل می‌شود.

به این ترتیب وابستگی نفتی آمریکا به کشورهای خلیج فارس به گذشته تعلق خواهد گرفت و می‌تواند معادلات امنیتی و ژئواکونومیک دنیا را نیز دستخوش تغییر کند.