تاجیکستان به جمع دشمنان فیس‌بوک پیوست. از روز شنبه (سوم مارس) فیس‌بوک و دو سایت روسی که مقاله‌ای انتقادی نسبت به دولت تاجیکستان منتشر کرده بودند، از دسترس کاربران تاجیک خارج شد.

به گزارش خبرگزاری‌ها فیلترینگ فیس‌بوک و دو سایت روسی در تاجیکستان به دستور سرویس دولتی ارتباطات این کشور انجام شده است. اخبار فیلترینگ را دو شرکت خدمات‌دهنده اینترنت این کشور با حفظ نام، در اختیار خبرگزاری رویترز قرار دادند.

با رجوع به فیس‌بوک و دو سایت روسی فیلتر شده، کاربر به صفحه دیگری که مخصوص شرکت خدمات‌دهنده اینترنت است فرستاده می‌شود. «تاجیکستان در آستانه انقلاب» عنوان مقاله یکی از وب‌سایت‌های روسی فیلترشده بود که یک وب‌سایت دیگر روسی نیز آن را بازنشر کرد و هر دو در تاجیکستان فیلتر شدند.

مقاله سایت‌‌های روسی در نقد امام علی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان بود که از بیست سال پیش تاکنون بر مسند قدرت تکیه زده است.

ناظران درباره مسدود شدن فیس‌‌بوک در تاجیکستان اعتقاد دارند که حاکمان مستبد کشورهای آسیای میانه از نقش شبکه‌های اجتماعی در انقلاب‌های موسوم به بهار عربی و همچنین اعتراضات روسیه هراسان شده‌اند.

معترضان در کشورهای تونس و مصر از طریق اینترنت توانستند هم صدای خود را به جهانیان برسانند، و هم در بسیج نیروی خود از آن سود جویند. این روندی‌ست که هم‌اینک به رغم تمامی کنترل‌ها و سرکوب در سوریه نیز ادامه دارد.

یکی از شرکت‌های خدمات‌دهنده تاجیکستان به رویترز گفت که امکان سرپیچی از دستور دولتی درباره فیلترینگ وجود ندارد.

تاجیکستان و برخورد با آزادی مطبوعات

تاجیکستان که بیش از دو دهه است رحمان را به عنوان رئیس‌جمهور در راس امور دارد، تا کنون بارها از سوی سازمان‌های جهانی نظیر سازمان گزارشگران بدون مرز به علت وضعیت اینترنت و روزنامه‌نگاران مورد انتقاد قرار گرفته است.

در ١٤ اکتبر سال گذشته رای محکومیت دو روزنامه‌نگار تاجیک در دو دادگاه خجند به طورهم‌‌زمان صادر شد. محمدیوسف اسماعیل‌اف، خبرنگار نشریه “نور زندگی” که بر اساس شکایت چند تن از مقامات حکومت محلی در نوامبر سال گذشته بازداشت شده بود، به اتهام "توهین و افترا و کین‌‌پراکنی " مجرم شناخته شد. وی به جریمه نقدی و سه سال محرومیت از فعالیت مطبوعاتی محکوم شد.

اورونبای عثمان‌اف خبرنگار بی بی سی در تاجیکستان نیز در تابستان ٢٠١١ به اتهام رابطه با یکی از احزاب بازداشت و مدتی را در زندان بسر برد. وی در دادگاه اعلام کرد که مورد شکنجه قرار گرفته است. او به سه سال زندان محکوم وسپس مورد " عفو" قرار گرفت.

تاجیکستان با این‌همه از نظر آزادی بیان در وضعیت بهتری نسبت به کشور‌های همسایه خود چین و ازبکستان قرار دارد.

مسدود کردن فیس‌بوک در تاجیکستان در حالی صورت می‌گیرد که این شبکه اجتماعی به شدت در میان تاجیک‌ها در حال محبوب شدن است. تنها در سال گذشته اعضای تاجیک این ابر شبکه اجتماعی دو برابر شده و به ۲۶ هزار نفر رسیدند. فیس‌بوک این امکان را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد تا با ایجاد صفحات عمومی به بحث درباره وضعیت اجتماعی و سیاسی کشور خود بپردازند.

ظاهراَ دسترسی به وب‌سایت توییتر همچنان آزاد است.

تاثیر جنگ داخلی پس از استقلال

فیلترینگ سایت فیس‌بوک در حالی در تاجیکستان انجام می‌گیرد که بنابر تحقیقی بازار موبایل و اینترنت در تاجیکستان به رغم بحران مالی جهان سالانه ۲۰ درصد رشد دارد.

تاجیکستان هفت میلیون و دویست هزار نفر جمعیت دارد. بیش از هشتاد درصد اهالی آن تاجیک و پانزده درصد آن ازبک هستند. سایر اقلیت‌های قومی از جمله روس‌ها و ترکمن‌ها نیز در این کشور زندگی می‌کنند. پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱ میلادی)، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت روسیه و مخالفان اسلام‌گرا درگرفت. در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و حدود۷۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند.

در سال۱۳۷۶ با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید. گرچه جنگ پایان یافت، اما یاد روزهای تلخ جنگ هنوز در اذهان مردم و رهبران سیاسی تاجیک زنده‌است. عبدالله نوری، رهبر حزب نهضت اسلامی، مدتی پیش از درگذشت خود، در مصاحبه با بخش فارسی دویچه وله، درباره تاثیر جنگ گفته بود: «سرنوشت مردم و رویدادهای مهم کشور پس از پایان جنگ نیز تحت شعاع آن قرار گرفته است.»

سال آینده میلادی انتخابات ریاست‌جمهوری بار دیگر در تاجیکستان برگزار می‌شود. در صورت پیروزی امام علی رحمان در این انتخابات، وی بار دیگر به مدت هفت سال رئیس‌جمهور کشور خواهد شد.

MZ/JT