دویچه وله: تاجیکها در باره رویدادهایی که در ایران اتفاق میافتد چگونه فکر میکنند؟ محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهور ایران سوگند یاد کرد و رسما کارش را آغاز کرد، ولی هم در داخل و هم در خارج با انتقادها و اعتراضهایی روبرو شده. در خصوص این مسئله تاجیکستان چه موضعی دارد؟

میرزانبی خالقزاد: سه بخش از جامعه تاجیکستان هست که درباره احمدی نژاد، حکومت او و بر سر قدرت آمدنش نظرهای مختلفی دارند.

بخش نخست دولت تاجیکستان به رهبری امامعلی رحمان هست که از آمدن احمدینژاد استقبال خوبی کرده و از نخستین روزیکه احمدی نژاد در کارزار انتخاباتی بود تا پیروزی از آن دفاع میکرد. امامعلی رحمان یکی از نخستین رئیسجمهورهای جهان بود که پیروزی احمدی نژاد را به وی تبریک گفت و از حکومت و سیاست او حمایت کرد.

روشنفکران و نخبگان تاجیکستان در این رابطه چگونه میاندیشند؟

بخش دیگر یعنی روشنفکران تاجیک هستند که در باره سر قدرت آمدن احمدی نژاد نظر مثبتی ندارند. آنها معتقدند احمدی نژاد در دورهای که رئیس جمهور ایران بوده کار عملی و واقعی در رابطه با تاجیکستان نکرده. این گروه از مردم بیشتر انتظار داشتند که بجای احمدی نژاد یک نفر دیگری میآمد که نظر و ایده تازهای در خصوص مناسبات با کشورهای منطقه و از جمله تاجیکستان داشته باشد.

گروه سوم هم کسانی هستند که اصلا حکومت احمدی نژاد را دوست ندارند و بر این باورند که در دوره پیشین ریاست جمهوری او هیچ دگرگونیای در جامعه پیش نیامد. مناسبات تاجیکستان و ایران "بی رنگ و بو" بوده و همین مناسبات نیز ادامه خواهد داشت.

پس روی این حساب، دولتمردان تاجیکستان از روی کار آمدن احمدی نژاد خرسند هستند. آیا شما فکر نمیکنید این مسئله در درازمدت به ضرر روابط تاجیکها و ایرانیها باشد؟

در رابطه با مناسبات ایران و تاجیکستان و همچنین ایرانیها و تاجیکها باید اشاره کرد که ایرانیهای داخل ایران مناسباتشان با تاجیکها شاید خوب بماند، ولی بخش بزرگی از ایرانی هایی که در خارج از کشور به سر میبرند انتظاراتشان شاید برآورده نشده. از سویی دیگر دولت احمدی نژاد تلاش دارد از طریق سفارت ایران در تاجیکستان چهره خوبی از خود ارائه دهد ولی تابحال به جز انتشار کتابها کاری از جانب ایران مشاهده نکردهایم.

پروژه "سنگ توده" و راهسازی که ایرانی ها آن را به عهده گرفته بودند هنوز نیمه کاره مانده و مردم از فعالیت آنها رضایت ندارند. این مسئله یکی از عوامل ناخرسندی مردم تاجیک نسبت به احمدی نژاد هست، زیرا خود احمدی نژاد شخصا وقتی به تاجیکستان سفر کرده بود تونل را همچون "هدیه مردم ایران به تاجیکها" ارزیابی کرد، ولی هنوز هم این تونل مورد استفاده قرار نمیگیرد و وضعیت دهشتناکی دارد.

بنظر شما ادامه اعتراضها و بحثها بر سر مشروعیت دولت احمدی نژاد در سیاست منطقهای او مثلا در آسیای مرکزی چه تاثیری خواهد گذاشت؟

حتما تاثیر خواهد داشت، چونکه سران کشورهای آسیای مرکزی هم تقریبا بهقول کارشناسان و تحلیلگران تاجیکستان و منظقه همانند احمدی نژاد هستند با این تفاوت که اینها یک حکومت دنیوی دارند و احمدی نژاد اسلامی. پس از روی کار آمدن احمدی نژاد انتظار نمیرود که مناسبات ایران با کشورهای منطقه، مثلا با تاجیکستان، بهبودی یابد و یا تغییرات عمده و غیرمنتظره ای در این مناسبات پدید آید.

مصاحبه گر: طاهر شیرمحمدی

تحریریه: عباس کوشک جلالی