براساس اطلاعیه‌ای که بعد از ظهر روز چهارشنبه ۱۹ مه از سوی کاخ سفید انتشار یافت، رئیس جمهور آمریکا در گفت‌وگوی تلفنی خود با اردوغان از تلاش‌های ترکیه و برزیل برای میانجیگری در مناقشه‌ی اتمی ایران و توافق بر سر مبادله‌ی سوخت قدردانی کرد.

بنابر بیانیه‌ی کاخ سفید، اوباما در عین‌حال در گفت‌وگوی خود با اردوغان بر نگرانی اساسی جامعه بین‌المللی درباره کلیت برنامه‌ی اتمی جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده است.

روز گذشته وزیران خارجه ترکیه و برزیل در نامه‌ای مشترک خطاب به ۱۵ عضو شورای امنیت، خواستار خودداری از اقدام‌هایی شدند که می‌توانند در برابر حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مناقشه اتمی ایران مانع ایجاد کنند.

وزیرن خارجه برزیل و ترکیه در نامه‌ی خود نوشتند، اکنون زمان مذاکره است و باید از تدابیری که امکان دستیابی به راه‌حل‌های مسالمت‌آميز را تضعیف کند، خودداری کرد.

درخواست وزیران خارجه برزیل و ترکیه از اعضای شورای امنیت برای خودداری از تشدید تحریم‌ها علیه ایران پس از امضای بیانیه‌ای در تهران مطرح شد که براساس آن دولت ایران با مبادله‌ی اورانیوم و انتقال دوسوم از ذخایر اورانیوم کم‌غلظت خود به خارج از کشور موافقت کرد.

ناخشنودی مقام‌های آنکارا

ایران انتظار داشت که با امضای این توافق‌نامه، تلاش‌ها در شورای امنیت برای وضع تحریم‌های جدید متوقف گردد. اما هیلاری کلینتون، وزیر خارجه ایالات متحده روز سه‌شنبه (۱۸ مه) اعلام کرد که پیش‌نویس قطعنامه‌ی جدید تحریم‌ها آماده و به شورای امنیت ارائه شده است.

اظهارات خانم کلینتون و ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ی جدید تحریم‌ها به شورای امنیت با خشم مقام‌های آنکارا مواجه شد. احمد داوداوغلو، وزیر خارجه ترکیه گفت، اگر قرار بود تحریم‌ها تشدید شود، تلاش‌ها برای حصول توافق درباره مبادله اورانیوم بیهوده بوده است.

رجب طیب اردغان نیز در واکنشی تند نسبت به ادامه‌ی تلاش‌های آمریکا برای تشدید تحریم‌های ایران، گفت، درخواست کشورهایی که دارای سلاح هسته‌ای هستند از دیگر کشورها که چنین سلاحی نداشته باشند، حقانیت مواضع و درخواست‌های آنها را متزلزل می‌کند. اردوغان تاکید کرد، ما باید به این پرسش پاسخ دهیم که می‌خواهیم از قدرتمندان حمایت کنیم و یا در صدد تقویت یک نظام حقوقی هستیم؟

تردید درباره اثربخشی تحریم‌ها

در همین‌حال رالف مونتسنیش، یک نماینده‌ی عضو حزب سوسیال دموکرات آلمان می‌گوید تردید دارد که تشدید تحریم‌ها بر علیه ایران بتواند نتایج مورد نظر را به دنبال داشته باشند. این نماینده‌ی آشنا به مسائل به خبرگزاری آلمان گفته است، مشخص نیست که این تحریم‌ها بتوانند رفتار دولت ایران در خصوص برنامه‌ی اتمی‌ این کشور را تغییر دهند.

به نظر این کارشناس، مستقل از قطعنامه‌ی جدید شورای امنیت، گفت‌وگوها با ایران باید از سر گرفته شود. علاوه‌براین، به نظر رالف مونتسنیش، پیش‌نویس قطعنامه‌ای که مورد تایید پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان هست، باید به تایید ۱۰ عضو غیردائم شورای امنیت نیز برسد.

این عضو پارلمان آلمان با اشاره به تلاش‌های میانجیگرانه‌ی ترکیه و برزیل در ارتباط با برنامه اتمی ایران، می‌گوید نباید اجازه داد که این تلاش‌ها به تقابل این دو کشور با دیگر اعضای شورای امنیت منجر شود.

MM/AZ