در مجموع ۵۹۲ نفر کاندیدا برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کردهاند. عباس کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان میگوید مبنای بررسی صلاحیتها "قانون اساسی و سیاستهای کلی انتخابات ابلاغی رهبری" است.
تبلیغات
برای انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ در مجموع ۵۹۲ نفر کاندید شدهاند که از این میان ۴۰ نفر زن هستند.
عباس کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان روز یکشنبه ۲۶ اردیبهشت (۱۶ مه) گفته است مبنای بررسی صلاحیتها "قانون اساسی" و "سیاستهای کلی انتخابات که از سوی رهبری ابلاغ شده" است.
کدخدایی میافزاید: « پیرو آن مصوبهای در شورای نگهبان داشتیم که شرایطی را اعلام کردیم و به دوستان وزارت کشور اعلام کردیم و از فردا شورا کار خودش را آغاز می کند.»
منظور کدخدایی همان مصوبهای است که قبل از آغاز ثبتنام کاندیداها اعلام شد و جنجال آفرید. در این مصوبه آمده است: « از این پس داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری برای ثبتنام باید در بازه سنی ۴۰ تا ۷۵ سال باشند، حداقل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادلآن باشند و سابقه تصدی حداقل ۴ساله در سمتهای مدیریتی کشور را که بهطور کامل مصادیق آن ذکر شده داشته باشند.»
در ادامه مصوبه شورای نگهبان آمده است: «همچنین وزرا، استانداران، شهرداران شهرهای بالای دو میلیون نفر جمعیت، فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشگری و بالاتر میتوانند کاندیدا شوند. نکته دیگر این است که تمامی نامزدها باید عدم سوءپیشینه ارائه دهند و سابقه محکومیت کیفری نداشته باشند.»
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی در واکنش به این مصوبه از وزارت کشور خواست "به قوانین موجود" عمل کنند. وزیر کشور کابینه او اما پیشتر گفته بود که "قطعا" به مصوبه شورای نگهبان عمل میکند.
شورای نگهبان میگوید مبنای این مصوبه فرمان سال ۹۵ خامنهای برای بررسی سیاستهای کلی انتخابات و تعیین مصادیق "رجل سیاسی و مذهبی" است. در حقیقت همین فرمان اقدامی غیرقانونی بوده زیرا این کار چون جنبه قانونگذاری دارد باید به مجلس شورای اسلامی ارجاع میشد.
با وجود انتقاد بسیاری از حقوقدانان و فعالان سیاسی از مصوبه شورای نگهبان و مغایر قانون بودن ابلاغ آن، ۲۰۳ نماینده مجلس روز با امضای بیانیهای از این مصوبه دفاع کردند و بر منتقدان آن تاختند.
عباس کدخدایی از آغاز روند تایید صلاحیتها خبرداد و گفت: « اداره کل انتخابات شورای نگهبان مسئولیت بررسی اولیه و تهیه اسناد و مدارک لازم را برعهده دارد که این کار امروز شروع شده است و تا فردا سعی میکنند تعداد پروندهای که اسناد و مدارکش آماده شده را در اختیار شورای نگهبان قرار دهند و ما از فردا کار رسیدگی پروندهها را در شورا داریم».
شورای نگهبان ۱۲ عضو دارد که احراز صلاحیت هر کاندیدا نیاز به ۷ رای مثبت دارد.
انتخابات ۹۶؛ آنها که بیصلاحیت شدند
طیفی شامل رئیس جمهور، وزیر، استاندار، نماینده و مدیران دولتی سابق از فیلتر شورای نگهبان عبور نکردهاند.
عکس: FARARU
استاندارد دوگانه
تنها شش نفر از اندک نامزدهای شناخته شده انتخابات ریاست جمهوری از فیلتر شورای نگهبان عبور کردهاند. طیف مردودیها شامل رئیس جمهور، وزیر، استاندار یا نمایندگان سابق و کنونی مجلس است که پیشتر صاحب صلاحیت معرفی شده بودند.
عکس: ANA
مردی برای تمام فصول
احمدینژاد در سال ۸۴ در انتخاباتی که به دور دوم کشیده شد، بر مسند ریاست جمهوری تکیه زد. ابقای او در سال ۸۸ نیز با "مهندسی انتخاباتی" و اعتراضات میلیونی صورت گرفت. سومین تلاش اما از سوی منتقدان "اقدام انتحاری" و از سوی همقطاران سابق "بیحیایی" خوانده شد. احمدینژاد هنوز در باره رد صلاحیتش موضعی نگرفته اما تجربه نشان میدهد که سکوت او میتواند "آرامش قبل از طوفان" باشد.
عکس: FARARU
ناکامی معاون اجرایی
احمدینژاد پیشبینی کرده بود که رای بالایی در انتظار حمید بقایی باشد. علی اکبر جوانفکر، سخنگوی ستاد احمدینژاد، در واکنش به عدم احراز صلاحیت این دو نوشت: "آنها براى عمل به تكليف انقلابی، ملی و دينی خود نامزد شدند تا اهتمام خويش را مصروف حل مشكلات معيشتی مردم و رفع تهديدهای بالقوه از سر ملت ايران نمايند. شوراى نگهبان با تصميم خود، اين تكليف را از دوش آنان برداشت. الحمدلله رب العالمین!".
عکس: FARS
مشاور مستقل
مهدی کلهر، مشاور رسانهای سابق احمدینژاد در زمان ثبتنام گفته بود مستقل آمده، به تعهدات جمنا پایبند نیست و با رئیس جمهوری پیشین نیز برای شرکت در انتخابات صحبتی نکرده است. کلهر که برادر مرتضی آقاتهرانی، دبیرکل جبهه پایداری است، در نامهای به شورای نگهبان، خواهان تجدیدنظر در احراز صلاحیت خودش شده است. او هنگام نامنویسی گفته بود در هر شرایطی به قانون تمکین میکند.
عکس: Tabnak
وزیر و وکیل مردودی
حمیدرضا حاجیبابایی، وکیل پنج دوره مجلس و وزیر آموزش و پرورش دولت دهم، در زمان نامنویسی از نیاز به افراد جدید و برنامه صحبت کرد و گفت اسم دولتش را "دولت کارآمدی و مردمی" گذاشته است. کارنامه وزارت حاجیبابایی اما دو ناکارآمدی فاجعهبار دارد: تصادف اتوبوس دانشآموزان کاروان چهارمحال و بختیاری در راه اردوی راهیان نور با ۲۲ کشته و آتشسوزی در مدرسه شینآباد پیرانشهر.
عکس: Tasnim
غرضی بی غرض...
محمد غرضی با زنجیرهای از سوابق مناصب عالی چون استانداری خوزستان و کردستان، نمایندگی مجلس، وزارت نفت و پست و تلگراف برای دومین بار کاندیدا شد و شعار خودش را "اجماع ملی و حمله به بیکاری" اعلام کرد. در پوستر تبلیغاتی پیشهنگام غرضی آمده بود: غرضی بی غرض، درمان هر چی مرض. او در انتخابات ۹۲ تایید صلاحیت شده بود اما با ۵۰۰هزار رای، بین شش نامزد نهایی جایگاه آخر را کسب کرد.
عکس: FARARU
حامی رئیسی
محمدمهدی زاهدی، وزیر علوم کابینه احمدینژاد و رئیس کمیسیون تحقیقات و فناوری مجلس دهم گرچه در فهرست کاندیداهای مقدماتی جمنا بود اما به لیست ۵ نفری این تشکل راه نیافت و به طور مستقل ثبتنام کرد. زاهدی پس از رد صلاحیت، از رئیسی حمایت کرد و نوشت مطمئن است که با حضور او در راس مدیریت اجرایی کشور، نسیم خدمت خواهد وزید. سابقه علمی زاهدی به عنوان "نابغه ریاضی"، مورد تشکیک نمایندگان مجلس بوده است.
عکس: Mizanonline
استاندار معترض
استاندار سابق خوزستان و هرمزگان، سابقه عضویت در شورای مرکزی حزب اعتماد ملی را دارد. او با اعلام کاندیداتوری گفته بود به نفع کسی کنار نخواهد رفت. عبدالحسین مقتدایی که آذر ۱۳۹۵ مقام خود را به خاطر اختلاف نظر با پارهای مدیران دولتی واگذار کرد، در زمان نامنویسی مدعی شد: «با حسن روحانی موافق نبودم و به مصلحتهایی به او کمک کردم.» او افزود کسی نمیتواند ثابت کند روحانی اصلاحطلب است.
عکس: Tasnim
تا انتهای انتخابات...
مصطفی کواکبیان، عضو کمیسیون امنیت مجلس دهم در زمان ثبتنام گفته بود به قیافه ما نمیخورد کاندیدای پوششی باشیم و بنا داریم بایستیم. او پس از رد صلاحیت، به جای موضعگیری در باره خودش، جریان احمدینژاد را مرده خواند و گفت: «ایکاش برای داوطلبان ریاستجمهوری علاوه بر گواهی تست سلامت جسمی، گواهی سلامت روانشناسی هم شرط میگذاشتند؛ چرا که با این شرط مشخص میشود چرا آقایان دچار توهم شدهاند.»
عکس: etemaadonline
چالش رجل سیاسی
اعظم طالقانی، نماینده دوره اول مجلس و دبیرکل جامعه زنان انقلاب اسلامی باز هم رد صلاحیت شد. این فعال ملی مذهبی که در سالهای ۷۶ و ۸۸ نیز داوطلب انتخابات شده بود، هدف خود از سومین ثبتنام را "روشن کردن تکلیف رجل سیاسی" اعلام کرد. محمد یزدی، رئیس خبرگان چهارم پیشتر در باره ریاست جمهوری زنان گفته است: «کسی را به ده راه نمیدادند سراغ خانه کدخدا را میگرفت.»
عکس: shomalnews
تمکین میکنم
رئیس اسبق صدا و سیما در زمان ثبتنام گفته بود به تصمیم خانواده و برای پیگیری آرمانهای برادرش آمده است. محمد هاشمی پس از رد صلاحیت عنوان کرد که برای حمایت از آقای روحانی آمده بود تا اگر او تائید صلاحیت نشد و خودش را تائید کردند در صحنه باشد. هاشمی قبلا گفته بود: «من زندگیام کاملا شفاف و واضح بوده واحتمال رد صلاحیتم وجود ندارد.»
عکس: gemeinfrei
سه بار ناکامی
رئیس شورای ایران-آمریکا گفته بود هدفش از کاندیداتوری کمک به ایجاد اقتصاد ملی و افزایش تولید و کار برای جوانان است: «باید رئیسجمهور ایران شوم و بعد بمیرم.» هوشنگ امیراحمدی در سالهای ۸۴ و ۹۲ هم کاندیدا و رد صلاحیت شده بود. رسانههای داخلی از این استاد دانشگاه راتگرز با عنوان "دلال رابطه با آمریکا" نام میبرند.
عکس: TASNIM
سلب مشروعیت شورای نگهبان
مهدی خزعلی، فعال سیاسی در زمان نامنویسی گفته بود آمده تا از شورای نگهبان سلب مشروعیت کند. او پس از رد صلاحیت بیانیهای داد و گفت: «شورایی که در کارنامهاش یک رئیس دولت صالح به مردم معرفی نکرده، صلاحیت ندارد و این مردمند که صلاحیت کاندیداها را تایید میفرمایند.» خزعلی قبلا در باره بحث آشتی ملی گفته روزی از آشتی حرف خواهیم زد که حاکمیت به ما التماس کند و آن زمان بسیار نزدیک است.