تبلیغ حجاب در نمایشگاه کتاب تهران؛ صدای "خودیها" هم در آمد
۱۴۰۲ اردیبهشت ۲۱, پنجشنبه
در نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران بنرهایی با جملاتی منتسب به تولستوی و ویکتور هوگو در دفاع از "حجاب" به نمایش درآمده که حتی خبرگزاری سپاه را هم به نقد آن واداشته است. عدم حضور شماری از ناشران هم همچنان بحث روز است.
تبلیغات
"نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران" روز پنجشنبه ۲۱ اردیبهشت (۱۱ مه) در شبستان مصلی گشایش یافت.
برگزارکنندگان در این نمایشگاه بنرهایی با موضوع "حجاب و وقار زن" به نمایش گذارده بودند که در شبکههای اجتماعی نیز بازتاب یافته است.
در این تصاویر جملاتی به لئو تولستوی و ویکتور هوگو، نویسندگان نامدار روس و فرانسوی نسبت داده شده که به نظر میآید عبارتهایی جعلشده است.
در یک بنر از قول لئو تولستوی، نویسنده نامدار روسیه آمده است: «مسبب ازدیاد طلاق در اروپا، تمدن فاسد، اختلالات جنسی و نبودن حجاب است.»
در یک بنر دیگر از قول ویکتور هوگو، نویسنده معروف فرانسوی آمده است: «وجاهت توام با وقار و عفت، به زن قدرتی میدهد که قویترین مردان را یارای مقاومت در برابر او نیست و مردان را به خضوع و تعظیم در مقابل زن وا میدارد.»
این عبارتها در شبکه اینترنت حتی به نویسندگان مشهور دیگر نیز نسبت داده شدهاند. عبارتی که ادعا میشود از تراوشات فکری ویکتور هوگو است، پیش از این در سایت "تبیان" به ژان ژاک روسو نسبت داده شده بود.
بازتاب محتوای این بنرها در شبکههای اجتماعی با انتقادها و تمسخر زیادی روبرو بوده است. کاربری نوشته که با اهالی کتاب از این شوخیها نکنید.
و کاربر دیگری به کنایه استفاده احتمالاَ مشابه روسها از شعری از سعدی در باره مسائل ژئوپلتیک را مطرح کرده است.
یک کاربر با توصیه و تجویز در باره حجاب مخالف نیست، ولی از مسئولان خواسته که از جاهای دیگری توصیه و تجویز بیاورند.
"انگیزه تقابلی" و اتهام "تحمیق"
جعل و بیربطی تبلیغات برای حجاب چنان بازتاب گستردهای داشت که خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران را نیز به شکوه واداشت.
این خبرگزاری در مقالهای به جملات نقل شده از مشاهیر جهانی پرداخته و میگوید که این عبارتها در فضای مجازی مورد شک و تردید قرار گرفتهاند و حتی مطالبی منتشر شده مبنی بر اینکه "سبک زندگی" این مشاهیر "روح حاکم بر آثارشان" در تناقض با عبارتهایی است که بر روی بنرها نقش بستهاند.
تسنیم مینویسد:«احتمالاً تولیدکنندگان این اطلاعیهها معتقدند که حجاب نمادی بیرونی از فقدان یک سری باورها یا جانشینی باورهای جدید است و استدلالهایی مشابه همان ماجرای بنرهای "حجاب، میراث مادران است" آنها را به تولید آثاری با این پشتوانه و منطق فکری سوق داده است.»
این خبرگزاری میافزاید که "نشر جملاتی از این دست به نتایج قابل توجه چندانی منجر نشده است" و ای بسا "انگیزه تقابلی برای صفآرایی برخی مخالفان هم ایجاد کرده است".
از نظر نویسنده مقاله تسنیم: « فارغ از مستند و مستدل بودن عبارات نقل شده از مشاهیر، به نظر میرسد این دست اتفاقها و کنشها نشان از درگیری در لایههایی عمیقتر دارد. اینکه این رویکردها ممکن است برای بخشی از جامعه که هوادار، پذیرا و مدافع امر حجاب است روحیهبخش و مقوم جلوه کند یا برای جریانی که "بیحجابی" برایش رنگ ایدئولوژیک نگرفته "محل تأمل" واقع شود اما به همین اندازه ممکن است در میان جریان مخالف با اتهام "تحمیق" مواجه شود.»
عدم استقبال ناشران از نمایشگاه کتاب
گفته میشود شمار قابل توجهی از ناشران ایران از شرکت در این ۳۴مین نمایشگاه کتاب تهران خودداری کردهاند.
علی رمضانی، سخنگوی نمایشگاه کتاب، روز پنجشنبه، ۲۱ اردیبهشت در نخستین نشست خبری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در پاسخ به سوالی مبنی بر عدم حضور برخی ناشران در نمایشگاه کتاب گفته است: «وزارت فرهنگ بستر حضور را برای همه تولیدکنندگان فراهم کرده است و شاید چهار تا پنج درصد از ناشران در این رویداد حضور ندارند که طبعا خودشان را از دیدار با مردم محروم کردهاند و چه بسا بیاحترامی به مخاطب باشد. ناشران بخش حضوری در حال تلاش برای عرضه آثار خود هستند و مسئله فقط فروش کتاب نیست؛ بحث دیدار و اجتماع سالانه در این رویداد مهم است.»
او حضور دیگر ناشران در نمایشگاه را "جمع خوبی" توصیف کرد که در کنار بخش حضوری، در بخش مجازی نیز فعالیت دارند و "مسئله دسترسی به کتاب از این بخش دنبال میشود".
رمضانی درباره برخی از غرفههای خالی در نمایشگاه کتاب گفت "مسئله هرسالهای که با ناشران داریم تاخیر در تحویل غرفههاست که اهتمام کافی نسبت به دریافت غرفه ندارند".
او مدعی است که از ناشران متقاضی که فرصت حضور در نمایشگاه را نداشتند دعوت شد و "غرفهها در حال تکمیل است و شاید ۱۵ غرفه در همه بخشهای نمایشگاه خالی باشد".
آنچه جنبش "زن، زندگی، آزادی" در ایران تغییر داد
دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی جنبش "زن، زندگی، آزادی" را "اغتشاش" خواند و پس از سرکوب خشن، پایان آن را اعلام کرد. همزمان با روز جهانی زن، شاهد تصاویری از زنان ایرانی هستیم که نشانگر تن ندادن آنها به حجاب اجباری است.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
با قتل ژینا مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد در روز سهشنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، جنبشی در ایران به راه افتاد که در تاریخ این کشور بیسابقه است. "زن، زندگی، آزادی" به شعار تحولخواهی و برگذشتن از جمهوری اسلامی تبدیل شد.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جنبش "زن، زندگی، آزادی" از همان روز نخست با سرکوب، گلوله، بازداشت و شکنجه دهها هزار نفر از معترضان پاسخ داده شد. گرچه دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی اجازه انتشار هیچ آماری در این زمینه را نداده، اما محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، در روز ۱۵ اسفند خبر "عفو" بیش از ۸۰ هزار نفر توسط رهبر جمهوری اسلامی را داد.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
منابع حقوق بشری شمار کشتهشدگان خیزش انقلابی "زن، زندگی آزادی" را از روز ۲۶ شهریور تا ۲۰ دی، ۵۲۰ نفر اعلام کردند که در میانشان ۷۰ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال دیده میشوند. ۱۰۹ نفر از بازداشتشدگان نیز در معرض خطر اعدام قرار دارند.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جمهوری اسلامی اعتراضات را "اغتشاش" و معترضان را "اغتشاشگر" نامید و مسئولیت هیچ یک از کشتهشدگان را برعهده نگرفت. نهادهای امنیتی و رسانههای وابسته به آنها برای بسیاری از کشتهشدگان پروندهسازی کردند و علت مرگ آنان را "خودکشی"، "سقوط از بلندی"، "مصرف کنسرو ماهی مسموم" و یا "مسموم شدن به دلیل مصرف الکل" اعلام کردند.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در سارایوو گفت: «در اغتشاشات، پلیس به سمت احدی شلیک نکرده و هیچکس در ایران بر اثر شلیک پلیس یا برخورد پلیس و یا نیروهای امنیتی کشته نشد، بلکه برعکس به دلیل بهکارگیری سلاح گرم و سرد توسط عوامل خارجی که وارد ایران شدند یا افرادی که تحت تاثیر قرار گرفتند، بیش از ۶۷ نیروی پلیس در ایران به شهادت رسیدهاند، بدون اینکه شلیکی کنند یا از سلاح گرم استفاده کنند.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در مقابل همه سرکوبها و انکارها، بر شمار زنانی که جنبش "زن، زندگی، آزادی" موجب شکستن ترس آنها از "حجاب اجباری" شد، افزوده گردید.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
اینک هر روز پیشنهادی از سوی یکی از ارگانها و مقامات جمهوری اسلامی برای برخورد با این زنان ارائه میشود. موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، از طرحی ویژه خبرداد و گفت: «در این طرح با کشف حجاب، کارت ملی شخص مسدود میشود و تا زمانی که فرد بیحجاب، جریمه بیحجابیاش را پرداخت نکند، همه خدمات اجتماعی او مثل امکان بهرهبردن از سیستم بانکی کشور و… را از او میگیریم.»
عکس: Michinari Nishida/AP/picture alliance
در هفتههای اخیر حتی در برخی از شهرهای ایران رستورانها و داروخانههایی که به زنان بیحجاب خدمات ارائه کردند نیز پلمب شدند.
عکس: Vahid Salemi/AP/picture alliance
برخی ظاهر شدن زنان در معابر عمومی بدون حجاب را "قانون شکنی" میخوانند، زیرا به موجب تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»
عکس: Arne Immanuel Bänsch/dpa/picture alliance
پس از اعتراضات اخیر محمدصالح هاشمی گلپایگانی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر جمهوری اسلامی، "قوانین نامساعد" را علت اصلی به سامان نرسیدن بحث عفاف و حجاب دانست و خبر از طرحی جدید داد و گفت: «ما در طرح جدید حجاب، جرم کشف حجاب را به تخلف تخفیف دادهایم.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
منتقدان میگویند: «در طول تاریخ بشر، قوانین زیادی وضع شدهاند که اشتباه بوده و بعدا لغو شدهاند». زمانی بردهداری قانونی بود، تفکیک نژادی در نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی قانون بود و در آلمان نیز به مدت ۱۲۳ سال همجنسگرایی طبق پاراگراف ۱۷۵ قانون جزا، جرم محسوب میشد. این قانون اما در سال ۲۰۰۲ میلادی لغو و همه احکام صادره بر مبنای آن "نقض" شد.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در ۴۴ سال تاریخ جمهوری اسلامی میلیاردها تومان بودجه صرف شده و ۲۶ دستگاه قانونگذار و اجرایی متولی و موظف به اجرای باصطلاح "حجاب و عفاف" بودند. تصاویر این روزهای خیابانهای شهرهای ایران اما موید شکست سیاست "حجاب اجباری" است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
به گفته مسیح علینژاد، فعال حقوق زنان: «حجاب اجباری، دیوار برلین جمهوری اسلامی است». این دیوار با جنبش "زن، زندگی، آزادی" ترکهای سختی برداشته است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
علیرغم همه فشارها و سرکوبها، ایجاد رعب و وحشت، اسیدپاشی و حمله با گاز سمی به مدارس دخترانه، باز هم زنان ایران شجاعانه به جمهوری اسلامی نه میگویند.