دولت اسرائیل در آخر هفته گذشته اعلام کرد که به سازمان کشورهای صنعتی موسوم به "سازمان همکاری و توسعه اقصادی" (OECD) شکایت خواهد کرد، زیرا ترکیه عصر پنجشنبه ۲ ماه مه (۱۳ اردیبهشت) اعلام کرد که تمام تجارت خود با اسرائیل را تا زمانی که اجازه کمک‌های بشردوستانه بیشتر به مردم نوار غزه را بدهد، متوقف می‌کند.

نیر برکات، وزیر اقتصاد اسرائیل گفت که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری این کشور یک "دیکتاتور یهودی‌ستیز" است که با تحریم تجاری خود قوانین بین‌المللی دریایی نقض و زنجیره تامین جهانی را مختل می‌کند. این تحریم از جمله شامل واردات نفت اسرائیل از آذربایجان می‌شود که تاکنون از طریق ترکیه انجام می‌شده است. او گفت که "سازمان همکاری و توسعه اقصادی" باید علیه این "تصمیم توهم‌آمیز" که به کل اقتصاد اروپا آسیب می‌رساند، اقدام کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

در واقع، تحریم کلیه تجارت با اسرائیل تاکنون بی‌سابقه بوده است. در طول فراز و نشیب‌های فراوان روابط میان ترکیه و اسرائیل، هرگز تحریم فراگیری وجود نداشته است، برعکس، حتی زمانی که اوضاع بین دو کشور رو به وخامت می‌رفت، بازرگانی همچنان راهی برای حفظ روابط دوجانبه بود.

ترکیه به خود آسیب می‌رساند

اگرچه اسرائیل اکنون با صدای بلند از تعلیق تجارت شکایت دارد، اما اقتصاد ترکیه نیز از این تحریم آسیب می‌بیند. حجم تجارت بین دو کشور در سال ۲۰۲۳ حدود هفت میلیارد دلار بود. سه چهارم این حجم صادرات ترکیه به اسرائیل و تنها یک چهارم واردات از اسرائیل بود. این اقدام به طور قطع به اقتصاد ترکیه که در حال حاضر در بحران شدیدی به سر می‌برد کمکی نخواهد کرد.

بیشتر بخوانید: ترکیه روابط تجاری خود با اسرائیل را متوقف کرد

به گزارش خبرگزاری رویترز، صادرکنندگان ترکیه از هم اکنون به فکر چگونگی دور زدن تحریم‌ها افتاده‌اند. صحبت از قاچاق کالاهای صادراتی به اسرائیل از طریق کشورهای بالکان می‌رود. عمده صادرات ترکیه به اسرائیل ماشین‌آلات، تجهیزات الکتریکی، وسایل نقلیه و فولاد است.

اردوغان به دلیل تاثیرات اقتصادی و سیاسی تحریم تجاری بر ترکیه، مدت‌ها در انجام این اقدام تردید داشت. در ابتدا فقط محدودیت‌های تجاری برای چند کالای منتخب وجود داشت. اما در داخل کشور، اردوغان به دلیل تناقض بین محکومیت شفاهی جنگ و تداوم تجارت با اسرائیل، تحت فشار فزاینده‌ای قرار گرفت.

استانداردهای دوگانه اردوغان

در انتخابات محلی ۳۱ مارس که برای اردوغان فاجعه بار بود، اسلام‌گرایان حزب "ینیدن رفاه" (رفاه جدید) به ویژه از "استانداردهای دوگانه" اردوغان انتقاد کرد و در نتیجه به آرای قابل توجهی دست یافت. ، این اولین بار در طول ۲۰ سال حکومت اردوغان بود که حزب "ینیدن رفاه" که زمانی از اردوگاه ایدئولوژیک اردوغان انشعاب کرده بود، توانست حدود هشت درصد آرا را به خود اختصاص دهد.

بیشتر بخوانید: مجموعه مطالب درباره جنگ در خاورمیانه

حزب "ینیدن رفاه" در سال ۲۰۱۸ توسط فاتح اربکان بنیان‌گذاری شد. او فرزند نجم‌الدین اربکان، نخست‌وزیر پیشین ترکیه و رهبر حزب رفاه بود. این حزب برای نخستین بار در انتخابات پارلمانی ۲۰۲۳ ترکیه شرکت کرد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

اما از نظر سیاست خارجی، اردوغان با این اقدام ریسک بالایی به خرج داده است. نه تنها سرمایه‌گذاران بالقوه از ایالات متحده و اروپا مرعوب می‌شوند، بلکه همچنین تلاش‌های او برای برقراری مجدد روابط نزدیک با اتحادیه اروپا و ایالات متحده نیز می‌تواند آسیب جدی را متحمل شود. دیدار او با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا که قرار بود در ۹ مه در چارچوب اولین استقبال رسمی از اردوغان در کاخ سفید از زمان روی کار آمدن بایدن باشد، لغو شده است.

در این صفحه ویژه بیشتر بخوانید: روابط ترکیه و اسرائیل

این می‌تواند بر مذاکرات ترکیه و اتحادیه اروپا در مورد گسترش اتحادیه گمرکی نیز تأثیر بگذارد. اردوغان بار دیگر در آخر هفته اقدام خود را با این استدلال توجیه کرد که تحریم تجاری به منظور کمک به فشار بر اسرائیل برای موافقت با آتش‌بس با حماس و در نتیجه کاهش رنج غیرنظامیان فلسطینی است.