تحریم جشنوار فجر؛ بازی با تصاویر در "جنگ تیتر و رسانه"؟
۱۴۰۱ بهمن ۱۴, جمعه
جشنواره فیلم فجر را چهرههای مطرح سینمای ایران و فیلمسازان خارجی تحریم کردند، آن را از رونق انداختند و در کنار اعتراضات مردم علیه حکومت ایستادند. اما مسئولان جشنواره مدعی شدند تحریم تنها در "فضای تصویری" رخ داده است.
تبلیغات
مجتبی امینی، دبیر چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر روز جمعه ۱۴ بهمن در حاشیه برگزاری نمایشگاه پوسترهای این جشنواره مدعی شد که تحریم جشنواره از سوی فیلمسازان و بازیگران داخلی و خارجی تنها در فضای تصویری رخ داده و "تلاش رسانههای معاند برای کمرنگ کردن جشنواره" بوده است. او آنرا "جنگ تیترها و رسانهها" دانست و مدعی شد صفها "طولانی" است و "حضور مخاطبین چیز دیگری را نشان میدهد."
او افزود: «برخی یک عکس و فریم را نشان میدهند که فضا را خراب کنند و به غلط از تحریم جشنواره حرف میزنند. در حالی که اهالی سینما اینجا هستند و مانند هر سال جشنواره با شکوه برگزار میشود.» امینی تشر زد که «سینما تحریم پذیر نیست و نخواهد بود» «دشمن میداند که موفق نمیشود تا سینما را خاموش کند».
این سخنان واکنشی به تحریم جشنواره فجر از سوی چهرههای مطرح سینمای ایران بود که در شبکههای اجتماعی بازخورد گستردهای داشت و حتی بسیاری از فیلمسازان که فیلمشان در جشنواره نشان داده شد، اعتراض کردند که اکران فیلمشان برخلاف اراده آنها صورت گرفته است.
اگرچه امینی درباره جنگ "تیتر و رسانه و تصویر" حرف میزند و مدعی است که در عالم واقعیت جشنواره پررونق بوده، اما در رسانههای دولتی نیز تصویر یا فیلمی دیده نمیشود که دال بر استقبال پررنگ از این جشنواره باشد.
پخشکننده متولی است و بقیه دستاندرکاران حقی ندارند
دبیر این دور جشنواره فجر درباره انصراف عدهای از فیلمسازان خارجی از حضور در جشنواره نیز گفت: «در همه دنیا پروتکلهای بین المللی جشنواره این است که با پخش کننده قرارداد میبندد و متولی ارائه فیلم آنها هستند. در جشنواره فیلم فجر هم پخش کنندهها ارائهدهنده فیلمها هستند و تمام امور مربوط به فیلم از تفاهم، رایت و هزینههای مربوطه با آنها انجام میشود. امسال هم همین اتفاق افتاده و کارها با کیفیت بالا به جشنواره آمدهاند».
اشاره او به فیلمسازانی مانند ژان پییر و لوک داردن، دو کارگردان مشهور بلژیکی است که در بیانیهای گفتند از حضور فیلم "توری و لوکیتا" در جشنواره فیلم فجر کاملا بیخبر بودهاند و تاکید کردند که نمیخواهند "در رویدادی که نمایشگر رژیم مذهبی دیکتاتوری و خونریز است" حضور یابند.
این دو، تنها فیلمسازان خارجی نبودند که با جشنواره حکومتی فجر چنین برخوردی کردند. کامیلا اندینی فیلمساز اندونزیایی و کریستین مونجیو فیلمساز رومانیایی نیز دیگر سینماگران خارجی هستند که خواهان خروج فیلمهای خود شدند.
مسئولان جشنواره تاکید میکنند که فیلمسازان خارجی نمیتوانند فیلمهایشان را از جشنواره خارج کنند، زیرا قراردادها با پخشکننده بسته شده است. امینی در همین رابطه از آنها انتقاد میکند: «اینکه کسی درنقطهای از جهان بگوید چرا فیلم من در فلان جشنواره است، از نظر ادبیات حرفهای و حقوقی تعریف شده نیست. فیلمی که در جشنواره شرکت میکند و فرم پر میکند و حق رایت را پرداخت میکند نمیتواند از انصراف حرف بزند.»
برای مسئولان این جشنواره حضور کارگردانان خارجی بسیار مهم است و واکنشهایی نظیر برادران داردن برایشان برد تبلیغی بسیار منفی در صحنه سینمای بینالمللی دارد. چنانچه محمد خزاعی، رئيس سازمان سینمایی در پیام خود به مناسبت شروع چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر بر جنبه "بینالمللی" بودن آن تأکید کرده بود.
در نشست خبری این جشنواره ادعا شد، ۵۷۸ فیلم خارجی در بخش بینالملل درخواست حضور دادهاند که از این میان ۲۶ اثر از ۲۵ کشور پذیرفته شدهاند. آثاری که برخی بدون اطلاع و موافقت سازندگانشان اکران شده است.
هرکس عذری برای نیامدن داشت
مجتبی امینی درباره عدم حضور برخی از بازیگران در جشنواره نیز گفت تهیهکننده «به عنوان مالک حکم پدر معنوی اثر را دارد و تمامی بازیگران و عوامل آمدن و نیامدنشان با تهیه کننده است و به تعبیری زیر چتر او در اختیار او هستند.»
جشنواره فیلم فجر دو روز پیش شروع شد. فیلمهای بخش مسابقه داخلی بدون توجه به اعتراض و عدم تمایل سینماگران و تنها با تأیید و به خواست تهیهکنندگان این آثار که عمدتا نیز نزدیک به حاکمیت هستند، تنظیم شده بود.
علی قائم مقامی، تهیه کننده فیلم "پرونده باز است" در نشست خبری این فیلم درباره عدم حضور کیومرث پوراحمد در این نشست گفت: «نظر آقای پوراحمد، کارگردان فیلم بر عدم حضور بود و من هم اصرار نکردم، چون ایشان پیشکسوت هستند.» علی نصیریان نیز در نامهای به دبیر جشنواره نوشت: «نظر به مشکلات جسمی، سنی و عوارض روحی که اخیرا بر من عارض شده است، از حضور در جشنواره فیلم فجر معذورم. بنابراین خواهشمند است نام اینجانب را از حضور در هر گونه مراسمی در این جشنواره حذف بفرمایید.»
درحالی که چهل و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر با تحریم سینماگران و استقبال سرد مخاطب به یک چالش فرهنگی برای جمهوری اسلامی بدل شده، روز جمعه ۱۴ بهمن دیوارنگارهای با عنوان "سینما کلید پیشرفت" در میدان ولیعصر در تهران رونمایی شد. این عنوان بخشی از سخنان علی خامنهای در دیدار با برخی سینماگران نزدیک به حکومت چون ابراهیم حاتمیکیا و مجید مجیدی در سال ۱۳۸۵ است که "کلید پیشرفت کشور" را در دست این سینماگران دانسته بود.
به نظر میرسد واکنش منفی به برگزاری جشنواره فجر که عنوان پرطمطراق "بینالمللی" نیز یدک میکشد، باعث شده تا دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی علاوه بر تلاش برای توجیه برگزاری جشنوارههای هنری، به سینماگران وابسته نیز امید و دلگرمی بدهد.
هنرمندانی که از خیزش مردم ایران حمایت کردند
خیزش مردم ایران علیه جمهوری اسلامی با حمایت شمار زیادی از "سلبریتیها" روبرو شده است. در این گزارش تصویری با شماری از چهرههای هنری مشهور ایرانی داخل کشور که با خیزش انقلابی مردم همراهی کردهاند، آشنا شوید.
کتایون ریاحی
بازیگر و نویسنده که برای بازی در شام آخر، زلیخا و یوسف پیامبر و دهها اثر دیگر مورد تحسین قرار گرفته و جوائز بسیاری را بدست آورده است. او از نخستین بازیگران و چهرههای سرشناسی بود که در آغاز اعتراضات سراسری حجاب از سر برداشت و در همراهی با مردم معترض نوشت، "زنان ایران صدای یکدیگرند" و "دروغ بس است". او در روزهای اواخر آبان بازداشت شد.
عکس: Eghtesadnews
کیهان کلهر
نوازنده و موسیقیدان برجسته، در همان روزهای آغازین خیزش مردمی ایران در توییتر نوشت: «من یک موسیقیدانم و کارم گفتن نیست اما سالهاست که "گفتن" را به بخشی از کنسرتهایم اضافه کردهام. گفتن از وطنم ایران، از کشتار و حذف سیستماتیک، از شکنجه، ترور، خفقان، از بریدن نان اهل علم و فرهنگ، از بلای سانسور، از تبعیض و فساد و نیز از عشق و انسانیت و اتحاد».
عکس: shahrvand-yar.com
هدیه تهرانی
بازیگر سرشناس سینما در واکنش به اعدام محسن شکاری نوشت: «یقین بدانید گرفتن جان یک انسان دیگر و اعدام معترضین عواقب جدی برای شما خواهد داشت». او افزود: «این احکام و اجرای آنها بنزین بر شعلههای آتشی است که دیگر خاموش نمیشود». هدیه تهرانی پیشتر نیز از تهدید شدن خود از سوی نیروهای امنیتی خبر داده و خطاب به آنها نوشته بود: «میزبان این ضیافت خونین خود شمایید».
عکس: www.Gall4u.com
فاطمه معتمد آریا
فاطمه معتمدآریا در مراسم تشییع امین تارخ با به رسمیت نشناختن قانون حجاب اجباری، بدون حجاب سخنرانی کرد. او که نگاره با حجابش در میان زنان بیلبورد "زنان سرزمین من" قرار گرفته بود، با انتشار ویدئویی نسبت به انتشار نام و نگارهاش در این بیلبورد به شدت اعتراض کرد. این بیلبورد بعداً با اعتراض بسیاری از زنانی که چهرههایشان روی آن بود برچیده شد.
عکس: Tasnim
باران کوثری
بازیگر سرشناس سینما در نخستین روزهای آغاز خیزش مردمی در پستی اینستاگرامی ضمن حمایت از مردم نوشت: اگر مقاومت و اعتراض در برابر بربریت و باتوم و گلوله شما اغتشاش است، من باران کوثری یک اغتشاشگرم. او در ادامه با اشاره به تظاهرات سال ۸۸ موسوم به جنبش سبز، خطاب به حکومت افزود: «لیاقت تظاهرات سکوت سه میلیونی ما را نداشتید».
عکس: Tasnim
آناهیتا همتی
بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر در اقدامی بیسابقه، با انتشار ویدیویی به یاد مهسا امینی موهای سر خود را از ته تراشید و نوشت: «برای ژینای ایران».
عکس: tasvirezendegi
رخشان بنیاعتماد
کارگردان سرشناس در پیامی ویدیویی در همراهی با خیزش مردمی خطاب به مسئولان جمهوری اسلامی گفت: «به خودم اجازه حرف زدن ندادم تا مبادا حمایت من از اعتراض بحق جوانان باعث کشته شدن حتی یک نفر بیشتر بشود، ولی خشونت شما پایان و مرزی ندارد». رخشان بنیاعتماد افزود: «امیدوارم اگر خون این همه جوان در طول همه این سالها شما را به خودتان نیاورده، مرگ کیان ۹ ساله معصوم تا ابد، تا ابد خواب را از چشمانتان بگیرد».
عکس: Ettore Ferrari/dpa/picture alliance
همایون شجریان
خواننده، آهنگساز و نوازنده موسیقی سنتی در حمایت از معترضان با انتشار پستی در اینستاگرام نوشته بود: «نکشید این مردم رو، این مردم سزاوار زندگی هستند نه مرگ.» او که در این پست از هشتگهای مهسا امینی و ''تفنگت را زمین بگذار'' استفاده کرده بود، در ادامه نوشت: «موضع من مشخص بوده و هست، من همیشه در کنار مردم سرزمینم هستم.»
عکس: alef.ir
هنگامه قاضیانی
بازیگر سینما و تئاتر ایران ۲۸ آبانماه با انتشار ویدئویی بدون حجاب از خود در اینستاگرام نوشت: «شاید این آخرین پست من باشد. از این لحظه به بعد، هر اتفاقی برایم بیفتد، بدانید که من تا آخرین نفس در کنار مردم ایران هستم». او پیشتر هم جمهوری اسلامی را "حکومت بچهکش" خوانده بود. هنگامه قاضیانی بلافاصله پس از کشف حجاب بازداشت و پس از مدتی آزاد شد.
عکس: Hengameh Ghaziani/Instagram
مسعود کیمیایی
فیلمساز، نویسنده و از چهرههای برجسته سینمای ایران با انتشار ویدیویی در رابطه با اعتراضات مردمی ضمن محکوم کردن خشونت علیه مردم گفت: «دوباره روزگار باروت را میگذرانیم، نکنید با مردم، این مردم دوباره سر موقع پاشنه کفش خود را ورمیکشند.» کیمیایی خطاب به مردم گفت: «درود به قلبتان، درود به شهامتتان.»
عکس: cc by Mohammad Hassanzadeh 4.0
هانیه توسلی
این بازیگر در پستی برای مهسا امینی نوشت: «من مبهوتم. دردی که خانوادهاش میکشند، دردی که خودش کشیده، با پست و استوری و هشتگ و لایک کم میشود؟ نه قطعن نه! چطور میشود از عدالت حرف زد؟ فریاد زد؟ سکوت کرد؟ به کدام جرم؟چرا؟چرا؟چرا؟ »
عکس: Tasnim
نوید محمدزاده
بازیگر فیلمهایی چون عصبانی نیستم، ابد و یک روز، خشم و هیاهو، بدون تاریخ، بدون امضا، با انتشار پستی در اینستاگرام خود نوشت: «راجع به اتفاقهایی که تو این مدت برای خودم، همسرم، خانوادمون افتاده به حرمت خانوادههایی که عزیزانشان را از دست دادهاند چیزی نگفتیم. وگرنه تکلیف از ابتدا روشن بوده؛ مسیر یک طرفه ست، سمت مردم.»
عکس: Morio Taga/Jiji Press/dpa/picture-alliance
پریناز ایزدیار
بازیگر و صداپیشه در پی خیزش سراسری مردم علیه جمهوری اسلامی یک استوری در اینستاگرامش منتشر کرد و در آن خطاب به صداوسیما نوشت: «شما غیرمردمیترین و بدترین رسانه جهانید.» او افزود: «خوشحالم که سالهاست پامو تو برنامههای پر از دروغتون نذاشتم.» او پس از بازداشت ترانه علیدوستی با حمایت از او با اشاره به دیالوگی از سریال شهرزاد نوشت: «باز میشه این در، صبح میشه این شب.»
عکس: picture-alliance/B.Pedersen
میترا حجار
بازیگر سرشناس سینما در اعتراض به آبگیری سد "چمشیر" معترضان را از یاد نبرد و نوشت: «در این روزهای پرتلاطم که کشور، که صبحهایمان را با خبر پرپرشدن گلهای این سرزمین آغاز میکنیم و از زنده بودن خود شرمساریم، در حالی که جوانان و کودکانمان هر روز در گوشه و کنار میهن به خاکوخون کشیده میشوند، و هنوز صدای رگبار مسلسلهای ایذه و مهاباد در سرمان آرام نگرفته با این خبر [آبگیری سد چمشیر] مواجه می شویم».
عکس: iusnews
سیامک انصاری
بازیگر، کارگردان و مجری در پستی اینستاگرامی نسبت به خیزش مردم بعد از مرگ مهسا امینی واکنش نشان داد. او نوشت: «حمایت و احترام تمامقد خود را از مردم، به خصوص زنان و دخترانی که رنج زندگی را به جان خریدهاند، اعلام میکنم. شما بهترین و شجاعترین آموزگاران تاریخید.» انصاری افزود: «حق مردم ایران باتوم، جنگ، تحریم، بیعدالتی و بیحرمتی نیست.»
عکس: Carstan.ir
شهاب حسینی
بازیگر، فیلمساز و مجری و دارنده نشان لژیون دونور فرانسه با انتشار تصویری از مهسا امینی، حدیث نجفی و نیکا شاکرمی نوشت: «دختران من!» او در پشت صحنه سریال پوست شیر در ویدیویی گفت: «به سئوالات مردم پاسخ دهید قبل از اینکه مجبور شوید به خدای این مردم پاسخ دهید.» او همچنین از خانه سینما خواست، موضع اش را نسبت به اتفاقات اخیر به شکل صریح بیان کند.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Warnand
ترانه علیدوستی
بازیگر سینما و تئاتر، صداپیشه و مترجم پس از تهدید سینماگران امضا کننده بیانیه "تفنگت را زمین بگذار"، به امضاکنندگان این بیانیه پیوست. او در همبستگی با اعتراضات مردم ایران تصویر بدون حجاب خود را با شعار "ژن، ژیان آزادی" در اینستاگرام منتشر کرد. علیدوستی روز ۲۶ آذر در تهران بازداشت شد.
عکس: SalamPix/ABACA/picture alliance
سحر دولتشاهی
بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون به خاطر حمایت از معترضان هنگام ورود به ایران، پاسپورتش توقیف شد. سحر دولتشاهی نیز از جمله سلبریتیهایی بود که پس از بازداشت ترانه علیدوستی با تجمع مقابل دادسرای اوین از او حمایت کردند و پیگیر وضعیتاش شدند.
عکس: ATTA KENARE/AFP/Getty Images
حمید فرخنژاد
هنرپیشه و فیلمنامهنویس سینما، تئاتر و تلویزیون در یک پست اینستاگرامی علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی را مستقیماً خطاب قرار داد و او را "دیکتاتور" خواند و نوشت، خامنهای مثل دیگر دیکتاتورها یک "بیمار روانی" است. فرخنژاد در این پست اینستاگرامی همچنین نوشت: «علی خامنهای، تو برای ما دیکتاتور خوبی نبودی، لااقل بهخاطر خودت دیکتاتور باشخصیتی باش».
عکس: Cinemapress.ir
مانی حقیقی
بازیگر، کارگردان و فیلمنامهنویس پس از تهدید سینماگران امضا کننده بیانیه "تفنگت را زمین بگذار" به امضا کنندگان این بیانیه پیوست. او در یک موضعگیری در رابطه با اعتراضات مردمی گفت: «وقتی مردم منزجرند یا قانون باید عوض شد یا قانونگذار.»
عکس: picture alliance/Sputnika/dpa/E. Chesnokova
نیکی کریمی
کارگردان و بازیگر سینمای ایران ۲۷ آذر پس از بازداشت ترانه علیدوستی و در واکنش به رفتار حکومت با سینماگران در اینستاگرام نوشت: «ديگر بس است، خسته شدهايم و به جان آمدهايم». او همچنین اعلام کرد که تمام قراردادهای کاری خود را فسخ کرده است. نیکی کریمی افزود: «به كه مىتوان پناه برد از اين همه ظلم و جفا؟ آن هم به مردم مظلوم و ستمديده اين سرزمين كه هيچ وقت حقى مطالبه نكردند؟ [...]».
عکس: picture-alliance/dpa
اصغر فرهادی و بسیارانی دیگر
مریم بوبانی، شراره دولتآبادی، پگاه آهنگرانی، اصغر فرهادی (عکس)، محمد بحرانی، مهران مدیری، علی شادمان، پردیس احمدیه، مونا فرجاد، سهیلا گلستانی، حمید پورآذری، نازنین بیاتی و دهها چهره دیگر از خیزش مردمی حمایت کردهاند و از سوی حکومت از "ممنوعالتصویری تا ممنوع الخروجی" مورد تهدید قرار گرفتهاند.