تحصن و اعتصاب غذای ده‌ها پناهجو در برلین
۱۳۹۱ آبان ۶, شنبه
ده‌ها نفر از پناهجویان در آلمان در اعتراض به شرایط پناهندگی در این کشور که آن را ناگوار می‌دانند از روز ۱۴ مهر/ ۵ اکتبر در برلین در خیابان به سر می‌برند. این در حالی‌ست که دمای هوا با توجه به فصل پاییز در حال کاهش است. اما یک پناهنده ایرانی که با این گروه همراه است می‌گوید: «ترس از سرما در برابر ترس از استرداد چیزی نیست.»
توقف اخراج پناهجویان از آلمان یکی از خواسته‌های پناهجویان معترض است که بیش از هشت ماه است درباره آن اطلاع‌رسانی می‌کنند. یکی از معترضان به دویچه وله می‌گوید: «بخاطر سرمای هوا ساختمان‌های مختلفی از سوی افراد و گروه‌های مختلف پیشنهاد شده که برای خوابیدن به آن‌ها برویم، ولی ما بیرون آمده‌ایم تا با مردم حرف بزنیم و انزوا را بشکنیم و در خیابان می‌مانیم.» حمید نوذری٬ دبیر کانون پناهندگان سیاسی ایران در برلین٬ خواسته‌های پناهجویان معترض را "بر حق" می‌خواند و می‌گوید که خواسته‌های آن‌ها مورد تایید مجامع مربوط به امور پناهندگی و حقوق بشر است.
از موارد اعتراضی پناهجویان همچنین می‌توان به نداشتن حق خروج از محل زندگی تعیین شده از طرف دولت، نداشتن حق کار و حق یادگیری رسمی زبان آلمانی و اجبار به زندگی در مکان‌هایی شبیه پادگان‌های نظامی نام برد.
گروهی از ده‌ها پناهجوی معترض که اکنون در "میدان اورانین" برلین چادر زده‌اند از روز ۲۴ اکتبر با تغییر محل اقامت به نزدیکی دروازه معروف برندنبورگ در این شهر رفته و در آن‌جا دست به اعتصاب غذا زدند. آن‌ها در آغازین ساعات روز جمعه ۲۶ اکتبر با برخورد پلیس مواجه شده و سه نفر دستگیر شدند که دو نفر از آن‌ها ایرانی بودند. این دستگیری‌ها به اعتراضات دیگری در مقابل زندان برلین انجامید که دستگیری دو نفر دیگر از معترضان را در پی داشت. به گفته نوذری همگی تا پایان روز آزاد شدند.
خودکشی یک پناهجوی جوان ایرانی در ماه ژانویه امسال نقطه آغازین حرکت اعتراضی پناهجویان از ملیت‌های مختلف در آلمان بود. محمد رهسپار٬ ۲۹ ساله٬ یکشنبه ۲۹ ژانویه در کمپ پناهندگی وورتسبورگ در ایالت بایرن با ملافه خود را حلق‌آویز کرد. پزشک مخصوص کمپ و دوستان او معتقدند شرایط بد زندگی در این اقامتگاه، وی را به سمت خودکشی سوق داد.
تاثیر بر رسانه‌ها و مباحث جاری سیاسی
خودکشی جوان ایرانی که پزشک مخصوص پیش‌تر درباره وضعیت روحی‌اش به مسئولان اقامتگاه اطلاع داده بود، به اعتراض چند پناهجوی ایرانی در شهر وورتسبورگ آلمان و اعتصاب غذا در مقابل شهرداری این شهر منجر شد.
به گفته اژین اسدی٬ از پناهجویان اقامتگاه وورتسبورگ آلمان٬ از آن‌جا که مسایل مورد اعتراض پناهجویان صرفا موضوع پناهجوهای ایرانی نبود٬ "مبارزه در چادر" به پناهجوها از ملیت‌های دیگر و شهرهای دیگر کشیده شد.
اسدی به دویچه وله می‌گوید: «وقتی خودکشی محمد رهسپار اتفاق افتاد ۱۰ تا از بچه های وورتسبورگ جلوی شهرداری دست به اعتصاب غذا زدند. آن زمان فقط ایرانی‌ها بودند. بعد از چهار تا پنج ماه اعتراض گسترش بیشتری یافت. این باعث شد فکر کنیم که چه کنیم. دیدیم پناهجوها از ملیت‌های دیگر هم این مشکلات را دارند. بنابراین از آن‌ها هم دعوت شد. تعداد چادرها و شهرها بیش‌تر شد و این حرکت به این‌جا رسید که به برلین‌آمدیم.»
پناهجوهای معترض با ترک شهرها و اقامتگاه‌های مشخص شده برایشان و با طی مسیری ۵۰۰ کیلومتری (که بخشی از آن پیاده و بخشی دیگر با اتوبوس و قطار طی شد) در روز جمعه (۱۴ مهر/۵ اکتبر) به برلین رسیدند و در برلین چادر زده و ماندند. این پناهجوها از کشورهایی چون ایران، افغانستان و غنا هستند.
اسدی از همراهی مردم آلمان با این حرکت می‌گوید و آن را مثبت می‌داند: «بعد از چند روز رسیدن به برلین، در روز ۱۳ اکتبر در برلین به مقصد پارلمان تظاهرات کردیم و هزاران نفر همراهی‌مان کردند. همراهی آلمانی‌ها خیلی امیدوارکننده بود.»
با این‌همه حمید نوذری٬ از کانون پناهندگان ایرانی٬ واکنش به اعتراض چندین ماهه پناهجویان را محدود به همراهی شهروندان آلمان نمی‌داند: «تا حدودی این مباحث به پارلمان آلمان کشیده شده است. البته جناح راست مقاومت جدی می‌کند. از سوی دیگر دیروز هم در پارلمان برلین از حرکت پناهجوها از سوی احزاب اپوزوسیون تقدیر شده و مقاومت مدنی آن‌ها شجاعت خوانده شده است.»
نوذری که در تجمع پناهجویان معترض حضور داشت به دویچه وله گفت: «این حرکت باعث شده که جنب و جوشی ایجاد شود نه تنها در سیاست بلکه در رسانه‌های مطرح آلمان هم.» او می‌گوید: «نمی‌شود گفت بدون این حرکت این جنب و جوش راه می‌افتاد.»
اعتصاب غذا٬ راهی برای فشار بیش‌تر
اگرچه پناهجوهای معترض از پنجم اکتبر به برلین رسیدند اما اعتصاب غذای تعدادی از پناهجوهای معترض از چهارشنبه ۲۴ اکتبر آغاز شد. این گروه که تعدادی از آن‌ها نیز پناهجویان ایرانی هستند، از روز چهارشنبه به نزدیکی دروازه تاریخی براندنبورگ برلین رفتند و اعتصاب غذای خود را آغاز کردند.
دروازه براندنبورگ که قبلا برلین غربی را از برلین شرقی جدا می‌کرد، اکنون یکی از مناطق شلوغ برلین است و هرروزه توریست‌های بی‌شماری از آن دیدن می‌کنند. بسیاری از سفارت‌خانه‌های کشورهای مختلف نیز در خیابان‌های منتهی به این دروازه واقع شده‌اند.
امید مرادیان٬ پناهجوی ۲۸ ساله٬ در روز نخست اعتصاب غذای خود به دویچه وله گفت: «کرد ایرانی هستم. سه ماه و ۱۵ روزه که در خیابانم.» او در پاسخ به این سوال که آیا اعتصاب غذا نامحدود است یا دارای محدودیت زمانی‌ست گفت: «تنها چیزی که الان می‌دانیم این است که اعتصاب غذا را شروع کرده‌ایم اما درباره پایان آن هنوز نمی‌توانیم حرف بزنیم. نمی‌دانیم برخوردها چه خواهد بود و هنوز دقیق تصمیم‌گیری نکرده‌ایم.»
به گفته وی حدود ۲۰ تا ۳۰ پناهجو اعتصاب غذا کرده‌اند: «این جماعت هفت ماه است در خیابان هستند. خیلی نامه نوشته شده. چادرها در خیلی از شهرها زده شده‌اند٬ همه کار شده است تا به خواسته‌هایمان رسیدگی شود. ولی هیچ رسیدگی نشده است. بعد از تظاهرات هزاران نفره روز ۱۳ اکتبر، شرایط را اینطور دیدیم که توانسته‌ایم فشار بیاوریم و باید الان فشار را بیش‌تر کنیم. تصمیم گرفتیم اعتصاب غذا را در ادامه پیش بگیریم.»
به رغم دستگیری برخی از اعتصاب کنندگان که البته به آزادی سریع‌شان انجامید٬ اعتراضات پناهجویان ادامه دارد. معترضان پس از آزادی دستگیرشدگان برای تجمعی در روز شنبه (۲۷ اکتبر) در مقابل کمپ واسمندورف٬ نزدیک شهر برلین٬ قرار گذاشته‌اند تا هم به شرایط این کمپ اعتراض کنند و هم به تکرار درخواست‌های عمومی خود بپردازند.