تحولات سوریه؛ انحلال گروه‌های مسلح و نقش "کلیدی" ترکیه
۱۴۰۳ آذر ۲۷, سه‌شنبه
رهبر اسلام‌گرایان سوریه که به تازگی قدرت را در این کشور در دست گرفته‌اند اعلام کرده است که گروه‌های مسلح منحل شده و در ارتش سوریه ادغام خواهند شد. احمد شرع رهبر گروه اسلام‌گرای تحریر شام که با نام مستعار محمد جولانی شناخته می‌شود، در شبکه اجتماعی تلگرام اعلام کرد که تمامی این جریان‌ها منحل شده و نیروهای مسلح آنها طبق قانون برای خدمت در وزارت دفاع سوریه آموزش خواهند دید.
احمد شرع در جریان دیدارش با نمایندگان دروزی‌های سوریه که مضمون آن در تلگرام منتشر شد، همچنین از "قراردادی" خبر داد که قرار است میان دولت و نمایندگان ادیان مختلف در این کشور در راستای "عدالت اجتماعی" منعقد شود. رهبر اسلام‌گرایان پیروز سوریه همچنین مدعی شده است: «سوریه باید متحد بماند و بایستی قراردادی اجتماعی میان دولت و ادیان جهت تضمین عدالت اجتماعی منعقد شود.»
سقوط بشار اسد موجی از شادی را در سوریه و بسیاری از دیگر کشورها به وجود آورد. اسد اما پس از سرکوب خشونت‌آمیز تظاهرات ضدحکومتی سال ۲۰۱۱ میلادی، با شکنجه و مفقود کردن مخالفان و اعدام بسیاری از آنها پس از محاکمه‌های سریع و ناعادلانه و آواره شدن میلیون‌ها شهروند، کشوری ویران بر جای گذاشت.
افزون بر این، اقتصاد ناکارآمد سوریه نیز باعث شده که ۷۰ درصد مردم این کشور نیازمند کمک باشند. تام فلچر، رئیس دفتر سازمان ملل متحد برای هماهنگی امور بشردوستانه، روز دوشنبه ۱۶ دسامبر خواستار "موج وسیع حمایت" از سوریه شد.
اقتصاد سوریه از تحریم‌های اروپا و آمریکا نیز رنج می‌برد. در حالی که غرب در تلاش برای برقراری تماس با رهبری جدید در سوریه است، تحریر شام از سوی چندین کشور غربی به عنوان گروهی "تروریستی" طبقه‌بندی شده است. این گروه که از جبهه النصره، شاخه سوری شبکه تروریستی القاعده منشعب شده، مدعی است که از سال ۲۰۱۶ به این سو دیگر هیچ ارتباطی با القاعده ندارد.
دیدار با هیأت بریتانیایی
تحریر شام در کانال تلگرامی خود اعلام کرد که احمد شرع، رهبر این گروه، در دیدار با هیأتی از دیپلمات‌های بریتانیایی در روز دوشنبه ۱۶ دسامبر بر لزوم "لغو تمامی تحریم‌های اعمال‌شده علیه سوریه در راستای فراهم کردن امکان بازگشت آوارگان سوری به کشورشان" تاکید کرده است.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز دوشنبه اعلام کرد که مایکل اون‌ماخت، دیپلمات این اتحادیه که مسئولیت امور سوریه را برعهده دارد، عازم دمشق خواهد شد. کالاس همچنین تاکید کرد که اتحادیه اروپا نمی‌تواند اجازه خلأ قدرت در سوریه را بدهد. او در عین حال هشدار داد که روسیه و ایران "نباید جایی در آینده سوریه داشته باشند".
دیپلمات‌های ارشد کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نشست بروکسل اعلام کردند که از اعضای دولت موقت سوریه ضمانت‌هایی می‌خواهند که نشان دهد آینده سیاسی در این کشور با مشارکت تمام گروه‌های اقلیت صورت خواهد گرفت و افراط‌گرایان و متحدان بشار اسد یعنی ایران و روسیه دیگر در سوریه جایی نخواهند داشت.
کالاس افزود که بسیاری از وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواستار "زدودن نفوذ روسیه در سوریه شده‌اند."
دولت آلمان نیز در نظر دارد هیأتی را در آینده نزدیک به دمشق اعزام کند. گیر پدرسن، فرستاده سازمان ملل به سوریه نیز در دیدار با محمد جولانی خواستار انتقال مسالمت‌آمیز و منظم قدرت سیاسی در سوریه شد.
ادامه حملات به سوریه
با وجود سقوط اسد، هنوز درگیری‌ها در سوریه به پایان نرسیده است. هم اسرائیل و هم ترکیه از آن زمان تاکنون حملات هوایی متعددی در این کشور انجام داده‌اند. دیده‌بان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن روز دوشنبه از بیش از ۴۷۰ حمله اسرائیل به تاسیسات نظامی سوریه از زمان سقوط اسد تاکنون خبر داد.
هم‌زمان ایالات متحده نیز اعلام کرده است که در جریان حملات هوایی خود به پایگاه‌های جهادگرایان دولت اسلامی (داعش) ۱۲ عضو این گروه تروریستی کشته شده‌اند. آمریکا هدف از این حملات را مقابله با "نوسازی داعش در مرکز سوریه" اعلام کرده است.
"کشف یک گور دسته‌جمعی با ۱۰۰ هزار جسد"
مدیر یک سازمان حامی سوری‌ها در ایالات متحده روز دوشنبه ۱۶ دسامبر گفت که یک گور دسته‌جمعی با دست‌کم ۱۰۰ هزار جسد در حومه دمشق کشف شده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، معاز مصطفی، مدیر سازمان مزبور، گفته است که تمامی این افراد توسط بشار اسد، رئیس جمهوری سرنگون‌شده سوریه، کشته شده‌اند. او همچنین تاکید کرد که که این گور دسته‌جمعی یکی از پنج گور از این نوع است که در سال‌های اخیر توسط سازمان متبوع او کشف شده است.
معاز مصطفی تخمین صد هزار نفری پیکرهای دفن‌شده در این گور دسته‌جمعی را تخمینی حتی "تقریباً غیرمنصفانه و محافظه‌کارانه" خواند و افزود که اطمینان دارد که تعداد گورهای دسته‌جمعی به مراتب بیشتر از پنج مکان شناخته‌شده است و قربانیان نیز علاوه بر سوری‌ها، شامل شهروندان آمریکایی و بریتانیایی و سایر خارجی‌ها می‌شوند. رویترز اعلام کرده که نمی‌تواند اظهارات مصطفی را به طور مستقل تأیید کند.
اسد بارها نقض حقوق بشر توسط دولت خود را رد کرده و منتقدان خود را افراط‌گرا معرفی کرده بود.
تاکید ترامپ بر نقش کلیدی ترکیه در سوریه
به گفته دونالد ترامپ، رئیس جمهوری منتخب آمریکا، ترکیه نقشی کلیدی در سوریه دارد. ترامپ روز دوشنبه در فلوریدا خطاب به خبرنگاران گفت که دولت ترکیه با حمایت از شورشیان توانست "یک تصرف خصمانه" را بدون تلفات جانی به انجام برساند.
بیشتر بخوانید: وزیر خارجه ترکیه: امیدواریم ایران از تحولات سوریه درس بگیرد
به گفته ترامپ، هنوز خیلی چیزها درباره سوریه نامشخص است. ترامپ همچنین با اشاره به قدرت ارتش ترکیه گفت که با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، به خوبی کنار می‌آید.
گفت‌وگوی فون در لاین با اردوغان درباره سوریه
اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا نیز قرار است روز سه‌شنبه ۱۷ دسامبر در آنکارا با اردوغان دیدار کند. محور این نشست وضعیت سوریه پس از سرنگونی بشار اسد خواهد بود.
فون در لاین می‌خواهد با رئیس جمهوری ترکیه درباره ارسال کمک به سوریه گفت‌وگو کند. اتحادیه اروپا می‌خواهد از طریق ترکیه غذا، دارو و سرپناه موقت وارد سوریه کند. تماس با رهبری جدید اسلام‌گرایان در دمشق نیز از موضوع‌های احتمالی این گفت‌وگو خواهد بود.
هم ترکیه و هم اتحادیه اروپا در تثبیت اوضاع سوریه ذینفع هستند، زیرا چنین وضعیتی می‌تواند به بازگشت پناهجویان سوری به کشورشان کمک کند.