تحویل هواپیمای آموزشی روسی به ایران در ادامه بلاتکلیفی سوخو
۱۴۰۲ شهریور ۱۱, شنبه
تحویل جنگنده‌های پیشرفته سوخو ۳۵ به ایران همچنان بلاتکلیف است اما ارتش دریافت هواپیمای آموزشی روسی را تائید کرد. گفته می‌شود تعدادی هواپیمای آموزشی یاک ۱۳۰ روسی وارد ایران و به پایگاهی در اصفهان منتقل شده است.
عکس آرشیوی از جنگنده روسی سوخو۳۵عکس: Russian Defence Ministry/TASS/dpa/picture alliance
تبلیغات
زمزمه سفارش جنگنده‌های پیشرفته سوخو ۳۵ به روسیه و تحویل "به زودی" آنها به ایران از سال پیش مطرح شده اما هنوز از انجام این معامله خبری نیست و احتمال بر هم خوردن آن هم مطرح شده است.
ماه‌ها پس از رسانه‌ای شدن این بحث، خبرگزاری تسنیم ۱۱ شهریور به نقل از روابط عمومی ارتش جمهوری اسلامی گزارش داد تعدادی هواپیمای آموزشی روسی مدل یاک ۱۳۰ وارد ایران شده است.
رسانه نزدیک به سپاه پاسداران نوشت: «هواپیماهای آموزشی یاک ۱۳۰ برای آموزش خلبانانی که قرار است با جنگنده‌های نسل جدید نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران پرواز کنند، استفاده خواهد شد.»
غیبت "جنگنده‌های نسل جدید"
تسنیم درباره "جنگنده‌های نسل جدید" نیروی هوایی توضیح بیشتری نداد اما در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی X تصویری از هواپیماهای یاک ۱۳۰ را منتشر کرد.
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی همچنان به طور عمده از جنگنده‌های آمریکایی نوع فانتوم استفاده می‌کند که عمر آنها به حدود نیم قرن می‌رسد.
بلاتکلیفی تحویل سوخو۳۵
پیشرفته‌ترین جنگنده‌ای که از سال پیش بحث تحویل آنها به جمهوری اسلامی مطرح شده سوخو۳۵ روسیه است که هنوز تکلیف‌شان روشن نشده است.
تسنیم ۲۵ دی سال پیش در یک "گزارش اختصاصی" از قول شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نوشت: «جنگنده‌های سوخو۳۵ که ایران به روسیه سفارش داده، اوایل سال آینده وارد کشور می‌شود.»
اوایل امسال هم کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل به نقل از منابع اطلاعاتی غربی گزارش داد روسیه ۲۴ فروند جنگنده سوخو که قبلا قرار بوده به مصر بفروشد به ایران تحویل می‌دهد.
رسانه اسرائیلی همچنین گفته بود روسیه خلبانان ایرانی را برای پرواز با این جنگنده‌ها آموزش می‌دهد. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید هم این خبر را تائید کرده است.
جزایر سه‌گانه و ناخشنودی از مواضع روسیه
تیرماه امسال پس از بیانیه مشترک روسیه و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس که در آن به شکل جانبدارانه از امارات، به جزایر سه‌گانه تنب‌های بزرگ و کوچک و ابوموسی هم اشاره شد جدل درباره روابط با روسیه در ایران بالا گرفت.
در میانه این جدل‌ها، محمدرضا آشتیانی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ۲۸ تیر به طور تلویحی از احتمال منتفی شده خرید جنگنده‌های سوخو۳۵ از روسیه سخن گفت.
آشتیانی در پاسخ به سئوالی درباره خرید سوخو۳۵ گفته بود: «زمانی ما قراری را برای خرید می‌گذاریم، اما به این نتیجه می‌رسیم که توانمندی تولید در داخل برای خودمان به وجود آمده است.»
البته ادعای توان ساخت جنگنده پیشرفته با خرید هواپیماهای آموزشی در تناقض است. با این حال روابط عمومی ارتش در بیانیه امروز خود نوشت: «الحاق هواپیماهای یاک ۱۳۰ به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در راستای قراردادهای تسلیحاتی کشورمان با فدراسیون روسیه است.»
مطابق شواهد روسیه در جنگ علیه اوکراین از چند ماه قبل بیش از پیش از هواپیماهای بدون سرنشین جمهوری اسلامی، از جمله پهپادهای شاهد۱۳۶ استفاده می‌کند و در تلاش برای تولید مشترک این پهپادها در کارخانه‌ای نزدیک مسکو است.
جمهوری اسلامی بارها ارسال پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین را تکذیب کرده اما آمریکا به تازگی اعلام کرد اسنادی در اثبات این مسئله را به کی‌یف ارائه کرده است.
با مهمترین پهپادهای جهان آشنا شوید
تا سال ۲۰۰۷ میلادی تنها آمریکا بود که به "پرنده هدایت‌پذیر از دور" یا به اختصار "پَهپاد" نظامی سنگین مسلح بود. حالا بیش از ۳۰ کشور از این تکنولوژی استفاده می‌کنند. نگاهی به دنیای پهپادها در این گزارش تصویری:
عکس: AP Photo/picture alliance
پهپادها را می‌توان در کنار ماموریت تعریف شده "شناسایی" یا "عملیاتی" با وزن، ارتفاع، برد و زمان پروازی هم تقسیم‌بندی کرد. بدین ترتیب پهپادهای تا ۲۰ کیلو گرم وزن جزو رده سبک، ۲۰ تا ۱۵۰ کیلو جزو رده نیمه سنگین و ۱۵۰ تا ۶۰۰ کیلو جزو رده سنگین و بالای ۶۰۰ کیلو وزن جزو رده فوق سنگین محسوب می‌شوند.
عکس: Liz Wolter/US Navy/picture alliance
Northrop Grumman X-47
از سری "B" این پهپاد رادار گریز در سال ۲۰۱۱ رونمایی شد و در اختیار نیروی دریایی آمریکا قرار گرفت. این پهپاد بیش از ۱۱ متر طول، با بال‌های باز نزدیک به ۱۹ متر عرض و بیش از سه متر ارتفاع دارد. این پهپاد تا ارتفاع ۱۲ هزار و ۱۹۲ متری و شعاع ۲ هزار و ۷۷۰ کیلومتر پرواز می‌کند، می‌تواند در آسمان بصورت خودکار سوخت‌گیری کند و قابلیت حمل ۲ هزار ۴۵ کیلوگرم سلاح را دارد.
عکس: AP Photo/picture alliance
CH-5
سری پنجم پهپادهای چینی چیزی کمتر از رقیب آمریکایی " MQ-9-Reaper" ندارند. این پهپاد ۶ هزار و ۵۰۰ کیلومتر برد دارد، می‌تواند ۶۰ ساعت در آسمان بماند و مسلح به ۲۴ راکت است و تا یک هزار کیلوگرم می‌تواند مهمات حمل کند. تولید سری دیگری از این پهپادها با توانایی ماندن ۱۲۰ ساعت در آسمان و افزایش برد آن به ۱۰ هزار کیلومتر در برنامه قرار دارد.
عکس: Shan He/dpa/picture alliance
General Atomics MQ-1
این پهپاد که پیشتر با نام "RQ1" شناخته می‌شد از سال ۱۹۹۵ تا سال ۲۰۱۸ مهمترین پهپاد شناسایی و بعدا عملیاتی ارتش آمریکا بود. در کشورهای افغانستان، پاکستان، بوسنی، لیبی، یمن و سوریه از آن صدها بار برای حملات نظامی هدفمند استفاده شده است. ۳۶۰ فروند از این پهپاد به نیروی هوایی آمریکا تحویل داده شد که آخرین آن در سال ۲۰۱۱ بود.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Lopez
General Atomics MQ-9
از این پهپاد برای حمله به کاروان قاسم سلیمانی در عراق استفاده شد. " MQ-9" از سال ۲۰۰۷ به خدمت ارتش آمریکا درآمد و سری "بی" آن در روز ۲۰ مارس سال ۲۰۲۰ آزمایش شد. این پهپاد می‌تواند تا ۲۷ ساعت در آسمان بماند و توانایی حمل ۱۳۶۱ کیلو مهمات دارد. تا سال ۲۰۱۹ به نیروی هوایی آمریکا ۲۶۹ فروند تحویل داده شده است.
عکس: Reuters/J. Smith
RQ-4 Global Hawk
کمپانی "نورثروپ گرومن" سازنده سری پهباد‌های "RQ" است. این پهپاد "شناسایی" است که ۴۶ فروند آن در اختیار نیروی هوایی و دریایی آمریکا قرار گرفته است. این پهپاد می‌تواند تا ۴۰ ساعت در ارتفاع ۲۰ کیلومتری پرواز و اطلاعات جمه‌آوری و مخابره کند.
عکس: Imago/US Air Force
Heron
پهپاد شناسایی هرون اسرائیلی در اختیار ارتش‌های آلمان، هند، استرالیا، فرانسه، برزیل ترکیه، کانادا، آمریکا و ویتنام قرار گرفته است. از این پهپاد در عملیات‌هایی با فاصله طولانی استفاده می‌شود، چرا که توانایی سی ساعت پرواز در ارتفاعی حدود ۱۰ کیلومتر را داراست.
عکس: Imago Images/StockTrek Images/O. Zidon
IAI Harop
صنایع هوا- فضای اسرائیل نیز با پهپاد انتحاری هاروپ در زمره پهپادهای مهم جهان جای گرفته است. هاروپ با یک هزار کیلومتر برد، ۶ ساعت پرواز و قابلیت حمل ۲۳ کیلو مواد منفجره را دارد و سامانه‌های ضد هوایی توانایی رهگیری و ردگیری آن را ندارند.
عکس: Getty Images/AFP/E. Piermont
Northrop Grumman MQ-8
یک بالگرد بدون سرنشین ساخت ایالات متحده آمریکا با قابلیت نشست و برخاست عمودی و توانائی اجرای عملیات از عرشه هر واحد شناور می‌باشد. سری "بی" این بالگرد به موشک‌های ضد تانک و هوا به زمین مجهز شده است. تا کنون ۳۰ فروند از این هلی‌کوپترهای بدون سرنشین تحویل ارتش آمریکا شدهاند.
عکس: US Navy/picture alliance
Bayraktar TB2
ترکیه در سال‌های اخیر به یک قدرت پهپادی تبدیل شده است. شرکت "سلجوق بایراکدار"، داماد رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه، سازنده این پهپادها است. از این پهپاد در مناطق کردنشین، شمال سوریه و جنگ لیبی استفاده شده و در منطقه ترک‌نشین جزیره قبرس نیز مستقر شدهاند. از سال ۲۰۱۷ نزدیک به یکصد فروند از این پهپاد در اختیار ارتش ترکیه قرار گرفته است.
عکس: Murat Cetinmuhurdar/Turkish Presidency/handout/picture alliance / AA
TAI Anka
صنایع هوا – فضای ترکیه همچنین سری پهپادهای "آنکا" را نیز ساخته است که بیش از ۲۶ ساعت در هوا می‌ماند و قابلیت حمل ۲۰۰ کیلو مهمات را دارد و می‌توان آن را از طریق ماهواره نیز کنترل کرد. این پهپاد دارای ۲۰۰ کیلومتر محدوده عملیاتی است.
عکس: TAI
شاهد ۱۲۹
ایران نیز به ساختن پهپادهای متعددی دست زده است که از ابابیل، پهپادهای سری مهاجر، شاهد، شاهد ۱۲۹، سریر اس ۱۲۰، فطرس، رعد ،شاهد ۱۲۳ و کمان ۱۲ می‌توان نام برد. شاهد ۱۲۹ (عکس) از سال ۲۰۱۳ در خط تولید قرار گرفته، دارای ۲ هزار کیلومتر برد است و یک نمونه آن به چهار موشک ضد تانک سدید ۱ مجهز شده است.
عکس: Fars Agency
Lockheed Martin RQ-170
تازه در سال ۲۰۱۱ پس از سقوط یک فروند پهپاد شناسایی رادار گریز "آر کیو ۱۷۰" در خاک ایران، این پهپاد شهرت جهانی یافت. چند سال بعد جمهوری اسلامی ایران مدعی شد که موفق به مهندسی معکوس این پهپاد شده و ۵۰ دستگاه از آن را تولید کرده است.
عکس: dapd
S-70 Okhotnik-B
پس از فروپاشی اتحاد شوروی، روسیه در عرصه ساخت پهپاد از آمریکا عقب افتاد و تلاش اخیر این کشور با ارائه "سوخو ۷۰ اخوتونیک" شباهت زیادی به رقیب آمریکایی خود "RQ 170" دارد که چند سال پیش در خاک ایران سقوط کرد. این پهپاد می‌تواند ۲ تن مهمات حمل کند، سرعت آن یک هزار کیلومتر در ساعت و محدوده عملیات آن ۶ هزار کیلومتر است. از سال ۲۰۲۴ قرار است در اختیار ارتش روسیه قرار گیرد.
این پهپاد رادارگریز ساختِ کارخانهٔ داسو اویاسیون در کشور فرانسه است. این هواگرد برای نخستین بار در ۱ دسامبر ۲۰۱۲ میلادی مورد استفاده قرار گرفت و هدف آن تحقیقات بر روی تکنولوژی پهپادی است و قرار نیست مورد تولید سریالی قرار بگیرد.
