دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا روز پنج‌شنبه ۱۵ آبان (۶ نوامبر) در دیدار با رهبران کشورهای آسیای میانه (مرکزی) شامل قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان، ترکمنستان و تاجیکستان در کاخ سفید از تمایل ایران برای رفع‌ تحریم‌ها خبر داد.

او گفت: «صادقانه بگویم، ایران درخواست کرده است که آیا ممکن است تحریم‌ها برداشته شوند یا نه.»

ترامپ در ادامه افزود که آماده است به این موضوع گوش دهد و بله، امکان رفع این تحریم‌ها وجود دارد: «خواهیم دید چه پیش می‌آید، اما در کل با این موضوع مخالفتی ندارم.»

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌وله

دونالد ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری خود سیاست "فشار حداکثری" علیه تهران را پیش گرفت و از توافق هسته‌ای برجام خارج شد.

او در دوره دوم ریاست جمهوری خود هم این سیاست را با تحریم‌های گسترده‌تری بر صادرات نفت، کشتیرانی، نظام بانکی و دسترسی ایران به منابع ارزی خارجی ادامه داد و با فعال شدن "مکانیسم ماشه" و بازگشت تحریم‌های بین‌المللی فشار اقتصادی بر جمهوری اسلامی دوچندان شد.

در میان کشورهای آسیای مرکزی، ترکمنستان با داشتن حدود هزار کیلومتر مرز زمینی و آبی، دروازه ورود ایران به این منطقه محسوب می‌شود. این کشور سیاست "بی‌طرفی" را در پیش گرفته و در تنش‌های منطقه‌ای، از جمله میان ایران و اسرائیل، جانب هیچ‌ کشوری را نگرفته است.

برخی تحلیلگران بر این باورند که اگر خبر درخواست ایران برای بررسی لغو تحریم‌ها صحت داشته باشد، می‌تواند نشانه‌ای از تلاش تهران برای کاهش فشارهای اقتصادی و کاستن از تنش‌های بین‌المللی باشد؛ به‌ویژه در شرایطی که شماری از همسایگان ایران در حال گسترش روابط خود با غرب هستند.

کشورهای آسیای مرکزی با جمعیتی حدود ۷۵ میلیون نفر میان روسیه و چین قرار دارند و می‌کوشند، در عرصه سیاسی و اقتصادی توازن برقرار کنند. این کشورها در حوزه نفوذ مسکو و پکن بوده‌اند و اکنون از طریق گسترش همکاری با ایالات متحده به دنبال ایجاد تعادل راهبردی تازه‌ای هستند.

ترکیه نیز به‌دلیل قرابت فرهنگی و زبانی توانسته است نفوذ اقتصادی، سیاسی و فرهنگی خود را در این کشورها افزایش دهد و اکنون از نگاه برخی ناظران، به رقیبی جدی برای روسیه و چین در منطقه تبدیل شده است.

جمهوری اسلامی ایران در طول بیش از سه دهه از استقلال این کشورها نتوانسته است جایگاه مؤثری در آسیای مرکزی به دست آورد. با وجود برخورداری از مرزهای مشترک و موقعیت ژئوپولیتیکی مهم، ایران بسیاری از فرصت‌های اقتصادی و دیپلماتیک خود در این منطقه را از دست داده است.

ترامپ در دیدار خود با رهبران آسیای میانه به اهمیت تاریخی این منطقه نیز اشاره کرد و گفت: «این کشورها زمانی میزبان جاده ابریشم باستانی بودند که شرق و غرب را به هم متصل می‌کردند. متاسفانه روسای‌جمهور پیشین آمریکا این منطقه را کاملا نادیده گرفته بودند.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

دیدار ترامپ با سران آسیای میانه پس از آن انجام شد که رئیس‌جمهور آمریکا توانست دست‌ کم موقتا اختلافات خود را با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین بویژه در زمینه صادرات عناصر خاکی کمیاب کاهش دهد؛ موضوعی که از نقاط اصلی تنش در مذاکرات تجاری دو کشور بوده است.

ترامپ در این دیدار ابراز امیدواری کرد که کشورهای بیشتری به "پیمان ابراهیم" بپیوندند؛ توافقی که به‌ گفته او، اکنون با کاهش نفوذ ایران در منطقه، فرصت گسترش بیشتری یافته است.

رئیس‌جمهور آمریکا خاطرنشان کرد که ایالات متحده در حال گفت‌وگو با چندین کشور است که مایل به پیوستن به پیمان ابراهیم هستند، اما پیش‌تر به دلیل وضعیت ایران و احتمال دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای نمی‌توانستند این کار را انجام دهند و اکنون ایران چنین امکانی ندارد.