"شلومو سَند" (Shlomo Sand) یک ضرب‌المثل آلمانی را مدام تکرار می‌کند که می‌گوید: «دشمنان بسیار، احترام بسیار». ولی می‌افزاید: «گاه آرزو می‌کنم دشمنان کمتری می‌داشتیم، حتا اگر این امر به معنای احترام کمتری می‌بود».

این تاریخ‌شناس ۶۳ ساله و استاد دانشگاه تل‌آویو دو سال پیش کتابی در کشورش انتشار داد که اعتراض شدید همکاران خود و بخشی از افکار عمومی را برانگیخت. «اختراع قوم یهود − اسطوره‌های باستانی اسرائیل در کوره آزمون» عنوان کتاب اوست که نخست به زبان عبری انتشار یافت و حال به زبان آلمانی نیز منتشر شده است.

شلومو سند در کتاب خود این تز را مطرح می‌کند که هیچ سند علمی برای اثبات این امر وجود ندارد که در سال ۷۰ پس از میلاد مسیح، قوم یهود از سرزمین مقدس خود بیرون رانده شد. سَند بر پایه این تز به نتایج زیرین می‌رسد:

− یهودیان اصلا قومی نیستند که ۲۰۰۰ سال تمام در سراسر دنیا پراکنده شده باشند.

− شکل‌گیری جماعت‌های یهودی ساکن حوزه دریای مدیترانه و اروپا بیشتر حاصل فعالیت روحانیان یهودی در زمینه ارشاد دینی بوده است.

− یهودیان قوم نیستند، بلکه یک جامعه دینی هستند که گروه‌هایی با تبار گوناگون به آن پیوسته‌اند.

ولی در کشوری که هر کودک آن می‌آموزد که یهودیان آلمانی و مغربی‌، اتیوپی و عراقی دارای میراث مشترک فرهنگی و ژنتیکی هستند، طرح چنین نظرات و تزهایی به معنای خیانت محض است.

«دوستان زیادی از دست دادم»

هنگامی که کتاب منتشر شد، به گفته‌ی سند، زلزله‌ای درگرفت. وی می‌گوید: «من اسطوره بنیانگذاری جامعه یهودی − اسرائیلی را به پرسش کشیده بودم». مشروعیت دولت اسرائیل در واقع از تبعیدگاه سر برآورده است؛ جایی که ۲۰ قرن تمام یهودیان در آن به سر بردند.

اولریکه پوتس طی گزارشی در "اشپیگل آنلاین" به نقل از شلومو سند می‌نویسد: «این تبعید هرگز وجود خارجی نداشته است و بدین گونه تکلیف صهیونیسم نیز روشن می‌شود». از نظر نویسنده‌ی کتاب: «وقتی یهودیان این کشور را هرگز ترک نکرده‌باشند، چگونه می‌توان "بازگشت به میهن" یهودیان به سرزمین تاریخی‌شان را مشروع دانست». سند با اعتماد به نفس تمام می‌گوید که پژوهش‌های تاریخی او «پایه‌های اسرائیل مدرن» را به لرزه درآورده است.

کتاب در اسرائیل به مدت ۱۹ هفته پرفروش‌ترین عنوان بوده است. در فرانسه فروش کتاب به شمار بی‌سابقه‌ای دست یافت. کتاب شلومو سند در این میان به شش زبان ترجمه شده و انتشار آن به ۱۱ زبان دیگر در دست آماده‌سازی است.

ولی به هنگام گفت‌وگو با شلومو سند طنینی از اندوه به گوش می‌رسد؛ آنهم نه فقط به این خاطر که اوهزاران نامه ‌و پیام پر از نفرت دریافت کرده و بارها تهدید به مرگ شده است، بلکه می‌گوید: «دوستان زیادی را از دست دادم».

مشخصات کتاب:

Shlomo Sand: Die Erfindung des jüdischen Volkes. Israels Gründungs-Mythos auf dem Prüfstand. Berlin, Ulstein Buchverlag 2010.

DK/BM