شرکت ملی نفت عربستان سعودی (سعودی آرامکو) به لحاظ ذخایر عظیم نفت و گاز در این کشور و تولید روزانه بین ۱۰ تا ۱۱ میلیون بشکه نفت بزرگترین و باارزش‌ترین شرکت نفتی جهان محسوب می‌شود.

آرامکو که چند دهه تحت مالکیت مشترک آمریکا و عربستان قرار داشت از ابتدای دهه هشتاد قرن بیستم میلادی به طور کامل در اختیار دولت ریاض قرار گرفت. برآورد می‌شود این شرکت مالک یک چهارم ذخایر شناخته شده نفت خام جهان باشد.

زمزمه عرضه سهام شرکت آرامکو در بازار بورس‌های جهانی از زمانی به طور جدی مطرح شد که محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد پادشاه جدید عربستان اداره امور اقتصادی این کشور را در دست گرفت.

بیشتر بخوانید: محورهای استراتژی اقتصادی عربستان سعودی

برخی از ناظران معتقدند تنگناهای مالی عربستان به دلیل سقوط بهای نفت در اتخاذ این تصمیم بی‌تاثیر نبوده است. بیش از ۷۰ درصد از کل درآمدهای دولت عربستان از فروش نفت و گاز تامین می‌شود.

محمد بن سلمان سال گذشته ارزش شرکت آرامکو را ۲ بیلیون دلار (۲ هزار میلیارد دلار) اعلام و ابراز امیدواری کرد با عرضه بخشی از سهام این شرکت در بورس و جذب میلیاردها دلار سرمایه، تحولی بنیادی در اقتصاد عربستان به وجود آید.

این رقم دو و نیم برابر ارزش سهام شرکت "اپل" است که در حال حاضر با ارزش‌ترین کمپانی جهان در بازارهای بورس بین‌المللی شناخته می‌شود.

روزنامه آلمانی "فرانکفورتر آلگمینه" در مطلبی که پنج‌شنبه (۲۷ آوریل/ ۷ اردیبهشت) منتشر شد نوشت، بسیاری از کارشناسان مستقل حوزه انرژی از مدت‌ها قبل رقم مورد ادعای محمد بن سلمان درباره ارزش آرامکو را با دیده تردید می‌نگرند.

یکی از مدیران شرکت آرامکو که نامش فاش نشده در گفت‌وگو با نشریه "وال استریت ژورنال" برآورد عضو خاندان سلطنتی عربستان درباره ارزش آرامکو را "حیرت‌آور و غیرواقع‌بینانه" ارزیابی کرده است.

به نوشته‌ی فرانکفورتر آلگمینه، اظهارات متفاوت مقام‌های عربستان درباره ارزش شرکت آرامکو می‌تواند بیانگر اختلاف نظر درباره سیاست‌های اقتصادی جدید در عربستان باشد و شواهد دیگری حاکی از وجود مشکلات برای عرضه سهام شرکت ملی نفت عربستان در بازارهای بورس است.

به تعویق افتادن ورود به بورس

مطابق این گزارش، پیش از این ابتدای سال ۲۰۱۷ به عنوان زمان آغاز عرضه بخشی از سهام آرامکو اعلام شده بود اما اکنون صحبت از انجام این کار در پائیز سال ۲۰۱۸ در میان است.

دولت ریاض ماه گذشته اعلام کرد که قصد دارد میزان مالیات بر درآمد شرکت آرامکو را کاهش دهد. ظاهرا هدف از این اقدام جذاب‌تر کردن سهام آرامکو برای سرمایه‌گذاران خارجی است.

عربستان قصد دارد در عرضه اولیه سهام شرکت آرامکو، پنج درصد از سهام این شرکت را در بازارهای بورس به فروش برساند. اگر برآوردهای محمد بن سلمان درست باشد، عربستان از این طریق ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب می‌کند.

این بزرگترین عملیات مالی در تاریخ بازارهای بورس جهان و بیش از چهار برابر ارزش سهام غول اینترنتی چینی، شرکت "علی‌بابا" خواهد بود که در سال ۲۰۱۴ با عرضه سهامش در بورس رکورد جدیدی به ثبت رساند.

بیشتر بخوانید: تهدید عربستان به تولید روزانه ۱۲میلیون بشکه نفت

به رغم تردیدها و به تعویق افتادن برنامه‌های از قبل اعلام شده، امین ناصر، مدیرعامل آرامکو به تازگی اطمینان داده که در ارتباط با عرضه سهام در بورس همه چیز مطابق برنامه پیش می‌رود.

برآوردهای متفاوت از ارزش آرامکو

به گزارش نشریه آمریکایی وال استریت ژورنال بررسی‌های داخلی شرکت آرامکو ارزش این شرکت را بین ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ میلیارد دلار برآورد کرده که ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد دلار کمتر از ارقام اعلام شده توسط جانشین ولیعهد عربستان است.

برخی از موسسه‌های معتبر در حوزه انرژی، از جمله در آمریکا و نروژ نیز ارزش واقعی شرکت آرامکو را در همین حدود ارزیابی کرده‌اند.

یکی از موارد اختلاف، به حجم واقعی ذخایر نفتی عربستان مربوط می‌شود که از سوی این کشور ۲۶۰ میلیارد بشکه اعلام شده اما تاکنون بررسی‌های مستقلی برای تعیین میزان این ذخایر انجام نشده است.

از سوی دیگر شرکت آرامکو با توجه به موقعیت استثنائی خود در اقتصاد عربستان و برای حفاظت از این موقعیت ساختاری به شدت بسته دارد و درباره جزئیات فعالیت آن اطلاعات بسیار محدودی به بیرون درز می‌کند. این در حالی است که شفافیت اطلاعات مالی یکی از پیش‌شرط‌های مهم جذب سرمایه‌های خارجی است.

بیشتر بخوانید: توافق اوپک و تولیدکنندگان غیراوپک بر سر کاهش تولید نفت

با این همه عرضه پنج درصد از سهام شرکت آرامکو در بازارهای بورس جهانی، حتا اگر درآمد مورد نظر محمد بن سلمان را هم نصیب عربستان نکند حادثه‌ای بی‌مانند در تاریخ بورس خواهد بود.

قرار است سرمایه جذب شده از طریق فروش سهام آرامکو در اختیار صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان گذاشته شود که بر پایه سیاست‌های اقتصادی محمد بن سلمان نقشی محوری در نوسازی و تحول اقتصادی این کشور بر عهده خواهد داشت.