علی باباجان، معاون نخست وزیر ترکیه و یکی از سیاستگذاران بلندپایه‌ی اقتصادی این کشور روز جمعه (۲۳ نوامبر/ ۳ آذر) به پرسش‌های اعضای کمیسیون بودجه پارلمان در مورد روابط تجاری با جمهوری اسلامی پاسخ داد.

به نوشته‌ی روزنامه وال استریت ژورنال باباجان گفته است ترکیه پول خرید نفت و گاز از ایران را به لیره به یک حساب بانکی جمهوری اسلامی در این کشور واریز می‌کند. او تایید می‌کند که ایران با این پول طلا می‌خرد.

واردات ۶۰ تن طلا در ۵ ماه

ظاهرا تا زمان به اجرا گذاشته شدن دور تازه‌ی تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا علیه جمهوری اسلامی در ژوئیه سال جاری، ترکیه بهای نفت و گاز خریداری شده از ایران را با طلا پرداخت می‌کرد. این تحریم‌ها مبادلات بانکی جمهوری اسلامی را با محدودیت‌های شدیدی روبرو کرده است.

خبرگزاری فارس به نقل از روزنامه‌ی وطن چاپ ترکیه گزارش می‌دهد ایران در پنج ماه‌ نخست سال ۲۰۱۲ در ازای صادرات نفت و گاز به این کشور حدود ۶۰ تن طلا وارد کرده است. ارزش طلای وارداتی ایران از ترکیه در هفت ماه نخست سال ۲۰۱۲ شش میلیارد و ۲۳۰ میلیون دلار برآورد می‌شود.

مطابق گزارش‌ها، ترکیه از ماه اوت صادرات مستقیم طلا به ایران را متوقف کرده و بدهی‌های خود را با پول ملی این کشور، لیره پرداخت می‌کند.

مهمت سیسمک وزیر دارایی ترکیه ۱۱ آبان/ ۱ نوامبر تاکید کرده، این کشور پول گاز وارداتی از ایران را با طلا نمی‌پردازد. او که در پارلمان ترکیه سخن می‌گفت "هالک بانک" را مسئول تسویه پرداخت‌های ترکیه به ایران معرفی کرد.

انتقال طلای ترکیه از طریق دبی

ایران تامین‌کننده ۱۸ درصد از گاز و حدود نیمی از نفت مورد نیاز ترکیه است. دولت آنکارا می‌گوید از ابتدای سال ۲۰۱۲ پرداخت به ایران با دلار و یورو را متوقف کرده است. به گفته‌ی وزیر دارایی ترکیه فروش طلا به مشتریان ایرانی عمدتا در صرافی‌ها و بازار بزرگ استانبول انجام می‌شود.

معاون نخست‌وزیر ترکیه نیز فروش مستقیم طلا به ایران را تکذیب کرده است. او به کمیسیون بودجه پارلمان گفت از نحوه‌ی انتقال شمش‌های طلای خریداری شده به ایران اطلاعی ندارد.

نشریه آلمانی "تاگس اشپیگل" ۱۲ آبان/ ۲ نوامبر در گزارشی نوشت، شواهد موجود نشان می‌دهد که طلای ترکیه از ماه اوت از طریق دبی به ایران منتقل می‌شود. ایران در ماه ژوئیه یک میلیارد و ۸۳۰ میلیون دلار طلا از ترکیه وارد کرده بود. مطابق گزارش‌های موسسه آمار ترکیه، میزان صادرات طلای این کشور به ایران در ماه اوت بیش از ۹۰ درصد کاهش یافته و به ۱۸۰ میلیون دلار رسیده است.

همکاری احتمالی ترکیه در دور زدن تحریم‌ها

"تاگس اشپیگل" می‌نویسد در همین فاصله صادرات طلای ترکیه به امارات متحده عربی به شدت افزایش یافته و از ۷ میلیون دلار در ماه ژوئیه به یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار در ماه اوت رسید. بنابر این گزارش کارشناسان اتفاق‌نظر دارند که جریان انتقال طلای ترکیه به ایران همچنان از طریق دبی ادامه دارد.

وال استریت ژورنال به نقل از فعالان بازار بزرگ استانبول می‌نویسد، به رغم آمار رسمی که نشان‌دهنده افزایش صادرات طلا به ایران است فروش طلا به ایرانیان در این بازار افزایش چشمگیری نداشته است. این ادعا احتمال نقش داشتن دولت ترکیه در صادرات طلا به ایران را افزایش می‌دهد.

تحریم‌های غرب که با هدف واداشتن جمهوری اسلامی به شفاف سازی برنامه‌های مناقشه‌برانگیز هسته‌ای اعمال شده شامل ممنوعیت فروش طلا به ایران نمی‌شود. با این همه همکاری احتمالی ترکیه با ایران برای انتقال طلا به این کشور می‌تواند کمک به دور زدن تحریم‌های بانکی تلقی شود.