این روزها نوار مرزی شمال غربی سوریه شاهد بیپناهی صدها هزار آواره جنگی است. بیشتر آنها ازمنطقه جنگ زده ادلب گریختهاند، منطقهای که آخرین پایگاه مهم شورشیان مخالف رژیم بشار اسد به شمار می‌رود.

در چند هفته گذشته نیروهای دولتی سوریه برای بازپس گرفتن این مناطق عملیات گسترده‌ای را آغاز کرده‌اند. این عملیات روز جمعه، ۲۲ شهریور (۱۳ سپتامبر) با حملههای جنگندههای روسیه و سوریه به مواضع نیروهای شورشی شدت یافت.

سازمان ملل تخمین می‌زند که در هفتههای اخیر نزدیک به ۴۰۰ هزار تن از ساکنان این منطقه آواره شدهاند. آنها اکنون امیدوارند که ترکیه مرزهای خود را به رویشان بگشاید.

ترکیه خود را آماده می‌کند

به گفته کرم کینیک، رییس هلال احمر ترکیه، آنکارا خود را برای پذیرش بخشی از این پناهجویان آماده می‌کند. او می‌گوید: «در صورت ادامه عملیات دولت سوریه در شمال این کشور نیم میلیون پناهجو وارد ترکیه خواهد شد.»

کینیک هشدار می‌دهد که هم اکنون اقامتگاه‌های منطقه مرزی ترکیه بیش از حد مجاز پناهجو پذیرفته‌اند و وضعیت بعضی از آنها ناهنجار است.

ترس از ورود جنگجویان اسلامگرا

ورود صدها هزار آواره به ترکیه این خطر را در پی دارد که جنگجویان اسلامگرا نیز در میان آوارگان وارد ترکیه شوند. در این راستا وزارت کشور ترکیه اعلام کرد: «پیش از بازکردن مرز به روی پناهجویان تمامی امکانات امنیتی در نظر گرفته خواهد شد تا از ورود جهادگرایان جلوگیری شود.»

از شمار تروریست‌هایی که در صف‌های داعش و دیگر گروه‌های اسلامگرا جنگیده‌اند و اکنون به دنبال امکانی برای خروج از سوریه هستند آماری در دست نیست، اما کارشناسان ترک تاکید می‌کنند که بخش قابل توجهی از این افراد که از کشورهای غربی به سوریه رفته‌اند، منتظر فرصتی برای بازگشت به کشورشان هستند.

منطقه حایل

دولت ترکیه  ترجیح می‌دهد که مشکل پناهجویان در شمال سوریه را به گونه دیگری حل کند. آنکارا از سال‌ها پیش به دنبال ایجاد منطقه امنی در نوار مرزی است و اواسط ماه اوت با واشنگتن برای ایجاد چنین منطقه‌ای به توافق رسید.

جزییات این توافق هنوز مشخص نشده و هنوز به عنوان مثال مساحت منطقه امن مورد بحث است. در حالی که واشنگتن خواستار یک نوار ۱۰ کیلومتری امن است، ترکیه از یک منطقه حایل ۳۰ کیلومتری سخن می‌گوید.

ترکیه قصد دارد از نوار مرزی امن برای تاراندن نیروهای وابسته به یگان‌های مدافع خلق استفاده کند، در حالی که واشنگتن این گروه کرد را متحد خود در نبرد علیه نیروهای اسلامگرای افراطی می‌داند.

اویتون اورهان، کارشناس امور سوریه معتقد است که بحران تازه پناهجویی در مرز ترکیه و سوریه می‌تواند به سرعت به اروپا منتقل شود. او می‌گوید: «اگر ترکیه بر مواضع خود برای ایجاد منطقه امن پافشاری کند، نوار حایل ایجاد نخواهد شد و رجب طیب اردوغان تهدید خود را عملی خواهد کرد.» رییس جمهوری ترکیه بارها تهدید کرده است که اگر با اروپا بر سر کمک به پناهجویان سوری به توافق نرسد، مرزهای خود با یونان را برای آنها باز خواهد گذاشت.