رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه در سفر انتخاباتی خود به شهر کلن آلمان با استقبال هزاران نفر از هواداران حزب "عدالت و توسعه" روبرو شد. بخشی از سخنان او که با فریادهای تشویقی جمعیت قطع می‌شد، به رسانه‌های آلمانی و منتقدان دولت ترکیه بازمی‌گشت.

اردوغان از جمله وبسایت "اشپیگل" را متهم کرد که از فاجعه انفجار معدن سوما موجبی برای توهین به دولت ترکیه ساخت. او در سخنان خود تاکید کرد که غربی‌ها اجازه اظهارنظر در مورد دولت او را ندارند.

بیشتر بخوانید: ترکیه؛ پایان فاجعه سوما و آغاز کارزار انتخاباتی اردوغان در کلن

اردوغان یک ساعت و نیم با حرارت سخنرانی کرد و در واکنش به ابراز احساسات هوادارانش، منتقدان را خطاب قرار داد و گفت: «حالا چه می‌گویید؟ معنی اینها چیست؟»

او انتقادهای جاری از رفتار پلیس ترکیه با تظاهرکنندگان را نیز ناموجه خواند و ادعا کرد که نیروی انتظامی ترکیه تنها جلوی اقدامات "تروریستی" می‌ایستد.

اردوغان تصریح کرد که همپیوندی ترک‌ها با جامعه آلمان را قبول دارد اما حل شدن آنها در این جامعه را نمی‌پذیرد. نخست‌وزیر ترکیه با تاکید بر لزوم اتحاد بین ترک‌های ساکن کشور و خارج از کشور گفت: «سلام و درود ۷۷ میلیون برادر ترک شما را برایتان آورده‌ام.»

تظاهرات در کلن

اردوغان در حالی وارد کلن شد که هزاران نفر از مخالفان و موافقان او از کشورهای همجوار چون فرانسه، بلژیک، اتریش یا هلند به آلمان آمده بودند. پلیس برای برقراری نظم و جلوگیری از درگیری این دو دسته به حال آماده‌باش بود.

بیشتر بخوانید: تظاهرکنندگان خشمگین در انتظار اردوغان در کلن

مخالفان اردوغان پلاکاردهایی به دست داشتند که او را "دیکتاتور"، "فاشیست" یا "قاتل" معرفی می‌کردند. گروهی شعار «گمشو اردوغان» می‌دادند. سخنرانان جامعه علویان ترکیه خواستار دمکراسی و کثرتگرایی در ترکیه بودند. بسیاری دیگر اردوغان را به نقض حقوق بشر، نادیده گرفتن حقوق اقلیت‌ها و محدود کردن حق آزادی بیان متهم می‌کردند.

بیشتر گروه‌های مخالف، کشته شدن ۳۰۱ معدنچی در فاجعه انفجار در معدن سوما را اتفاقی توجیه نشدنی خوانده و اردوغان را مسئول مرگ کارگران می‌دانستند.

سفر انتخاباتی و تبلیغاتی

هدف رسمی سفر اردوغان به آلمان، ده سالگی تاسیس "اتحادیه دمکرات‌های اروپایی – ترکی" عنوان شده اما اصل موضوع به جلب رای حدود یک و نیم میلیون ترک مقیم آلمان برای انتخابات ریاست جمهوری ترکیه باز می‌گردد‌. این انتخابات در ماه اوت برگزار خواهد شد.

اتحادیه یاد شده، بازوی حزب حاکم عدالت و توسعه به شمار می‌رود.

چهره‌های سیاسی آلمان از اردوغان خواسته بودند که با توجه به برانگیختگی‌های ناشی از فاجعه معدن سوما علیه دولت ترکیه، این سفر را لغو کند یا دستکم طی آن سخنان تهییجی بر زبان نیاورد.

بیشتر بخوانید: شهردار کلن دیدار اردوغان از آلمان را «تحریک‌آمیز» خواند.

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان از جمله چند بار از اردوغان خواسته بود که خویشتندار بماند. مارتین شولتس، رئیس آلمانی پارلمان اروپا نیز گفته بود: «احساس می‌کنم که اردوغان با این سفر می‌خواهد از مشکلات ترکیه فرار کند.»

شهردار کلن نیز از سفر اردوغان به کلن در شرایط کنونی انتقاد کرده و گفته بود ای کاش اردوغان به جای سفری انتخاباتی به آلمان، وقت خود را روی تحقیقات مربوط به سانحه معدن می‌گذاشت.

تظاهرات موافقان و مخالفان دولت ترکیه در کلن در شامگاه جمعه (۲۳مه/ دوم خرداد) در مقابل رستوران محل دیدار معاون اردوغان و سفیر ترکیه در آلمان موجب تشنج در محل این دیدار شد. نزدیک به ۳۰۰ نفر با تجمع در برابر رستوران به سر و صدا و جنگ لفظی با یکدیگر مشغول شدند.

با این همه، پلیس کلن اعلام کرد که بین موافقان و مخالفان اردوغان درگیری و تشنج خاصی روی نداده و تظاهرات و تجمع آنها مسالمت‌آمیز بوده است.

در این میان، رسانه‌های ترکیه خبر دادند که یوسف یرکل، مشاور اردوغان که در سفر به معدن سوما به یک معترض لگد زده بود، از کار برکنار شده است.

انتشار تصویر تهاجم یرکل به یک جوان معترض، انتقادهای زیادی علیه دولت ترکیه و "رفتار متکبرانه‌اش با شهروندان" برانگیخته بود.