کارشناسان با توجه به بالا رفتن میانگین طول عمر انسان‌ها پیش‌بینی‌می‌کنند که تا سال ۲۰۵۰ شمار بیماران مبتلا به آلزایمر به ۲ تا ۳ برابر امروز برسد.

امروزه نزدیک به ۲۵ میلیون نفر در سراسر جهان از آلزایمر رنج می‌برند. تنها در آلمان حدود یک میلیون نفر به آلزایمر مبتلا هستند.

آلزایمر شایع‌ترین نوع از انواع بیماری‌های دمانس (زوال عقل) است. این بیماری کابوس بسیاری در دوره سالمندی است، چرا که آنها نه تنها حافظه‌بلکه در نهایت شخصیت خود را از دست خواهند داد.

در مغز بیمار مبتلا به آلزایمر میزان پروتئین "بتا آمیلوئيد" چه در خارج و چه در داخل سلول عصبی بالا می‌رود.

چه عاملی باعث این تغییر می‌شود؟ هنوز کسی پاسخ را نمی‌داند. اما در هر صورت افزایش این پروتئین باعث می‌شود که عملکردهای حیاتی سلول‌های عصبی و تبادل اطلاعات بین آنها مختل شود.

نتیجه آن است که سلول‌های مغزی رفته رفته می‌میرند و مغز تا ۲۰ درصد کوچک‌تر می‌شود. حافظه‌ی بیمار دچار اختلال شده و شخصیت او تغییر می‌یابد. بیمار حس زمان و مکان را از دست می‌دهد و دیگر قادر نیست زندگی روزانه‌اش را به تنهایی سامان دهد.

در مراحل پیشرفته بیمار شخصیت خود را از دست داده و بدون پرستار قادر به زندگی‌نخواهد بود.

ده‌ها هزار محقق برای درمان یا تشخیص زودرس آلزایمر

حدود ۲۰ سال طول می‌کشد تا نخستین علائم شایع بیماری یعنی فراموشی و سردرگمی بروز یابد. تا پیش از رسیدن به این زمان مغز توانسته این تغییرات را به نحوی جبران کند که در رفتار ظاهری بیمار تغییر جدی مشاهده نشود. اما مشکل این جا است که تا آن زمان حدود یک‌سوم سلول‌های مغزی تخریب‌شده‌اند و دیگر نمی‌توان با درمان‌های موجود جلوی پیشرفت بیماری را گرفت.

آیا می‌توان با این کابوس مقابله کرد؟ بین ۲۰ تا ۳۰ هزار محقق در سراسر جهان به دنبال یافتن پاسخی برای همین پرسش‌اند. آنها در تلاش‌اند تا «امکانی ‌اساسی» برای درمان یا تشخیص زودرس این بیماری پیدا کنند.

پژوهشگران مونیخ آلمان با تحقیقات خود امید به رهایی از این بن‌بست را افزایش داده‌اند. پروفسور یوخن هرمس، متخصص نوروپاتولوژی در دانشگاه مونیخ و تیم ۲۰ نفره‌اش معتقدند که شاید در آینده بتوان تنها با معاینه‌ی چشم‌ها بیماری آلزایمر را در مراحل اولیه‌ی آن تشخیص داد.

هرمس معتقد است که در شبکیه‌ی چشم مبتلایان به آلزایمر تغییراتی دیده می‌شود. این تغییرات با تغییرات مغز این بیماران ارتباط دارد و سال‌ها قبل از آنکه علائم شایع بیماری ظاهر شود قابل تشخیص است.

اگر آنچه که هرمس می‌گوید درست باشد بنابراین می‌توان از راه معاینه چشم‌ها قبل از آنکه آلزایمر به مراحل غیر قابل درمان برسد آن را تشخیص داد.

پروفسور هرمس در حال حاضر مشغول تحقیقاتی برای اثبات ارتباط بین تغییرات شبکیه‌و مغز بیمار مبتلا به آلزایمر و توضیح آن است. این تیم تحقیقات خود را بر روی مغز و شبکیه جان‌باختگان مبتلا به آلزایمر و موش‌های مبتلا به این بیماری ادامه می‌دهد.

تحقیقات مشابه در آلمان

همزمان با پژوهشگران مونیخ محققان مؤسسه کلمنز ـ شوپف دانشگاه صنعتی دارم‌اشتات و دانشگاه ینا نیز تحقیقات مشابهی را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

پژوهشگران مؤسسه کلمنز ـ شوپف دانشگاه صنعتی دارم‌اشتات در صددند، با کمک برخی مواد رنگی تغییرات شبکیه‌ی چشم را مشهود سازند.

در کلینیک چشم‌پزشکی دانشگاه ینای ‌آلمان نیز بر روی شبکیه‌ی بیماران مبتلا به آلزایمر پیشرفته تحقیق می‌شود.

مدت این پروژه ۳ سال است و هزینه‌‌ی آن که حدود ۳ میلیون یورو برآورد شده از محل کمک‌های تحقیقاتی و آموزشی دولت آلمان تأمین می‌شود.

قرار است نتایج نهایی این پروژه‌ی تحقیقاتی در پایان سال ۲۰۱۱ ارائه شود. با ارائه‌ی نتایج این تحقیقات شاید آرزوی میلیون‌ها بیمار در سراسر جهان نیز برآورده شود.

FV/FW