تشخیص سرطان از طریق آزمایش خون چه زمانی عملی میشود؟
۱۴۰۱ بهمن ۱۵, شنبه
تشخیص زودهنگام ابتلا به سرطان میتواند تا حد زیادی به روند درمان این بیماری کمک کند. محققان در حال کار بر نوعی آزمایش خون هستند که از طریق آن، ابتلا به سرطان با روشی ساده، بهموقع و دقیق تشخیص داده میشود.
تبلیغات
بسیاری از راههای تشخیص بیماری سرطان، همچون کولونوسکوپی، اغلب طولانی و آزاردهنده هستند. حال اما محققان در تلاش هستند تا از طریق راهی سادهتر، یعنی آزمایش خون، بتوانند ابتلا به سرطان را بسیار زودتر و راحتتر تشخیص دهند.
اهمیت این موضوع در آن است که تشخیص زودتر و بهموقع ابتلا به سرطان میتواند موفقیت در درمان این بیماری را به میزان قابلتوجهی افزایش دهد.
جستجوی علائم سرطان در خون
در آزمایشهای خون برای تشخیص علائم ابتلای احتمالی به سرطان، اغلب نشانههای ژنتیکی ابتلا به این بیماری در خون افراد جستجو میشود. همچنین، آندسته از مولکولهای قند خون عمدتا مورد بررسی قرار میگیرند که در صورت ابتلا به سرطان، تغییر مییابند.
این آزمایش خون که در حال حاضر ''آزمایش گالری'' نامیده میشود، قادر است در صورت انجام مرتب و منظم آن، بیش از ۵۰ نوع سرطان را تشخیص دهد. این آزمایش همچنین باید بتواند محل سرطان در بدن فرد بیمار را نیز نشان دهد.
با این حال، این آزمایش بهتنهایی برای تشخیص کامل سرطان کافی نیست بلکه گامی نخست برای تشخیص بهموقع این بیماری و شروع درمانهای لازم بهشمار می رود. به این ترتیب، همچنان به مراحل بعدی آزمایشهای تخصصی و تشخیص نوع سرطان و اعضای درگیر در بدن بیمار نیز نیاز است.
نخستین موفقیتها
''آزمایش خون گالری'' در حال حاضر در آمریکا مجوز انجام دریافت کرده اما هزینهآن رقمی حدود ۱۰۰۰ دلار است. بیمههای درمانی هزینههای این آزمایش را پوشش نمیدهند.
با وجود این، نتایج مطالعات و آزمایشهای انجامشده بر روی حدود ۶۶۰۰ نفر از افراد بالای ۵۰ ساله، موفقیتهای قابلملاحظهای را به همراه داشته است به طوری که نخستین نشانههای ابتلا به سرطان در نزدیک به ۱۰۰ نفر تشخیص داده شد.
آزمایشهای بعدی بر روی این ۱۰۰ نفر، ابتلا به سرطان را در ۳۵ نفر از آنها تایید کرد. به این ترتیب، حدود ۴۰ درصد از نتایج ''آزمایش خون گالری'' درباره نشانههای ابتلا به سرطان درست بودهاند. این نتایج متخصصان را به موفقیتهای بیشتر در این زمینه و تشخیص بهموقع این بیماری، بسیار امیدوار کرده است، به ویژه آنکه بسیاری از این مبتلایان هنوز در نخستین مراحل ابتلا به سرطان بودند و حال، احتمال درمان آنها بسیار بالا ارزیابی میشود.
برخی متخصصان میگویند، بهکارگیری گسترده این آزمایش هنوز به سالها زمان نیاز دارد و به زودی نمیتواند در ابعاد وسیع مورد استفاده عمومی قرار گیرد. هرچند بهتر است، بویژه افرادی که سابقه ابتلا به سرطان در خانواده آنها دیده میشود، زودتر تن به این آزمایش بدهند.
جواب نادرست آزمایش خون
علیرغم همه امیدواریها به این آزمایش ویژه نگرانیهایی درباره ابعاد ناشناخته آن وجود دارد؛ از جمله این که اگر جواب این آزمایش نادرست باشد چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت.
در آمریکا دوسوم افرادی که نتیجه آزمایششان مثبت بوده، سرطان نداشتهاند؛ این موضوع به مشکلاتی برای افراد و پزشکان انجامیده است.
در یک سو، هزینههای مالی فراوان قرار دارد و در سوی دیگر فشار روانی زیاد ناشی از احتمال ابتلا به سرطان.
از اینرو، هنوز بسیاری از کارشناسان با دیده تردید به این آزمایش خون ویژه برای تشخیص سرطان مینگرند؛ نگرانیهایی که البته امید میرود با پیشرفتهای پزشکی احتمالا همه یا دستکم بسیاری از آنها به مرور زمان برطرف شوند.
در مجموع، کارشناسان تخمین میزنند که استفاده موثر و گسترده از این آزمایش خون برای تشخیص به موقع ابتلا به سرطان، ۱۰ تا ۲۰ سال دیگر طول خواهد کشید. با این حال، تردیدی نیست که موفقیت در این روش، جان بسیاری از بیماران را نجات میدهد و روند درمان آنها را نیز راحتتر و موثرتر میسازد.
روز جهانی سرطان در خدمت آگاهی رسانی برای پیشگیری و درمان بیماری
چهارم فوریه، روز جهانی سرطان، از سال ۲۰۰۶ به همت سازمان جهانی سرطان و سازمان بهداشت جهانی پایهگذاری شد. در این روز تازهترین پژوهشها پیرامون پیشگیری و درمان این بیماری در محور مباحث علم پزشکی قرار میگیرد.
عکس: picture-alliance/Pixsell/D. Puklavec
چهارم فوریه روز جهانی سرطان است
عکس: picture-alliance/Pixsell/D. Puklavec
سیگاریها حواسشان را جمع کنند
سیگار نکشید. از تنباکوی جویدنی یا استنشاق توتون پرهیز کنید. در محیطی عاری از دود سیگار کار و زندگی کنید. زیرا تنفس غیرمستقیم دود سیگار از مهمترین عوامل ابتلا به سرطان تشخیص داده شده است. پس از ترک سیگار احتمال ابتلای شما به سرطان کم و کمتر میشود. پس از پنج سال احتمال این که مبتلا به سرطان شوید ۵۰ درصد کاهش مییابد.
عکس: R. Ben-Ari/abaca/picture alliance
جلوی چاق شدن را بگیرید
سعی کنید وزن طبیعی داشته باشید. نحوه محاسبه وزن طبیعی، تعیین "شاخص توده بدنی" یا BMI است: وزن بدن (به کیلوگرم) تقسیم بر مجذور قد (به متر). برای نمونه ۶۰ کیلوگرم تقسیم بر ۱،۶ متر به توان دو، برابر است با ۲۳،۴. محدوده سلامت وزنی رقم ۱۹ تا ۲۴،۹ است. تحقیقات جدید نشان میدهند که اضافه وزن عامل ابتلا به انواع سرطان است.
عکس: picture-alliance/dpa Themendienst/C. Klose
فعالیت بدنی داشته باشید
هر روز فعالیت بدنی بالایی داشته باشید. هر کس بیشتر مسیرها را پیاده طی میکند و ورزش را جزو برنامه روزانه خود قرار میدهد، تنها به شادابی بیشتر خود کمک نمیکند، بلکه از احتمال ابتلا به سرطان نیز به شکل قابل توجهی میکاهد. بهتر است مثلا سه بار در هفته ۳۰ دقیقه بدوید تا این که دو بار، دو ساعت. فعالیت بدنی روزانه نیز مهم است. پس به جای آسانسور، پله را انتخاب کنید.
عکس: picture-alliance/dpa/W. Kumm
تا میتوانید از این میوهها و سبزیجات هوسانگیز میل کنید
تغذیه سالم را فراموش نکنید. پنج بار در روز میوه و سبزیجات، انواع حبوبات و دانههای روغنی را در برنامه غذاییتان بگنجانید. تا میتوانید از نوشیدن نوشابههایی که شکر و کالری بالا دارند خودداری کنید. از مصرف گوشت فراوری شده بپرهیزید. گوشت قرمز و نمک زیاد را در برنامه غذاییتان کاهش دهید.
عکس: Fotolia
آنتی اکسیدانهای خوشمزه و دشمن سرطان
تحقیقات نشان میدهند که ویتامین سی، روی، سلنیوم و گنجاندن سبزیجاتی مانند مرکبات و بروکلی با خاصیت فیتوشیمیایی در برنامه غذایی به دفع سریعتر سمومی کمک میکنند که میتوانند سرطانزا باشند. مواد فیتوشیمیایی دارای خواص محافظتی در برابر عاملهای بیماری برای گیاهان هستند که همین عملکرد را در بدن انسان نیز دارند. این مواد همچنین روند خودتخریبی سلولهای سرطانی را شتاب میبخشند.
عکس: Fotolia/cut
کمبود ویتامین دی را جدی بگیرید
دانشمندان دریافتهاند که کمبود ویتامین دی میتواند به ابتلا به سرطان پیشرفته بویژه در سینه و پروستات و متاستاز به سایر ارگانهای بدن کمک کند. منشاء ویتامین دی برای بدن نور خورشید است. اما این ویتامین در مواد غذایی مانند گوشت مرغ، ماهی و قارچ هم یافت میشود.
عکس: Colourbox
نوشیدن الکل را بگذارید برای مهمانی
اشکالی ندارد اگر گاهی بخواهید دمی به خمره بزنید. ولی سعی کنید مصرف الکل را پایین نگهدارید، فرقی نمیکند شراب یا آبجو یا عرق. انجمن تغذیه آلمان به زنان تنها ۱۰ گرم و به مردان ۲۰ گرم الکل در روز را توصیه میکند. ۱۰ گرم الکل معادل یک لیوان شراب یا آبجو، یا یک پیک عرق است.
عکس: picture alliance / afp
برنزه شوید اما بیخطر
کمی نور خورشید به شما ضرری نمیزند و نباید از آن پرهیز کنید. اما تا جایی که میتوانید از گرفتن حمام آفتاب بپرهیزید. بخصوص کودکان را در معرض تابش نور خورشید برای مدتی طولانی قرار ندهید. حتما از کرمهای ضد آفتاب استفاده کنید. قرار گرفتن در معرض اشعه خورشید بدون استفاده از ضد آفتاب عامل مهمی در ابتلا به سرطان پوست است.
عکس: Thomas Trutschel/photothek/Imago
چکآپ را به فردا موکول نکنید
تشخیص زودهنگام سرطان یکی از مهمترین عوامل برای درمان موثر این بیماری و زنده ماندن است. آزمایش به موقع حتی میتواند مراحل پیش از سرطان را تشخیص دهد و به درمان آن بپردازد به نحوی که سرطان اصلا مجال بروز پیدا نکند. هرچه زودتر سرطان تشخیص داده شود، بیشتر شانس درمان آن هست.
عکس: Fotolia/M&S Fotodesign
خودتان پزشک خود باشید
در آلمان برای زنان ۵۰ تا ۶۹ ساله آزمایش ماموگرافی رایگان است و هر دو سال یک بار انجام میشود. اما پزشکان به زنان توصیه میکنند تنها به آزمایشهای دوساله برای تشخیص سرطان پستان اکتفا نکنند بلکه خود نیز نسبت به ایجاد توده سخت در پستانها حساس باشند. شیر دادن از میزان ابتلا به سرطان پستان کم میکند و استفاده از هورمون برای مقابله با عوارض دوران یائسگی احتمال ابتلا به سرطان پستان را بالا میبرد.
عکس: picture alliance/CHROMORANGE
سرطان میتواند منشاء ویروسی داشته باشد
بعضی ویروسها، کرمها و باکتریها میتوانند از عوامل کمک به ابتلا به سرطان باشند. بیماری هپاتیت ب مزمن یکی از عوامل کمک کننده به سرطان کبد است. به همین دلیل پزشکان واکسینه کردن بزرگسالان و حتی کودکان در مقابل این بیماری را توصیه میکنند.