وزیران امورخارجه ۲۷ کشور عضو "اتحادیه اروپا" در نشستی در بروکسل در اواخر این هفته (احتمالاَ جمعه، ۲۳ مارس) تحریم‌ها علیه سوریه، ایران و بلاروس را تشدید خواهند کرد. به گفته‌ی محافل دیپلماتیک اروپایی برخی دیگر از مقامات ارشد رژیم سوریه در فهرست تحریم‌های جدید جای خواهند گرفت و دارایی‌های آنان در اروپا نیز مسدود خواهد شد. اتحادیه اروپا پیشتر نیز تحریم‌هایی را علیه مقامات حکومتی و نظامی سوریه وضع کرده بود.

کشورهای اروپایی بیم از آن دارند که پس از انفجارهای مهیب در شهرهای دمشق و حلب خشونت در سوریه ابعادی غیرقابل کنترل یابد. اتحادیه اروپا بار دیگر به تلاش‌های خود برای صدور قطعنامه‌ای علیه رژیم بشار اسد در شورای امنیت سازمان ملل متحد شدت بخشیده است.

همزمان با این تلاش‌ها، فرانسه نیز با ارائه طرحی به سازمان ملل متحد که به امضای آلمان و برخی کشورهای دیگر نیز رسیده، خواهان "توقف فوری خشونت‌ها و نظارت بر روند آن" در سوریه شد. این طرح به عنوان پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای شورای امنیت تنظیم نشده، بلکه بیشتر در قالب درخواستی عمومی و بدون پشتوانه‌ای اجرایی در نظر گرفته شده است. روسیه نیز پیشتر اعلام کرده بود که با صدور قطعنامه‌ای درباره بحران سوریه در راستای فعالیت‌های کوفی عنان موافق است. آقای عنان نماینده ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب در امور سوریه است.

اجلاس "گروه دوستان سوریه" در استانبول

احمد داوداوغلو، وزیر امورخارجه ترکیه در روز سه‌شنبه (۲۰ مارس/ ۱ فروردین) در آنکارا اعلام کرد که کشورهای عضو "گروه تماس" موسوم به "دوستان سوریه" برای پایان دادن به خشونت‌ها در این کشور عربی در اول آوریل نشستی را در استانبول برگزار خواهند کرد.

خبرگزاری آنادولو به نقل از رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه، نیز اعلام کرد که «دولت ترکیه سرگرم بررسی پیش‌شرط‌های لازم برای ایجاد منطقه‌ی امن در مرز مشترک دو کشور است.»

ترکیه به عنوان یکی از اعضای مهم "گروه تماس" و همسایه شمالی سوریه بار دیگر بر ضرورت ایجاد یک منطقه‌ی امن برای آوارگان سوری تاکید ورزید. اما بحث درباره محل ایجاد این منطقه امن در خاک سوریه یا مناطق مرزی ترکیه همچنان ادامه دارد. "حسین چلیک" یکی از مقامات دولتی ترکیه نیز در روز دوشنبه (۱۹ مارس) گفت که «آنکارا هنوز تصمیمی قطعی در این‌باره نگرفته است.»

نخستین نشست "گروه تماس" با شرکت بیش از ۶۰ کشور و نهاد بین‌المللی در تونس در ۲۴ فوریه ۲۰۱۲ برگزار شده بود. کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس خواهان افزایش فشار بر رژیم بشار اسد شده بودند.

افزایش آوارگان سوریه در ترکیه

در پی سرکوب شدید مخالفان توسط حکومت اسد بسیاری از شهروندان سوری به کشور ترکیه گریخته‌اند. به گفته مقامات رسمی ترکیه شمار آوارگان سوری حدود ۱۶ هزار نفر تخمین زده می‌شود. تنها در هفته گذشته ۲ هزار پناه‌جو وارد ترکیه شده‌اند. ترکیه با ایجاد قرارگاهی موقت، خود را برای پذیرش ۴۵ هزار پنا‌ه‌‌جوی سوری آماده کرده است.

آوارگان سوری گزارش می‌دهند که «نیروهای انتظامی با خشونتی باورنکردنی و با روش‌های متفاوت دست به شکنجه بازدشت‌شدگان می‌زنند.» اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه در هفته گذشته تصریح کرد که آنکارا در پی یافتن گزینه‌ای موثر برای فشار بر رژیم اسد است. اما ناظران سیاسی بر این باورند که ترکیه بدون هماهنگی و حمایت جامعه جهانی دست به اقدامی یک‌جانبه علیه سوریه نخواهد زد.

با تشدید بحران در سوریه نقش ترکیه بیش از پیش برجسته‌تر شده‌است. آمریکا، اتحادیه اروپا و کشورهای عربی با پشتیبانی از سیاست‌های آنکارا خواهان انزوای هرچه بیشتر رژیم اسد هستند. بخش قابل توجه‌ای از نیروهای اپوزیسیون سوریه نیز در ترکیه به سر می‌برند.

انتقاد "دیده‌بان حقوق بشر" از مخالفان اسد

سازمان "دیده‌بان حقوق بشر" برای نخستین بار اپوزیسیون سوریه را متهم به نقض حقوق‌بشر کرد. دیده‌بان حقوق‌بشر با انتشار نامه‌ای سرگشاده خطاب به "شورای ملی سوریه" و دیگر فعالان سیاسی در این کشور از "آدم‌ربایی، بازداشت و شکنجه نیروی‌های امنیتی" توسط مخالفان حکومت انتقاد کرده است.

به گفته دیده‌بان حقوق ‌بشر مخالفان در مواردی دست به اعدام نیروهای انتظامی و شبه‌نظامیان طرفدار اسد زده‌اند. "دیده‌بان حقوق‌بشر" که مرکز آن در نیویورک است از رهبران اپوزیسیون سوریه خواسته است که با تقبیح این گونه اعمال از تکرار نقض حقوق‌بشر توسط مخالفان جلوگیری کنند.

بر اساس ارزیابی سازمان ملل متحد از آغاز ناآرامی‌ها تا کنون بیش از ۸ هزار غیرنظامی در سوریه توسط نیروهای انتظامی و امنیتی رژیم اسد کشته شده‌اند. به گفته فعالان سیاسی تنها در روز سه‌شنبه (۲۰ مارس/۱ فروردین) دست‌کم ۳۴ تن در شهرهای حمص، حماه و ادلیب جان باخته‌اند.

SI/AA