تشدید فشارهای حکومتی در خصوص حجاب؛ ترند "ماست" در توئیتر
۱۴۰۲ فروردین ۱۲, شنبه
فشار حکومت درباره حجاب اجباری تشدید شده است. نماینده مجلس به قوه قضاییه درباره خلاهای قانونی حجاب اولتیماتوم داد. کاربران با ترند کردن هشتگ ماست درباره افزایش خشونتها علیه زنان با دستاویز حجاب ابراز نگرانی کرهاند.
تبلیغات
در شرایطی که فضای جامعه ایران در نتیجه اعتراضات سراسری که از شهریور ۱۴۰۱ شروع شده به شدت متشنج است و همچنین در میانه خشم داخلی و بینالمللی از سرکوب وحشیانه معترضان در ایران، مقامهای جمهوری اسلامی به دنبال تهدید و ارعاب زنان و دختران و جوانان با تمسک به موضوع حجاب هستند.
در ادامه کارزارهای حکومتی برای تشویق زنان به رعایت حجاب اجباری و تاکید بر پیروی از الگوهای تعریف شده حاکمیت و ترغیب نیروهای خودسر طرفدار نظام به برخورد با "بدحجابان" در قالب "امر به معروف و نهی از منکر"، محسنی اژه ای، رئیس قوه قضائیه، در اولین جلسه شورای عالی قضایی در سال جدید شمسی درخواست خود از ضابطین قضایی مبنی بر برخورد با هر نوع خلافی که به زعم او سبب آزردگی مردم مؤمن شود تاکید کرد.
اژهای که روز شنبه ۱۲ فروردین همزمان با روز جمهوری اسلامی سخنرانی میکرد، افزود: « کشف حجاب مصداق خلاف عفت عمومی و مبانی شرع و قانون است و دشمن از آن حمایت میکند.»
محسنی اژهای پیشتر در دیدار با اقشار مختلف مردم استان در تالار کوثر شهر اصفهان گفته بود: «در صورت شناسایی و دستگیری عاملان [کشف حجاب] قوه قضائیه بصورت ویژه و خارج از وقت به این موضوع رسیدگی میکند و تمام کسانی که به هر نحو از جمله مشاور، معاون، مُسبب و شریک در این مسائل باشند، بدون هیچ اغماضی تحت پیگرد قاطع قرار میگیرند.»
اولتیماتوم نماینده مجلس در خصوص قانون حجاب
پس از اینکه در طی چند ماه گذشته مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی مکررا طرحها و پیشنهادهایی در مورد حجاب اجباری مطرح و جدیت هرچه بیشتر قوه قضاییه در رابطه با موضوع حجاب را خواستار شد، یک نماینده تندروی مجلس شورای اسلامی ۱۲ فروردین خطاب به قوه قضاییه هشدار داد راهکارهایی برای حذف خلاءهای قانونی در خصوص موضوع عفاف و حجاب را ارائه دهد.
به گزارش رسانههای داخلی ایران، حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده شاهینشهر به فرصت رو به پایان مجلس به قوه قضاییه در این موضوع اشاره کرد و افزود: «اگر چنانچه قوه قضائیه تا ۱۴ فروردین اقدامی در این زمینه نکند، ما نمایندگان مجلس طرحی را در همین رابطه تهیه خواهیم کرد و در دستور کار مجلس قرار می دهیم.»
دلیگانی این طرح را در راستای پاسخگویی به "دغدغه افراد متدین" برشمرد و بر لزوم قانونگذاری و مکانیزم نظارتی جدید درباره عفاف و حجاب تاکید کرد.
ماست ترند توئیتر شد
در پی اعتراض شدید کاربران به حمله یک فرد خودسر با سطل ماست که گفته میشود بسیجی است به دو زن که بدون روسری به یک فروشگاه لبنیاتی در شهرستان شاندیز مراجعه کرده بودند، هشتگ ماست به یکی از ترندهای اصلی فارسی زبانان در توئیتر تبدیل شد.
در پی انتشار ویدئوی این حمله که از دوربین مدار بسته فروشگاه ضبط شده بود، اهالی شاندیز شنبه ۱۲ فروردین از مسدود شدن این فروشگاه توسط نهادهای نظارتی خبر دادند.
کاربران به پلمپ شدن این مغازه و همچنین برخورد خشونتآمیز "مرد بسیجی" به طور گسترده اعتراض کردند و حمایت مردم و صاحبان فروشگاه از این دو مشتری زن را ستودند.
تبادل نظر وسیع کاربران با دستاویز "ماست" در مورد موضوع آزادی حق انتخاب پوشش و عدم دخالت در زندگی شخصی بیانگر تشدید شکاف میان مردم و حاکمیت است. شمار زیادی از کابران شبکههای اجتماعی همسو با مدافعان حقوق زنان درباره تشدید فشارها علیه زنان و آغاز موجهای خشونتبارتری علیه این گروه از جامعه همچون "اسید پاشی" عمیقا ابراز نگرانی کردهاند.
مواضع کنشگران و حقوقدانان
سعید دهقان، وکیل حقوق بشر و عضو اتحادیه بینالمللی وکلا، در توئیتی ضمن انتقاد از خشونت ورزی علیه زنانی که به زعم حکومت از حجاب اجباری سرپیچی میکنند، نوشت: «سطل ماست یا هر چیز؛ مزاحمت برای زنان در اماکن عمومی بصورت مطلق جرم است.»
محسن برهانی، حقوقدان و استاد برکنار شده دانشگاه تهران نیز با استفاده از هشتگ ماست در این باره اینگونه نظر داد: «اگر ناهی از منکر از مرحله زبانی فراتر رفت و متعرض حیثیت، جان، مال، حریم خصوصی و حقوق اشخاص شد، این اقدام دیگر نهی از منکر نیست بلکه تجاوزی غیرقانونی و جرم است و سایرین با رعایت ماده ۱۵۶ قما، حق دفاع مشروع در قبال رفتار وی را خواهند داشت.»
این در حالی است که عباس عبدی، روزنامهنگار و فعال سیاسی اوضاع فعلی را نشانه ناکارآمدی نظام در خشنودی طرفداران خود میداند و مینویسد : «زدن دبه ماست، نشانه ناتوانی کامل حکومت در راضی کردن طرفداران خود است.»
صدرا محقق، دبیر گروه اجتماعی شرق نیز در این باره اظهار نظر کرده است. محقق در توئیتر نوشت: «نتیجه انداختن پاچهگیرهای آزارگر به جان شهروندان، میشود ثبت چنین صحنههایی. مردک بیوجود با حمله به خانمهایی که مشغول خرید بودند روی سر آنها سطل ماست خالی کرد. صحنهای که دیدنش خشم را در هر انسان آزادهای به بالاترین حد میرساند.»
آنچه جنبش "زن، زندگی، آزادی" در ایران تغییر داد
دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی جنبش "زن، زندگی، آزادی" را "اغتشاش" خواند و پس از سرکوب خشن، پایان آن را اعلام کرد. همزمان با روز جهانی زن، شاهد تصاویری از زنان ایرانی هستیم که نشانگر تن ندادن آنها به حجاب اجباری است.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
با قتل ژینا مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد در روز سهشنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، جنبشی در ایران به راه افتاد که در تاریخ این کشور بیسابقه است. "زن، زندگی، آزادی" به شعار تحولخواهی و برگذشتن از جمهوری اسلامی تبدیل شد.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جنبش "زن، زندگی، آزادی" از همان روز نخست با سرکوب، گلوله، بازداشت و شکنجه دهها هزار نفر از معترضان پاسخ داده شد. گرچه دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی اجازه انتشار هیچ آماری در این زمینه را نداده، اما محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، در روز ۱۵ اسفند خبر "عفو" بیش از ۸۰ هزار نفر توسط رهبر جمهوری اسلامی را داد.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
منابع حقوق بشری شمار کشتهشدگان خیزش انقلابی "زن، زندگی آزادی" را از روز ۲۶ شهریور تا ۲۰ دی، ۵۲۰ نفر اعلام کردند که در میانشان ۷۰ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال دیده میشوند. ۱۰۹ نفر از بازداشتشدگان نیز در معرض خطر اعدام قرار دارند.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جمهوری اسلامی اعتراضات را "اغتشاش" و معترضان را "اغتشاشگر" نامید و مسئولیت هیچ یک از کشتهشدگان را برعهده نگرفت. نهادهای امنیتی و رسانههای وابسته به آنها برای بسیاری از کشتهشدگان پروندهسازی کردند و علت مرگ آنان را "خودکشی"، "سقوط از بلندی"، "مصرف کنسرو ماهی مسموم" و یا "مسموم شدن به دلیل مصرف الکل" اعلام کردند.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در سارایوو گفت: «در اغتشاشات، پلیس به سمت احدی شلیک نکرده و هیچکس در ایران بر اثر شلیک پلیس یا برخورد پلیس و یا نیروهای امنیتی کشته نشد، بلکه برعکس به دلیل بهکارگیری سلاح گرم و سرد توسط عوامل خارجی که وارد ایران شدند یا افرادی که تحت تاثیر قرار گرفتند، بیش از ۶۷ نیروی پلیس در ایران به شهادت رسیدهاند، بدون اینکه شلیکی کنند یا از سلاح گرم استفاده کنند.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در مقابل همه سرکوبها و انکارها، بر شمار زنانی که جنبش "زن، زندگی، آزادی" موجب شکستن ترس آنها از "حجاب اجباری" شد، افزوده گردید.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
اینک هر روز پیشنهادی از سوی یکی از ارگانها و مقامات جمهوری اسلامی برای برخورد با این زنان ارائه میشود. موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، از طرحی ویژه خبرداد و گفت: «در این طرح با کشف حجاب، کارت ملی شخص مسدود میشود و تا زمانی که فرد بیحجاب، جریمه بیحجابیاش را پرداخت نکند، همه خدمات اجتماعی او مثل امکان بهرهبردن از سیستم بانکی کشور و… را از او میگیریم.»
عکس: Michinari Nishida/AP/picture alliance
در هفتههای اخیر حتی در برخی از شهرهای ایران رستورانها و داروخانههایی که به زنان بیحجاب خدمات ارائه کردند نیز پلمب شدند.
عکس: Vahid Salemi/AP/picture alliance
برخی ظاهر شدن زنان در معابر عمومی بدون حجاب را "قانون شکنی" میخوانند، زیرا به موجب تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»
عکس: Arne Immanuel Bänsch/dpa/picture alliance
پس از اعتراضات اخیر محمدصالح هاشمی گلپایگانی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر جمهوری اسلامی، "قوانین نامساعد" را علت اصلی به سامان نرسیدن بحث عفاف و حجاب دانست و خبر از طرحی جدید داد و گفت: «ما در طرح جدید حجاب، جرم کشف حجاب را به تخلف تخفیف دادهایم.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
منتقدان میگویند: «در طول تاریخ بشر، قوانین زیادی وضع شدهاند که اشتباه بوده و بعدا لغو شدهاند». زمانی بردهداری قانونی بود، تفکیک نژادی در نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی قانون بود و در آلمان نیز به مدت ۱۲۳ سال همجنسگرایی طبق پاراگراف ۱۷۵ قانون جزا، جرم محسوب میشد. این قانون اما در سال ۲۰۰۲ میلادی لغو و همه احکام صادره بر مبنای آن "نقض" شد.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در ۴۴ سال تاریخ جمهوری اسلامی میلیاردها تومان بودجه صرف شده و ۲۶ دستگاه قانونگذار و اجرایی متولی و موظف به اجرای باصطلاح "حجاب و عفاف" بودند. تصاویر این روزهای خیابانهای شهرهای ایران اما موید شکست سیاست "حجاب اجباری" است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
به گفته مسیح علینژاد، فعال حقوق زنان: «حجاب اجباری، دیوار برلین جمهوری اسلامی است». این دیوار با جنبش "زن، زندگی، آزادی" ترکهای سختی برداشته است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
علیرغم همه فشارها و سرکوبها، ایجاد رعب و وحشت، اسیدپاشی و حمله با گاز سمی به مدارس دخترانه، باز هم زنان ایران شجاعانه به جمهوری اسلامی نه میگویند.