تشکیل تیم ویژه ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی
۱۳۹۱ شهریور ۳, جمعه دیپلماتها روز پنجشنبه (۲۳ اوت/ ۳ شهریور) گزارش کردهاند که آژانس انرژی اتمی سازمان ملل متحد در حال تشکیل تیمی مخصوص ایران است تا در آن متخصصان تحلیلهای اطلاعاتی٬ تسلیحاتی و تشعشات برنامه اتمی ایران را بررسی کنند.
این خبر در حالی منتشر میشود که امروز جمعه (۲۴ اوت/ ۳ شهریور) قرار است مقامات آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای اولین بار بعد از شکست آخرین دور مذاکرات در ماه ژوئن سال جاری، با مقامات جمهوری اسلامی دیدار کنند. انتظار میرود در این دیدار درباره لزوم همکاری کامل ایران با بازرسان آژانس سخن گفته شود.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتد پرس٬ ایجاد یک تیم مخصوص صرفا برای یک کشور امری غیرمعمول از سوی آژانس انرژی اتمی سازمان ملل محسوب میشود و منعکسکننده میزان اهمیت و اولویت بررسی پرونده هستهای ایران است. این امر همچنین میزان سرخوردگی مقامات آژانس را از عدم همکاری ایران با این نهاد مشخص میکند. بازرسان آژانس در پی آن هستند که مشخص کنند آیا ایران از برنامه هستهای خود اهداف دستیابی به جنگافزار اتمی داشته یا دارد.
ایران میگوید این اتهامات به تحریک آمریکا و اسرائیل مطرح میشود و ادعا دارد که از برنامه هستهای خود اهداف صلحآمیز دارد. با اینهمه جمهوری اسلامی تا کنون نتوانسته به نگرانیهای آژانس پاسخ دهد و از همکاری کامل با بازرسان آژانس نیز سر باز زده است.
تیم کارشناسی ۲۰ نفره
به گفته یک دیپلمات٬ تیم اتمی ایران شامل حدود ۲۰ کارشناس خواهد بود که از برنامههای جاری آژانس کنار گذاشته خواهند شد تا تنها بر پرونده ایران تمرکز و درباره آن کار کنند.
یک کارشناس که نخواست نامش فاش شود در گفت و گو با آسوشیتد پرس تیم اتمی ایران را مشابه تیم اتمی عراق ارزیابی کرد که در دهه ۱۹۹۰ تشکیل شد و قرار بود مسایل هستهای مشکوک در عراق دوره صدام حسین را بررسی کند. با این تفاوت که تیم عراق اجازه دسترسی به همه تاسیسات عراق را داشت در حالی که ایران تنها دسترسی بازرسان آژانس به یکسری از تاسیسات را فراهم میآورد و با بقیه مخالفت میکند.
علی اصغر سلطانیه٬ نماینده ایران در آژانس اما با اعلام اینکه خبر تشکیل تیم ایران را نشنیده از اظهارنظر درباره موضوع خودداری کرد.
این اقدام آژانس در ایجاد یک تیم کاری ویژه برای ایران در موقعیتی انجام میشود که نگرانی از دوپارگی در برخورد با ایران در میان آمریکا و همپیماناناش در غرب و اسرائیل وجود دارد. اسرائیل در روزهای اخیر با بیان اینکه مذاکرات تنها زمان به ایران میدهد تا به «منطقه مصون» برسد تهدید کرده به تاسیسات هستهای ایران به صورت یکجانبه حمله خواهد کرد. البته برخی از تحلیلگران این اظهارات را صرفا تلاشی برای اقناع غرب در فشار بیشتر به ایران ارزیابی میکنند.
نصب صدها سانتریفوژ تازه در فردو
در حالی از تشکیل تیم ایران در آژانس انرژی اتمی سخن گفته میشود که بر اساس گزارشی که روز پنجشنبه (۲۳ اوت/ ۳ شهریور) از سوی منابع اطلاعاتی خبرگزاری رویترز منتشر شد، ایران تعداد زیادی سانتریفوژ غنیسازی اورانیوم در یک سایت زیرزمینی نصب کرده است. این اقدام بالقوه میتواند به گسترش فعالیتهای هستهای ایران بیانجامد که غرب نگران است هدف از آن دستیابی به سلاح هستهای باشد.
بر اساس این گزارشها ایران سانتریفوژها را در سایتی مخفی در دل کوه در تاسیسات فردو قرار داده است. قرار دادن سانتریفوژها داخل کوه به منظور دفاع از آن در برابر حملات احتمالی است.
یکی از منابع اطلاعاتی رویترز گفته که تعداد سانتریفوژهای پنهان شده صدها عدد است. این گزارشها تنها چند روز قبل از انتشار گزارش فصلی آژانس بینالمللی انرژی اتمی دربارهی برنامهی اتمی ایران منتشر شده است. اگر این موضوع در گزارش هفته آینده آژانس نیز تایید شود احتمالا به عنوان نشانهای مبنی بر سرپیچی ایران از تعهدات بینالمللی خود در جهت خاتمه بخشیدن به فعالیتهای هستهایاش نگریسته خواهد شد. با اینهمه بر اساس این گزارشها هنوز سانتریفوژهای جدید به کار گرفته نشدهاند.
تاسیسات فردو در جنوب شهر مذهبی قم واقع شده است. فردو که در آن اورانیوم تا ۲۰ درصد غنیسازی میشود یکی از مواردیست که بازرسان آژانس خواهان بازدید از آن هستند اما تاکنون چنین اجازهای از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران صادر نشده است.