پس از تأخیر زیاد بالاخره قرار شد، دادگاه بین‌المللیِ رسیدگی به‌ قتل‌عام‌های کامبوج توسط خمرهای سرخ، در سال جاری آغاز به‌ کارکند. در این قتل عام حدود ۲میلیون نفر از اهالی کامبوج کشته ‌شدند.

خمرهای سرخ

دولت‌خمرهای سرخ در سال ۱۹۷۵ در کامبوج قدرت را به‌دست گرفت. برنامه‌ها‌ی این دولت ایجاد جامعه‌ای فلاحتی بود. خمرهای سرخ با تکیه و تأکید بر اقتصاد کشاورزی، شهرها را نماد بورژوازی می‌دانستند. به‌همین دلیل شهرها را تخلیه کردند و ساکنین را به روستاها یا اردوگاه‌های کار اجباری فرستادند.

از نگاه خمرهای سرخ، تنها شهر‌ها نماد بورژوازی نبود. آن‌ها تمام کسانی را که تحصیل‌کرده بودند، با زبان بیگانه‌ای آشنایی داشتند و یا مالک چیزی بودند، به اردوگاه‌های کار اجباری می‌فرستادند و در آن‌جا از بین می‌بردند.

در طی ۴سال‌ حکومت خمرهای سرخ، حدود ۲ملیون نفر، یعنی یک‌پنجم جمعیت وقت کامبوج قتل‌عام شدند. آن‌ها توسط دولت تیرباران می‌شدند، زیر شکنجه یا در اردوگاه‌های کار، جان خود را از دست می‌دادند.

سال ۱۹۷۹ ارتش ویتنام به کامبوج حمله کرد و توانست قدرت را به‌دست بگیرد. خمرهای سرخ به‌سرکردگی رهبرشان، پُل ‌پُت، به جنگل‌های نواحی مرزی تایلند و کامبوج فرار کردند. دولت جدید کامبوج، ائتلافی از بازماندگان خمرهای سرخ و شاهزاده سیهانوک بود.

سال ۱۹۹۸ پل پت در اردوگاه خمرهای سرخ، در مرز تایلند، مرد.

حرکتی خلاف زمان

در تمام سال‌های پس از سقوط خمرهای‌سرخ، تلاش‌های زیادی برای محاکمه و بررسی قتل‌عام کامبوج صورت گرفت. اما حضور بعضی سران خمرهای سرخ در دولت ائتلافی و از سویی مماشات دولت‌های بزرگ، سدی بود در برابر کشاندن این پرونده به دادگاه‌های بین‌المللی.

سال ۲۰۰۳ بالاخره قراردادی مبنی بر تشکیل دادگاه بین‌المللی و بررسی پرونده‌ی قتل‌عام کامبوج میان دولت این کشور و سازمان ملل متحد امضاء شد.

امروز، اول اوت سال ۲۰۰۷، پس از ۲۸ سال، روند دادرسی آغاز شد و قرار است در سال جاری دادگاه بین‌المللی شروع به‌کار کند. اما این در حقیقت رقابتی با زمان است. زیرا باقی‌مانده‌های خمرهای سرخ، که اکثر آنها با آزادی کامل در کامبوج زندگی می‌کند، سالخورده‌ هستند.

بیش از نصف جمعیت کنونی کامبوج، پس از سقوط خمرهای سرخ به‌دنیا آمده‌است و به‌همین دلیل چیز زیادی در این مورد نمی‌دانند.

متهم: رئیس مرکز شکنجه

تا کنون تنها یک نفر دستگیر شده‌است. کانگ کِک ایو معروف به "دویخ" رئیس زندان مخوف "تول سلنگ" بوده‌، که به مرکز شکنجه معروف است. حدود ۱۶هزار نفر در این زندان به عنوان ضد انقلاب و اکثراً با اتهام جاسوسی برای آمریکا، شکنجه و سپس در "مزارع مرگ" (Killing Fields) کشته شده‌اند. دویخ از سال ۱۹۹۹ در یک زندان نظامی بازداشت ‌است. وکیل مدافع او گفته، دویخ فقط به دستور بالایی‌ها عمل می‌کرده‌است.

در کنار دویخ، کسان دیگری نیز محاکمه می‌شوند. اما نام آن‌ها هنوز فاش نشده‌است. احتمال داده‌می‌شود "نوان چه‌آ" معاون پول پت، "خیوسامپان" رئیس‌جمهور سابق و "اینگ‌ساری" وزیر امورخارجه‌ی خمرهای سرخ نیز به‌همراه دویخ به پای میز محاکمه کشیده شوند.