اتحادیه‌ی عرب مدت‌ها در رفتار با رژیم سوریه خویشتنداری پیشه کرده بود، ولی با توجه به ادامه‌ی خشونت‌های رژیم این کشور علیه مخالفان، به نظر می‌رسد که این دوره به پایان رسیده است.

روز شنبه (۱۲ نوامبر/۲۱ آبان) نشست فوق‌العاده‌ی وزیران خارجه‌ی اتحادیه‌ی عرب در قاهره برگزار شد. شیخ حمد بن جاسم آل‌ثانی، وزیر امور خارجه‌ی قطر، پس از این نشست در قاهره اعلام کرد، اتحادیه‌ی عرب در واکنش به ادامه‌ی خشونت‌ها علیه مخالفان در سوریه، عضویت این کشور را به حالت تعلیق درآورده است.

به گفته‌ی وزیر خارجه‌ی قطر، این تصمیم از روز چهارشنبه به اجرا گذاشته می‌شود و تا زمانی ادامه خواهد داشت که رهبری سوریه به اقداماتی که ده روز پیش در رابطه با نقشه‌ی صلح اتحادیه‌ی عرب متعهد شد عمل کند و به خشونت در این کشور پایان دهد.

افزون بر این، اتحادیه‌ی عرب از کشورهای عضو خواست که سفیران خود را از دمشق فراخوانند. این اتحادیه همچنین اعلام کرد که سوریه را از نظر سیاسی و اقتصادی تحریم خواهد کرد، بدون این‌که در این زمینه جرئياتی را مشخص کند.

دو رای مخالف و یک رای ممتنع

طبق گزارش‌ها، از ۲۲ کشور عضو اتحادیه‌ی عرب، ۱۸ کشور به این تصمیم رای مثبت داده‌اند. دو کشور لبنان و یمن به آن رای منفی و کشور عراق به آن رای ممتنع داده‌اند.

شیخ جاسم آل‌ثانی در سخنان خود همچنین گفت: «ما ناچار شدیم این تصمیم را اتخاذ کنیم». وزیر امور خارجه‌ی قطر که در حال حاضر ریاست کمیته‌ی مسئول اتحادیه‌ی عرب را برعهده دارد، رهبری سوریه را متهم کرد که در تحقق صلح در کشورش ناکام مانده است.

وی همزمان اپوزیسیون سوریه را فراخواند که در سه روز آینده در نشستی مشترک با اتحادیه‌ی عرب شرکت کند. به گفته‌ی شیخ جاسم، بحران سوریه نباید بین‌المللی شود و عرب‌ها خودشان باید آن را حل کنند.

به گزارش خبرگزاری دولتی سوریه «سانا»، یوسف احمد، نماینده‌ی سوریه در اتحادیه‌ی عرب، تصمیم این اتحادیه را « غیرقانونی» خوانده و از آن انتقاد کرده است. وی گفته است که این تصمیم ناقض اصول اتحادیه‌ی عرب است.

یوسف احمد ادعا کرده است که این تصمیم اتحادیه‌ی عرب، به «عملکرد مشترک اعراب» پایان می‌دهد و «ثابت می‌کند که رهبری اتحادیه‌ی عرب از برنامه‌‌ای تبعیت می‌کند که توسط آمریکاییان و غرب دیکته شده است».

نبیل عربی، دبیرکل اتحادیه‌ی عرب، انتقادات نماینده‌ی سوریه را رد کرده و گفته است که این تصمیم، دخالت در امور داخلی سوریه محسوب نمی‌شود. به گفته‌ی وی، ماه‌ها پیش از دولت سوریه خواسته شده است که به خشونت علیه مخالفان پایان دهد، ولی تا کنون به این خواسته توجهی نشده است.

مانوری برای فرار از فشار

اتحادیه‌ی عرب در تاریخ ۲ نوامبر نقشه‌ی صلحی ارائه داد که سوریه نیز با آن موافقت کرد. این نقشه خواهان عقب‌نشینی ارتش سوریه از شهرها، پایان خشونت‌ها، آزادی زندانیان سیاسی و اجازه‌ی ورود ناظران مستقل به سوریه شده بود. ولی در ده روز گذشته، رژیم بشار اسد بارها این نقشه‌ی صلح را زیرپا گذاشت و همچنان با خشونت مخالفان را سرکوب کرد.

مخالفان رژیم سوریه معتقدند که بشار اسد از آغاز نیز نمی‌خواست به نقشه‌ی صلح پیشنهادی اتحادیه‌ی عرب عمل کند و پذیرش لفظی آن فقط برای کاهش فشارها بوده است. آنان واکنش اسد را مانوری سیاسی برای فرار از فشار بین‌المللی ارزیابی می‌کنند.

به همین دلیل اپوزیسون سوریه و نیز سازمان‌های حقوق بشری از اتحادیه‌ی عرب خواسته بودند که عضویت سوریه را تعلیق کند. به گزارش سازمان ملل، از آغاز ناآرامی‌های سیاسی در سوریه تا کنون بیش از ۳۵۰۰ تن کشته شده‌اند.

سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه که مرکز آن در لندن است، اعلام کرد که روز شنبه نیز در این کشور سه تن دیگر کشته شده‌اند. روز پیش نیز پس از مراسم نماز جمعه نیروهای امنیتی سوریه ۲۳ تن از معترضان را کشتند.

استقبال آلمان

در همین‌حال گیدو وستروله، وزیر خارجه‌ی آلمان، از تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه‌ی عرب ابراز خشنودی کرد. وی از شورای امنیت خواست، با صدور قطعنامه‌‌ای شفاف علیه سوریه پیامی جدی به دولت این کشور دهد که همچنان به سرکوب معترضان ادامه می‌دهد.

مخالفت‌های چین و روسیه موجب شده است که تا کنون قطعنامه‌‌ی تحریم سوریه در شورای امنیت به تصویب نرسد.

BM/MM