"تضمین" وزارت خارجه برای تامین امنیت ایرانیان خارج از کشور
۱۴۰۰ آبان ۳۰, یکشنبه
وزیر خارجه دولت سیزدهم وعده داد برای ورود و خروج بدون مشکل ایرانیان خارج از کشور به زودی سامانهای راهاندازی میشود. او میگوید "ایرانهراسی" در میان ایرانیان خارج از کشور به یک معضل تبدیل شده است.
تبلیغات
حسین امیرعبداللهیان که به تازگی به عنوان جانشین رئیس شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور معرفی شده روز یکشنبه ۳۰ آبان در نشستی با حضور دبیران کارگروههای تخصصی این شورا و نمایندگانی از دستگاههای مختلف شرکت کرد.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، وزیر خارجه در این نشست ضمن تشریح آنچه "آسیب شناسی صورت پذیرفته در این حوزه" خوانده بر ضرورت حمایت همه جانبه از ایرانیان خارج از کشور و "ارتباط مستمر با معتمدین ایشان به منظور خدماترسانی بههنگام" تاکید کرد.
در سالهای اخیر تعدادی از ایرانیان دوتابعیتی هنگام ورود به ایران یا خروج از آن بازداشت شده و شماری از آنها همچنان در زندانهای جمهوری اسلامی به سر میبرند.
دو تابعیتیها و نهاد فراقانونی سپاه
امیرعبداللهیان با اشاره به ضرورت تدوین قانون جامع حمایت از ایرانیان خارج از کشور گفت: «حل مشکل دوتابعیتیها از جمله مسائلی است که بایستی یک بار برای همیشه آن را با لحاظ نظرات تمامی دستگاههای مسئول به سرانجام مناسبی رساند.»
حسن روحانی نیز در جریان مبارزات انتخاباتی سال ۹۲ و پس از نشستن بر مسند ریاست جمهوری بارها وعده داده بود از حقوق و امنیت ایرانیان خارج از کشور و به خصوص شهروندان با تابعیت دوگانه حمایت کند.
با این وجود در دو دولت روحانی تعداد دو تابعیتیهای بازداشت شده افزایش یافت و اغلب آنها را نیروهای امنیتی سازمان اطلاعات سپاه دستگیر کردهاند.
این نهاد اطلاعاتی سپاه پاسداران یک نهاد حکومتی محسوب میشود و از نظر پاسخگو نبودن به دستگاههای نظارتی یک نهاد فراقانونی به شمار میرود.
ایرانهراسی، جمهوری اسلامیهراسی
وزیر خارجه دولت ابراهیم رئیسی گفت: «ایرانهراسی در بین ایرانیان خودمان در خارج از کشور اکنون یک معضل است.»
آنچه او ایرانهراسی مینامد در واقع هراس و نگرانی ایرانیان خارج از کشور از عملکرد غیرقانونی و خارج از ضوابط نهادهای حکومتی جمهوری اسلامی است.
اعضای خانواده برخی از دوتابعیتیهای بازداشت شده در ایران و شماری از سازمانهای حقوق بشری جمهوری اسلامی را به گروگانگیری شهروندان دوتابعیتی برای امتیاز گرفتن از کشورهای غربی متهم میکنند.
مواردی از بازداشت ایرانیان خارج از کشور بدون حکم قضائی و نگهداری طولانی آنها در خانههای امن سازمان اطلاعات سپاه یا بندی که در زندان اوین در اختیار این سازمان است، بسیاری از ایرانیان مقیم خارج را دچار نگرانی و عدم اطمینان در مورد رفت و آمد بدون دردسر به کشور کرده است.
تردید درباره "تضمین" امنیت ایرانیان مقیم خارج
ظاهرا این نگرانی چنان جدی است که امیرعبداللهیان هم آن را انکار نمیکند و درباره آن میگوید: «در این چارچوب سامانهای در وزارت خارجه از حدود یک هفته دیگر برگزاری میشود که به این افراد در این زمینه راهنمایی میکند و اعلام میکند که شما هیچ مشکلی برای ورود و برگشت ندارید و اگر مشکلی پیش آمد وزارت خارجه مسئول است و ما این مسئله را تضمین میکنیم.»
در حالی که برخورد با ایرانیان خارج از کشور و دوتابعیتیها به طور عمده توسط نهادی خارج از دولت و قوه قضائیه صورت گرفته مشخص نیست وزارت خارجه با اتکا به چه جایگاهی میتواند امنیت ورود و خروج ایرانیان مقیم خارج را تضمین کند.
اردیبهشت امسال رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنهای در واکنش به مصاحبهای از محمد جواد ظریف، وزیر وقت خارجه که در آن از قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران گلایه و انتقاد شده، به او یادآور شد که وزارت خارجه فقط مجری سیاستهایی است که جای دیگری تدوین میشوند.
خامنهای گفت: «اینجور نیست که تصمیمگیری تابع وزارت خارجه باشد، وزارت خارجه مجری است. سیاستهای خارجی را همه مسئولان در شورایعالی امنیت ملی تعیین میکنند و وزارت خارجه باید آنان را به روشهای خود عملی کند و پیش ببرد.»
امیرعبداللهیان گفته باید برای ساماندهی وضعیت ایرانیان خارج از کشور قانونی "با لحاظ نظرات تمامی دستگاههای مسئول" تدوین شود. یکی از دستگاهها همان سپاه است که برای عملکرد خود پاسخگوی نهاد قانونگذار و دیگر مراجع نظارتی نیست.
سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر
گروگانگیری در ایران سال ۱۳۵۸ با حمله به سفارت آمریکا مرسوم شد و با زندانی کردن و پروندهسازی برای گردشگران، محققان و دو تابعیتیها و سپس معامله بر سر آنها ادامه یافت. شماری از پروندهها در این گزارش تصویری:
عکس: Fars
گروگانگیری دیپلماتهای آمریکایی
در روز ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸ تعدادی "دانشجو" که بعدا بیشتر آنها دارای پست و مقام کلیدی در جمهوری اسلامی شدند، به سفارت آمریکا حمله کردند و دیپلماتهای این کشور را گروگان گرفتند. ۶۶ دیپلمات آمریکایی ۴۴۴ روز یعنی تا روز ۱۱ ژوئیه ۱۹۸۰ گروگان بودند. این اقدام "دانشجویان خط امام" مسیر سیاست ایران در عرصه داخلی و خارجی را کاملا تغییر داد.
عکس: Fars
جیسون رضاییان
جیسون رضاییان، خبرنگار ایرانی-آمریکایی و مدیر دفتر تهران روزنامهٔ واشنگتن پست بود. او به همراه همسرش یگانه صالحی در ۳۱ مرداد ۱۳۹۳ به اتهام جاسوسی دستگیر شدند. صالحی در ۱۴ مهر آزاد شد، ولی رضاییان در ۵ خرداد ۱۳۹۴ در دادگاهی به جاسوسی و فعالیت تبلیغی علیه نظام محکوم شد. رضاییان در ۲۶ دی ۱۳۹۴ به همراه سه آمریکایی دیگر در چارچوب مبادله زندانیان آزاد شد.
عکس: picture-alliance/dpa
سیامک نمازی و باقر نمازی
سیامک نمازی، شهروند ایرانی- امریکایی، مدیر دفتر برنامهریزی استراتژیک شرکت نفتی "کرسنت" در امارات بود. او در تیرماه ۱۳۹۴ برای دیدار خانوادهاش به ایران سفر کرد و بازداشت شد. باقر نمازی ۸۳ ساله برای پیگیری وضعیت فرزند بازداشت شدهاش، در بهمن ۱۳۹۴ به ایران رفت اما او هم در تاریخ سوم اسفند همان سال بازداشت شد. این دو به اتهام "همکاری با دولت متخاصم آمریکا" به ۱۰ سال حبس محکوم شدهاند.
عکس: iran-emrooz
ژیو وانگ
ژیو وانگ، دارای ملیت چینی، ساکن آمریکا و دانشجوی دانشگاه پرینستون، به اتهام "جاسوسی" به ۱۰ سال زندان محکوم شد. وانگ دانشجوی دوره دکترای رشته تاریخ دانشگاه پرینستون و مسلط به زبان فارسی بود که پس از سفر به ایران برای کارهای تحقیقاتی پایاننامه دوره دکترایش، در تابستان ۱۳۹۵ بازداشت شد. وانگ بعدا با مسعود سلیمانی، پژوهشگر سلولهای بنیادی که در آمریکا بازداشت شده بود، مبادله شد.
کایلی مور گیلبرت، استاد دانشگاه استرالیایی در پاییز ۱۳۹۷ از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت و به اتهام جاسوسی حکم ۱۰ سال زندان دریافت کرد. او ۵ آذر ۱۳۹۹ در جریان مبادله با ۳ ایرانی که به اتهام بمبگذاری ناموفق علیه دیپلماتهای اسرائیلی در تایلند زندانی بودند، آزاد شد. جولی گینگ، گردشگر و مارک فیرکین وبلاگنویس استرالیایی نیز به دلایل نامشخصی در ایران بازداشت و آزاد شدند.
عکس: Department of Foreign Affairs and Trade of Australia/REUTERS
مایکل وایت
مایکل وایت، عضو سابق نیروی دریایی امریکا، در تابستان ۱۳۹۷ به ایران سفر کرد و در اوایل مرداد همان سال در مشهد بازداشت شد. دادگاه عمومی مشهد در اسفند ۱۳۹۷ او را برای دو اتهام "توهین به رهبری" و "پست عکسی در شبکههای اجتماعی" به ۱۰ سال حبس محکوم کرد. به گزارش سی ان ان مایکل وایت پس از تحمل دو سال زندان با مجید طاهری پزشک ایرانی که به نقض قوانین تحریم متهم و زندانی بود مبادله شد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/White family
کامران قادری
کامران قادری، شهروند ایرانی اتریشی، در سفر به ایران، در ۱۲ دی ۱۳۹۴ بازداشت شد. قادری دارای دکترای برق و الکترونیک از دانشگاه وین، فعال در حوزه آیتی و مدیر شرکت آوانک در وین بود. او پیش از بازداشت، بارها برای شرکت در سمینارهای علمی و تحقیقی و معاملههای تجاری به تهران رفتوآمد داشت. قادری در دادگاه انقلاب به اتهام "همکاری با دول متخاصم" به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranhumanrights
ارس امیری
ارس امیری کارمند"بریتیش کانسیل" (شورای فرهنگی بریتانیا) و دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه کینگستون چند روز پس از بازگشت به ایران به قصد دیدن مادر بزرگ بیمارش، در ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ از سوی ماموران وزارت اطلاعات به اتهام "تبانی و اجتماع علیه امنیت ملی" بازداشت اما با قرار وثیقه آزاد شد. او در شهریور ۱۳۹۷ به اتهام "اداره شبکه براندازی علیه امنیت داخلی کشور" بازداشت و به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranianuk.com
کامیل احمدی
کامیل احمدی، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی، پژوهشگر اجتماعی و مردمشناس، از ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ بازداشت شد. او در دادگاه انقلاب اسلامی به ریاست ابوالقاسم صلواتی به ۹ سال و ۳ ماه حبس و پرداخت ۶۰۰ هزار یورو جریمه محکوم شد. جرم او تلاش برای "اعمال نفوذ در طرح افزایش سن ازدواج، ترویج و پشتیبانی از همجنسگرایی، سعی در تجزیه ایران بوسیله پژوهش و ارسال گزارش خلاف به سازمال ملل" عنوان شد.
عکس: didarnews
نازنین زاغری رتکلیف
نازنین زاغری رتکلیف، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی و مدیر پروژههای "بنیاد خیریه تامسون رویترز" فروردین ۱۳۹۵ در فرودگاه "امام خمینی"، در حالی که قصد خروج از ایران را به همراه دختر نوزادش داشت، از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد. دادگاه انقلاب او را بعد به اتهام «جاسوسی»، به پنج سال حبس محکوم کرد. او در پایان این مدت محکومیت دوباره برای یک "پرونده جدید" به محاکمه کشیده شد.
عکس: Jamie Wiseman/picture alliance
ناهید تقوی
ناهید تقوی، ۶۶ ساله، زندانی دوتابعیتی ایرانی آلمانی است که روز ۲۵ مهر ۱۳۹۹ بازداشت شد. او معمار بازنشسته است که سالها با دو گذرنامه و بدون هیچ مشکلی میان آلمان و ایران در رفت و آمد بود. مریم کلارن، دختر او میگوید: «در ابتدا اتهامات او امنیتی اعلام شده بود؛ اما به دلیل دسترسی نداشتن به پرونده، اطلاع دقیقی از اتهامات وارد شده در دست نیست.»
عکس: Privat
احمد رضا جلالی
احمدرضا جلالی، پزشک، استاد و پٰژوهشگر مدیریت حوادث مترقبه است و با خانوادهش مقیم سوئد بوده است. او در سفری به ایران بازداشت و به اتهام «فساد فیالارض از طریق جاسوسی برای دولت متخاصم اسراییل» محکوم به اعدام شده است. او بارها تمام اتهامات را رد و اعلام کرده تحت شکنجه جسمی و روانی، وادار به اعتراف علیه خودش شده است.
فریبا عادلخواه و رولاند گابریل مارشال
فریبا عادلخواه، پژوهشگر دوتابعیتی ایرانی فرانسوی در ایران، خرداد ۱۳۹۸ از سوی حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به اتهام جاسوسی بازداشت و به ۵ سال حبس محکوم شد. رولاند گابریل مارشال شریک زندگی او نیز که برای دیدنش به ایران رفت بازداشت شد. مارشال در مارس ۲۰۲۰ با جلال روحالله نژاد مبادله و آزاد شد.
عکس: Sciences Po
مسعود مصاحب
مسعود مصاحب، زندانی دوتابعیتی ایرانی اتریشی ۷۳ ساله، تاجر و دبیر کل انجمن دوستی اتریش و ایران، در بهمن ۱۳۹۷ بازداشت شد. مصاحب از سال ۱۳۴۴ در اتریش زندگی میکند. تلویزیون دولتی ایران بریدههایی از مصاحبه با مصاحب را پخش و او را به انتقال اخبار و اطلاعات مربوط به "فناوری پهپادی، موشکی و اتمی ایران" به سازمان اطلاعات آلمان (BND) متهم نمود. او به ۱۰ سال حبس محکوم شده است.
عکس: Mehr
انوشه آشوری
انوشه آشوری مهندس ۶۵ ساله و نماینده شرکت تکنو خلاق در بریتانیا به اتهام "اتصال به موساد" به تحمل ۱۰ سال حبس، ۲ سال حبس بابت تحصیل نامشروع و استراد ۳۳ هزار یورو پولی که از او کشف شده به نفع جمهوری اسلامی محکوم شد. شهرزاد ایزدی همسر او گفته که انوشه آشوری هرگز فعالیت سیاسی یا مقام دولتی در زندگی نداشته و در ارتباط با اسراسر محرمانه دولتی نیز نبوده است.
عکس: Elika Ashoori
بنجامین بریر
شش اسفند ۱۳۹۹ اعلام شد که بنجامین بریر گردشگر فرانسوی از ۹ ماه پیش در مشهد به اتهام "جاسوسی و تبلیغ علیه نظام" در بازداشت به سر میبرد. بریر به خاطر پرواز یک پهپاد در دشتهای نزدیک مرز ایران و ترکمنستان بازداشت شد. او همچنین به دلیل طرح این سئوال که «چرا حجاب در جمهوری اسلامی اجباری ولی در سایر کشورهای اسلامی اختیاری است» با اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام نیز روبرو شده است.