گروهی از شهروندان تبریزی به چاپ مطلبی "توهینآمیز" در روزنامه "طرح نو" اعتراض کردند. در این مطلب از زبان رستم، پهلوان شاهنامه ترکها "بد نژاد" لقب داده شدهاند. به گزارش ایرنا پرونده این روزنامه به دادگاه ارجاع شده است.
تبلیغات
سایتهای محلی و استانی آذربایجان "آناج"، "اویان نیوز" و "دورنا نیوز" در گزارشهای متعددی از تظاهرات اعتراضی شهروندان تبریزی خبر دادند. اویان نیوز درباره جزئیات تظاهرات تبریز مینویسد: «حوالی ساعت ۲۰ سهشنبه ۵ مرداد ۹۵ صدها نفر از شهروندان آذربایجانی از میدان راسته کوچه به سمت دارایی راهپیمایی کردند.»
اویان نیوز با انتشار فیلم و تصاویری از این تظاهرات نوشته است، در جریان این تجمع مسالمتآمیز در اعتراض به "توهینهای روزنامه طرحنو" در تبریز و ارومیه عدهای بازداشت شدند.
اویان نیوز از قول شاهدان عینی آورده است که "تعداد حاضران بین هزار تا هزار و پانصد نفر بود و پس از چند دقیقه اعتراض، ماموران امنیتی و گارد ویژه به معترضان حمله کردند."
داستان از چه قرار بود؟
در مطلب روزنامه "طرح نو" از قول پهلوانان شاهنامه عبارت "ترکِ بدبختِ گمنام" نقل شده است. از زبان رستم شخصیت اصلی شاهنامه نیز آورده شده است: «ما تورانیان را مرد نمیدانیم که همه یکسره زنند و تو ای ترک بد نژاد برای جنگ با مردان ساخته نشدهای برو مانند زنان پنبه و دوک دست بگیر.»
این مطلب که تحت عنوان "هفت خوان رستم" منتشر شده علاوه بر اعتراض فعالان فرهنگی و رسانهای حتی اعتراض مقامهای محلی آذربایجان را نیز برانگیخت. سایت استانی "دورنا نیوز" آذربایجان نظر مقامات محلی را منتشر کرده و از قول محمد خلیلپور، عضو شورای اسلامی شهر ارومیه مینویسد: «بار دیگر افرادی ساده لوح و فریب خورده به مردم باغیرت و با شرف ترک توهین کرده و آن را در روزنامهای در شهر تبریز به چاپ رساندند که جای بسی تاسف را دارد.»
روح الله حضرت پور، نماینده ارومیه در مجلس هم در گفت و گو با سایت دورنا نیوز "از محتوای توهین آمیز و نژادپرستانه چاپ شده" انتقاد کرد. وی گفت: «این چندمین بار است که مردم قهرمان، ولایت مدار و دلیر آذربایجان مورد بیحرمتی برخی از جراید و رسانهها قرار میگیرند.»
عذرخواهی مدیر مسئول روزنامه طرح نو
محمدرضا ربانی، مدیر مسئول روزنامه "طرح نو" در واکنش به اعتراضات رخ داده، در گفتوگو با خبرنگار سایت استانی "آناج" ضمن پذیرفتن اشتباه از مردم عذرخواهی کرد. وی گفت: «زمانی که این روزنامه به تکثیر رسید بنده در تبریز حضور نداشتم و متاسفانه مطالب قبل از اینکه به نظر من برسد به چاپ رسیده بود.»
وی افزود: «زمانی که از موضوع مطلع شدم در اولین اقدام، روزنامهنگار درجکننده مطلب را اخراج کردم چراکه خبرنگاری که به این گونه حساسیتها توجهی نداشته باشد و چنین نوشتههایی را منتشر نماید دیگر باید روزنامهنگاری را کنار بگذارد.»
مدیرمسئول روزنامه طرح نو به آناج گفته است: «بنده خودم یک ترک هستم و توهین به آذربایجانیها برایم قابل قبول نیست؛ داستان منتشر شده برگرفته از شاهنامه فردوسی بوده است که برخی از کلمات آن در اقدامی ناشیانه تغییر داده شده و حساسیت برانگیز شده است.»
یک روز پیش از اعتراضات تبریز و ارومیه پرونده روزنامه "طرح نو" به دادگاه ارجاع شده بود.
به گزارش خبرگزاری ایرنا (۲۵ ژوئیه/ ۴ مرداد) هیات نظارت بر مطبوعات پرونده طرح نو را به دادگاه ارجاع کرده است. ایرنا مینویسد: «بخشهایی از مطلب "هفت خوان رستم" مصداق بند ۴ ماده ۶ تشخیص داده شد و مقرر شد ضمن تذکر کتبی به نشریه فوق، پرونده آن به دادگاه ارجاع شود.»
در ماده ۶ قانون مطبوعات آمده است نشریات جز در موارد اخلال به مبانی و احکام اسلام و حقوق عمومی و خصوصی که در این فصل مشخص میشوند آزادند. بر اساس بند ۴ این ماده نیز ایجاد اختلاف ما بین اقشار جامعه، به ویژه از طریق طرح مسائل نژادی و قومی ممنوع است.
سانسور مطبوعات و "رکورد توقیفیها" توسط محمد قوچانی
اداره سانسور مطبوعات ۲۸ سال پس از چاپ اولین روزنامه در ایران تاسیس شد. در سه دوره تاریخی قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی مطبوعات بسیاری قربانی سانسور شدند. اما یک نفر در جمهوری اسلامی رکوردار "توقیف" است.
عکس: Irandokht
روزنامهها و رسانهها و بالطبع روزنامهنگاران و خبرنگاران در ادوار مختلف تاریخ نوین ایران با مشکلات زیادی روبرو بودهاند. یک مطلب، یک نکته، یک انتقاد، یک کاریکاتور برای بهتعطیلی کشاندن آنها کافی بوده است.
عکس: FARS
در سال ۱۲۴۲ خورشیدی، حدود ۲۸ سال پس ازچاپ اولین روزنامه رسمی ایران (کاغذ اخبار)، اولین اداره سانسورمطبوعات به دستور ناصر الدین شاه تأسیس شد. ریاست این اداره ابتدا به چارلز برگز و صنیع الملک و بعدها به اعتماد السلطنه واگذار شد. وظیفه این اداره بررسی تمام روزنامهها و کتابهای داخلی بود. متون بازرسی شده توسط رئیس اداره سانسور مهر "ملاحظه شد" دریافت میکردند.
عکس: Tarikheirani.ir
در دوران پس از انقلاب اسلامی در ایران، علیرغم سانسور و کنترل همهجانبه و "خودسانسوری" بازهم کار تعداد زیادی روزنامه و مجله و در سالهای اخیر سایت اینترنتی به توقیف و مسدود شدن انجامید.
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images
چند نمونه از آمار توقیف مطبوعات در ایران: در سال ۱۳۵۸ به دستور دادستانی انقلاب ۵۲ نشریه توقیف شدند. در سال۱۳۸۰ ۱۸ نشریه در ایران توقیف شد. در سال ۱۳۸۲ بیش از ۲۰ نشریه و روزنامه در ایران توقیف شدند. در سال ۱۳۸۶ یک روز پس ازهشتمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، پروانه انتشار ۹ نشریه لغو و ۳ سایت اطلاع رسانی مسدود شد. پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ هم "توقف فلهای" مطبوعات بار دیگر رخ داد.
عکس: Pyman Yazdani
تازهترین توقیف گریبان روزنامه مردم امروز به سردبیری محمد قوچانی را گرفت. دلیل توقیف این روزنامه چاپ تصویری از جرج کلونی بود که تیتر "من هم شارلی هستم" آن را تکمیل میکرد. این هشتمین بار است که یک روزنامه به سردبیری محمد قوچانی توقیف میشود. بدین ترتیب او رکوردار توقیف شدن در دوران جمهوری اسلامی ایران است.
عکس: Behrouz Mehri/AFP/Getty Images
قوچانی فعالیت رسانهای خود را با نشریههای چون "عصرما"، ارگان سازمانی و مطبوعاتی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی آغاز و سپس با روزنامههایی چون عصرآزادگان، جامعه، نشاط، خرداد و اخبار اقتصاد همکاری کرد و در نهایت مسئولیت سردبیری همشهری ماه به او سپرده شد.
عکس: FARS
محمد قوچانی در اولین تجربه سردبیری، سردبیر همشهری ماه شد که انتشار این ماهنامه بهاتهام تخلف از قانون مطبوعات و انتشار بدون مجوز و غیرقانونی توقیف شد.
عکس: Hamshahri
در دوره مسئولیت محمد قوچانی در روزنامه شرق، انتشار این روزنامه دو مرتبه متوقف شد. اولین حکم توقیف پس از انتشار شماره ۱۴۱ بهدلیل پوشش خبر مربوط به نامه اعتراضی نمایندگان مجلس ششم صادر شد. گذشت شش ماه بعد این روزنامه بار دیگر بهدلیل انتشار یک کاریکاتور در صفحه پایانی شماره ۸۵۳ خود توقیف شد.
عکس: Shargh
روزنامه هممیهن به مدیر مسئولی غلامحسین کرباسچی در نقش ارگان حزب کارگزاران فعالیت خود را در دوران "دوم خرداد" آغاز کرد. بعد از توقیف اولیه این روزنامه، انتشار مجدد آن همزمان شد با توقیف روزنامه شرق و انتقال محمد قوچانی و تیم همراهش به روزنامه هممیهن. فعالیت روزنامه هممیهن بهسردبیری قوچانی با انتشار ۴۷چهل و هفتمین شمارهاش در تیرماه سال ۸۶ به پایان رسید و با رأی نهایی دادگاه توقیف شد.
عکس: Hammihan
محمد قوچانی در سال ۸۵ و بعد از توقیف رسانههای قبلی و با همکاری تیم قبلیاش هفتهنامه "شهروند امروز" را منتشر کرد که این رسانه اصلاحطلب هم در آبان ۸۷ توسط هیئت نظارت بر مطبوعات و بهدلیل "تکرار تخلفات و عدم توجه به تذکرات قبلی" توقیف شد.
عکس: Shahrwand
همزمان با انتشار شهروند امروز، قوچانی از شهروند امروز به هفتهنامه ایراندخت کوچ کرد اما این رسانه هم توسط هیئت نظارت بر مطبوعات در تاریخ ۱۰ اسفند سال ۸۸ لغو پروانه شد. هیئت نظارت بر مطبوعات اعلام کرد که توقیف ایراندخت به استناد تبصره ماده ۱۱ قانون مطبوعات و عدم رعایت شرایط مندرج در بند ۶ ماده ۹ قانون مطبوعات توقیف میشود. این بند بر "پایبندی و التزام عملی به قانون اساسی" تاکید میکند.
عکس: Irandokht
همزمان با مسئولیت سردبیری هفتهنامه شهروند امروز، قوچانی که یکی از اعضای شورای سیاستگذاری روزنامه اعتماد ملی و از مشاوران مهدی کروبی محسوب میشد در سال ۸۷ بهعنوان سردبیر روزنامه اعتماد ملی فعالیت خود را آغاز کرد. محمد قوچانی درجریان انتخابات ۸۸ آخرین سردبیر این روزنامه بود. اعتماد ملی بهاتهام "پخش شایعه، اشاعه فحشا و افترا علیه نظام اسلامی" توقیف شد.
عکس: Etemade Melli
در جریان اعتراضهای عمومی به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸، محمد قوچانی روز ۳۰ خرداد توسط ماموران امنیتی بازداشت شد. او سرانجام در ساعت دو بامداد ۸ آبان پس از ۱۳۱ روز بازداشت، توسط ماموران در یکی از خیابانهای تهران، روبروی یک آژانس رها شد. برخی منابع از سپردن وثیقه ۲۰۰ میلیون تومانی توسط وی خبر دادند. (عکس: محمد قوچانی در محاکمات پس از انتخابات)
عکس: FARS
روزنامه آسمان که اولین شماره آن در بهمن ۹۲ منتشر شد تنها بعد از ۶ شماره در مطلبی به نقل از هرمیداس باوند حکم قصاص را "غیرانسانی" خواند و به همین دلیل با حکم دادسرای عمومی و انقلاب تهران در روز پنجشنبه یکم اسفند ۹۲ توقیف شد.
عکس: Aseman
برخی با انتقاد در مورد محمد قوچانی میگویند که او همیشه "سرمربی تیم بارسلون بوده است" یعنی همیشه سردبیر روزنامههایی بوده که از امکانات مالی و نیرو برخوردار بوده اند. داریوش آشوری قلم "شفاف" او را ستوده و چپها بهخاطر چپستیزی "دگمآمیز" قوچانی، بخصوص بعد از دوران زندان از او انتقاد میکنند.