صدها تظاهرکننده معترض به "بیکفایتی دولت در حفظ امنیت" در افغانستان با پلیس کابل درگیر شدند. پلیس برای متفرق کردن معترضان از گاز اشکآور و شلیک هوایی استفاده کرد. دولت از ۴ کشته و گزارشهای غیررسمی از ۸ کشته خبر میدهند.
تبلیغات
انفجار روز چهارشنبه (۱۰ خرداد/ ۳۱ مه) در مرکز کابل با دستکم ۹۰ کشته و ۴۶۰ زخمی مرگبارترین حمله تروریستی از سال ۲۰۰۱ بدینسو محسوب میشود. این حمله مرگبار اعتراضهای وسیعی را در افغانستان و بهخصوص در کابل، به ناتوانی دولت در حفظ امنیت به دنبال داشت.
در تداوم همین اعتراضها امروز جمعه (۱۲ خرداد/ ۲ ژوئن) صدها نفر در کابل، پایتخت افغانستان، در انتقاد از آنچه آن را "بیکفایتی" دولت در تأمین امنیت میخوانند، دست به تظاهرات زدند. آنها که شعار "مرگ بر طالبان" سر داده بودند، همزمان خواستار کنارهگیری دولت اشرف غنی و استعفای دیگر مقامهای دولتی کشور بودند.
تظاهرات به سرعت به درگیری میان معترضان و پلیس انجامید. در جریان تظاهرات زمانی که معترضان تلاش کردند تا از سد پلیس برای رسیدن به کاخ ریاست جمهوری بگذرند، با خودروی آبپاش، گاز اشکآور و شلیک هوایی نیروهای انتظامی مواجه شدند.
خوست استعفای دولت
در ویدیوهای منتشرشده در فضای مجازی نیز صدای شلیک گلوله شنیده میشود. تظاهرکنندگان مدعی شدهاند که در جریان درگیری با پلیس، مأموران انتظامی آنها را هدف تیراندازی قرار دادهاند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، شماری از تظاهرکنندگان عکسهایی از اعضای خانواده خود را که بر اثر انفجار اخیر در کابل کشته شدهاند، حمل میکردند. رویترز و خبرگزاریهای فرانسه با استناد به مقامهای دولتی افغانستان از کشته شدن ۴ نفر خبر دادهاند. اما رسانههای داخلی و شرکتکنندگان در تظاهرات کابل، از مجموعا ۸ کشته و چندین مجروح سخن میگویند.
عبدالحفیظ منصور، نماینده پارلمان افغانستان، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است که ۸ تظاهرکننده به دست "نیروهای امنیتی" کشته شدهاند.
اما وحید مجروح، سخنگوی وزارت صحت عامه (بهداشت) افغانستان، شمار کشتهشدگان تظاهرات امروز را ۴ تن و مجروحان را ۸ نفر اعلام کرده است.
گزارش ویدئویی از مرگبارترین انفجار در کابل طی سالهای اخیر
01:15
مقامهای دولتی گفتهاند که گروه افراطی شبکه حقانی با حمایت سرویس امنیتی پاکستان انفجار اخیر کابل را برنامهریزی کرده است. تظاهرکنندگان اما دولت افغانستان را به ناتوانایی و "بیکفایتی" در تامین امنیت متهم میکنند. در این میان گزارشهایی وجود دارد که رئیس جمهوری افغانستان حکم اعدام ۱۱ زندانی طالبان و اعضای شبکه حقانی را امضا کرده است.
یکی از شرکتکنندگان فعال در این تظاهرات گفته است: «برادران و خواهران ما در حمله خونبار روز چهارشنبه شهید شدند و رهبران ما هیچ کاری برای توقف این کشتارها انجام نمیدهند. ما خواستار عدالت هستیم. ما میخواهیم که عاملان این حمله به دار آویخته شوند». معترضی دیگر گفته است: «جامعه بینالمللی باید بر اینها [مقامهای دولتی] فشار بیاورد که استعفا دهند».
فراخوان به آرامش
در همین میان کاخ ریاست جمهوری افغانستان با انتشار اعلامیهای برگزاری تظاهرات مسالمتآمیز را "حق مسلم مردم" دانسته، تظاهرکنندگان را به خویشتنداری فراخوانده و از آنها خواسته است که به "سودجویان" اجازه اخلال در نظم عمومی را ندهند.
در این اعلامیه آمده است که حکومت آماده شنیدن "خواستهای مشروع مردم" است و حمله تروریستی اخیر را با جدیت بررسی میکند.
اعلامیه افزوده است: «هر کسی که در تامین امنیت مردم ما کوتاهی کرده باشد، مطابق با قوانین نافذه کشور مورد پیگرد قرار خواهد گرفت و برای جلوگیری از تکرار چنین حوادث، تدابیر قاطع روی دست میباشد».
جنگ قدرت بی پایان در افغانستان
۱۶ سال پس از شروع عملیات نظامی آمریکا در افغانستان، این کشور جنگزده کماکان در چنگال خشونت اسلامگرایان گرفتار است. حمله تروریستی روز ۳۱ مه به منطقه دیپلماتها در کابل، جلوهای است از قدرت نظامی این نیروها در افغانستان.
عکس: picture alliance/Photoshot
حمله تروریستی به "امنترین" نقطه افغانستان
در جریان انفجار روز ۳۱ ماه مه کابل، دستکم ۹۰ نفر کشته و بیش از ۴۰۰ نفر مجروح شدند. این حمله تروریستی قلب سیستم امنیتی را هدف قرار داده بود. "منطقه سبز" محلی است که نمایندگی سیاسی کشورهای مختلف و از آن جمله سفارت آلمان و همچنین بسیاری از وزارتخانههای افغانستان در آن واقع است. محلهای که بیش از سایر نقاط کابل محافظت میشود. بهرغم این کنترل، تروریستها موفق به انجام این حمله مرگبار شدند.
عکس: REUTERS/O. Sobhani
حکایت بی پایان حملات تروریستی
این نخستین باری نیست که کابل هدف حملات تروریستی واقع میشود. در اوایل ماه مه، در اثر یک حمله تروریستی ۸ سرباز خارجی مستقر در این کشور جان باختند. حملهای که مسئولیت آن را داعش برعهده گرفت. در ماه مارس نیز در جریان حمله به بیمارستان نظامی کابل، ۳۸ نفر کشته و ۷۰ نفر از بیماران و کادر پزشکی بیمارستان مجروح شده بودند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/M. Hossaini
طالبان و آغاز "عملیات منصور"
طالبان همه ساله در فصل بهار بر دامنه حملات خود میافزایند. در ماه آوریل سال جاری نیز طالبان شروع "حملات بهاری" خود را اعلام کردند. طالبان اعلام کردهاند که این حملات اساسا متوجه نیروهای نظامی و انتظامی افغانستان و همچنین سربازان خارجی مستقر در این کشور است. "حملات بهاری" طالبان این بار با نام "عملیات منصور" اجرا میشوند.
عکس: Reuters
سیاست افغانستان دولت ترامپ
دولت ترامپ هنوز سیاست خود را در قبال افغانستان روشن نکرده است. میشائیل کوگلمن، کارشناس مسائل افغانستان بر این باور است که ترامپ سیاستی کمابیش مشابه سیاست اوباما درباره افغانستان دنبال خواهد کرد. کوگلمن معتقد است که سیاست دولت ترامپ نیز همچون دولت اوباما بر ایده برقراری صلح و آشتی بین طالبان و دولت افغانستان استوار خواهد بود.
عکس: picture-alliance/AP Photo/J. Ernst
مذاکرات صلح افغانستان
اما طالبان تمایلی برای شرکت در گفتوگوهای صلح از خود نشان نمیدهند. کارشناسان مسائل افغانستان بر این باورند که چون طالبان در شرایط کنونی در برابر نیروهای دولتی این کشور از موقعیت برتری برخوردارند، تن به مشارکت در هیچ مذاکرهای نخواهند داد. موقعیت طالبان از سال ۲۰۰۱ تا به امروز، هیچگاه چون امروز قوی نبوده است. نیروهای این گروه اسلامگرا بر بخشهای زیادی از کشور تسلط دارند.
عکس: Getty Images/AFP/N. Shirzad
حمایت پاکستان
رئیس جمهور افغانستان سال گذشته آشکارا اعلام کرد که برای کشاندن طالبان پشت میز مذاکره روی حمایت و پشتیبانی پاکستان حساب نمیکند. کارشناسان بر این باورند که دولت پاکستان از نیروهای طالبان برای مقابله با نفوذ هند در افغانستان بهره میگیرد. سخنگوی پیشین طالبان پاکستان، احسانالله احسان اخیرا توسط پلیس پاکستان دستگیر شد و تنها پس از آنکه او هند را متهم به حمایت از طالبان نمود، مورد عفو قرار گرفت.
عکس: Getty Images/AFP/H. Muslim
نقش جنگسالاران
صرفنظر از جایگاه طالبان در افغانستان، جنگسالاران نیز نقش مهمی در این کشور ایفا میکنند. در اوایل ماه مه، گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی پس از ۲۰ سال زندگی در مهاجرت به کابل بازگشت و نقش مهمی در سیاست افغانستان برعهده گرفت. سپتامبر ۲۰۱۶ دولت افغانستان با حکمتیار به توافق رسید. هدف دولت از این اقدام ترغیب گروههای مسلمان برای نزدیکی و همکاری با دولت مرکزی بود. اقدامی که نتیجه چندانی در پی نداشت.
عکس: Reuters/O.Sobhani
منافع روسیه در افغانستان
روسیه بر حضور و نقش خود در افغانستان افزوده است. روسیه سالها نقشی در درگیریهای افغانستان نداشت. اما حال اوضاع ژئوپولیتیکی منطقه تغییر کرده است. در چنین شرایطی روسیه نیز تصمیم گرفته است که نقش فعالتری در ارتباط با افغانستان در پیش بگیرد. روسیه ظرف ماههای گذشته با مشارکت کشورهایی همچون چین، ایران و پاکستان اقدام به برگزاری چندین کنفرانس نموده است.
عکس: picture-alliance/A. Druzhinin/RIA Novosti
دولت ناکارآمد
در شرایطی که جنگ قدرت با شدت و حدت تمام در جریان است، از محبوبیت دولت اشرف غنی روزبهروز کاسته میشود. فساد مالی در دولت و همچنین مشارکت در جنگ طولانی آمریکا علیه تروریسم در افغانستان تاثیری منفی بر رویکرد مردم نسبت به دولت این کشور داشته است.