تظاهرات گسترده در ترکیه بر علیه فیلترینگ اینترنت
۱۳۹۰ اردیبهشت ۳۰, جمعه
روز یک‌شنبه ، ۲۵ اردیبهشت، خیابان‌های بسیاری از شهرهای ترکیه، محل حضور گسترده‌ی شهروندانی بود که به دور جدید فیلتریگ اینترنت در این کشور معترض بودند.
الجزیره گزارش می‌دهد که تنها در میدان تقسیم استانبول، بیش از ۵۰ هزار نفر که بیش‌ترشان از طریق شبکه‌های اجتماعی اینترنتی نظیر «فیس بوک» با یکدیگر هماهنگ شده بودند، برای اعتراض به فیلترینگ تجمع کردند.
هم‌اکنون صفحه‌ای در فیس‌بوک با عنوان «به اینترنت من دست نزن!» که معترضان ترک در آن عضویت دارند، بیش از ۶۰۰ هزار عضو دارد.
دستورالعمل جدید فیلترینگ در ترکیه از ماه اوت امسال (دو ماه دیگر) به مرحله‌ی اجرا می‌رسد. بر اساس این دستورالعمل جدید که از سوی نهاد مسئول تکنولوژی‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی (BTK) تنظیم شده است، چهار حوزه‌ی فیلترینگ پیشنهاد شده است: حوزه خانواده، کودک، داخلی، و استاندارد.
این نهاد همچنین فهرستی از کلمات را تهیه و استفاده از آن‌ها را در آدرس وبسایتها ممنوع اعلام کرده است. این قهرست که در روزنامه «حریت» منتشر شده، دربرگیرنده‌ی ۱۳۸ کلمه ترکی و البته کلمات انگلیسی نظیر hot و free است.
کاربران اینترنت در ترکیه نگران آن‌اند که فیلترینگ جدا از آن‌که به سانسور دولتی سایت‌ها منجر میشود، بر عادات حاکم بر رفتار آن‌لاین کاربران نیز اثر گذارد.
سابقه فیلترینگ در ترکیه به سال ۲۰۰۷ برمی‌گردد. در آن زمان قانونی تصویب شد که بر اساس آن به نهادهای مختلف من‌جمله دولت این مجوز داده شده که از دادگاه یا نهادهای ذی‌ربط خواستار فیلتر کردن یک‌سری از محتوای آن‌لاین شوند.
بر اساس این قانون سایت‌هایی که دربرگیرنده‌ی محتوای مستهجن یا محتوایی که از آن به عنوان "جرایم ضد آتاتورک" یاد میشود، فیلتر می‌شدند. این فیلترینگ همچنین شامل وبسایتها و محتواهایی نیز می‌شد که در خدمت «روسپی‌گری»، «به وجود آوردن مکان یا امکان قمار»، «سوء‌استفاده جنسی از کودکان» یا «تامین مواد مخدر مضر برای سلامتی» بودند.
«الجزیره» می‌نویسد که این قانون برای مقابله با تعداد بی‌شماری از سایت‌ها که گفته شده محتوای‌شان "توهین به ترک‌ها" تلقی شده، استفاده شده است. از آن میان، فیلترینگ گاه و بی‌گاه وب‌سایت مشهور یوتیوب است که از سال ۲۰۰۷ به کرات مشاهده شده است.
اوت ۲۰۰۸ وب‌سایت مشهور «وردپرس» نیز که میزبانی وب‌لاگ‌ها را برعهده دارد فیلتر شد. این وب‌سایت در پی شکایت وکلای نویسنده‌ای به نام هارون یحیا، که «الجزیره» او را یک نویسنده‌ی "اسلام‌گرا" با نام مستعار عدنان اکتار معرفی‌کرده مسدود شد.
یکی از وبلاگ‌های وب‌سایت «وردپرس» متعلق به یک بلاگر ترک به نام ادیپ یوکسل بود که وکلای اکتار ادعا داشتند این شخص در وبلاگش به اکتار توهین کرده است.
اکتار کسی‌ست که با شکایت او از سال ۲۰۰۸ وب‌سایت ریچارد داوکینز، متفکر برجسته انگلیسی و از چهره‌های سرشناس آتئیست در جهان که نظرات بحث‌انگیزی درباره ادیان و خدا دارد، نیز فیلتر شده است.
مقامات دولتی ترکیه می‌گویند که به علت نبود تکنولوژی مناسب، برای فیلترینگ تنها یک وبلاگ از مجموعه وبلاگ‌های موجود در «وردپرس»، مجبور به فیلترینگ کل «ورد پرس» شده‌اند.
به گزارش «الجزیره» هم‌اکنون یوکسل تصمیم دارد تا پرونده‌ای را علیه دولت ترکیه در دادگاه حقوق بشر اروپا باز کند. او به «الجزیره» می‌گوید: «پنج سال گذشته است... به‌رغم این‌که وکلای من توانسته‌اند حکم چندین دادگاه تغییر دهند، اما فیلترینگ همچنان بر اساس احکام دادگاه‌های دیگر بر جای خود باقی‌ست... به‌رغم این‌که مقاله‌ای که توهین‌آمیز قلمداد شده بود، از روی وبلاگ حذف شده، همچنان فیلترینگ باقی‌ست. هیچ قانونی، هیچ عدالتی و هیچ منطقی پشت این فیلترینگ‌ها وجود ندارد.»
بر اساس گزارش سال جاری «خانه آزادی» حدود پنج هزار وب‌سایت از ژوئیه ۲۰۱۰ تا کنون (یعنی حدود یک سال گذشته) در ترکیه فیلتر شده‌اند.
این بار اقدام جدید دولت ترکیه برای بسط سانسور در فضای آن‌لاین از سوی شهروندان ترک بی‌پاسخ گذاشته نشده است. اگرچه در برخی از شهرها از جمله آنکارا حضور مردم در تظاهرات روز یک‌شنبه کم‌تر توصیف شده اما تظاهرات در بیش از ۴۰ شهر کشور انجام گرفته است.
MZ/MM