تعطیلی شناگاه‌های خزر به دلیل آلودگی میکروبی
۱۳۹۰ تیر ۳۱, جمعه
روسيه به عنوان منشاء بسياری از آلودگی‌های شيميايی و راديواکتيوی دريای خزر شهرت دارد. تاکنون نام جمهوری آذربایجان به دلیل آلودگی نفتی، قزاقستان بخاطر مرگ دسته جمعی فک‌ها و ترکمنستان نیز به دلیل فعالیت‌های اکتشافی نفت و گاز در رابطه با آلودگی دریای خزر مطرح شده است.
وضعیت ایران چگونه است؟ سواحل شنی و آبهای روان خزر میلیون‌ها گردشگر را بسوی خود می‌کشد. نصف کل جمعیت ساحل‌نشینان دریای خزر، یعنی حدود ۶ میلیون نفر، در طول ۷۰۰ کیلومتری سواحل ایران زندگی می‌کنند.
چند کارشناس در مصاحبه با دویچه وله گفتند، ايران با تالاب‌ها و رودخانه‌های آلوده به زباله، پساب و فاضلاب‌های صنعتی و خانگی در آلودگی اين دريا نقشی دوچندان دارد، به‌طوری که مقامات محلی حفاظت از محیط زیست مجبور شدند برخی از شناگاه‌ها را به دلیلی آلودگی‌های میکروبی تعطیل کنند.
استان مازندران رتبه‌ی اول را در آلودگی دریا دارد
در استان مازندران در مجموع ۱۶۳ شناگاه وجود دارد. محیط زیست این استان فقط ۳۰ شناگاه را که به لحاظ جمعیت و گردشگری حساسیت بالاتری دارند به صورت آنلاین کنترل می‌کند. میزان آلودگی میکروبی در سواحل این استان به بالاترین درجه خود رسیده و مسئولان حفاظت از محیط زیست در این استان تهدید کرده‌اند که در صورت رعایت نکردن ضوابط و استانداردهای زیست‌محیطی شناگاه‌های این استان تعطیل خواهند شد.
سال پیش دو شناگاه در بابلسر و چالوس بسته شدند. آلودگی‌ها در این منطقه در نتیجه سرازیر شدن فاضلاب‌های صنعتی، خانگی و آلودگی رودخانه‌هایی که به دریا می‌ریزند اتفاق افتاده است. مسئولان محیط زیست استان مازندران خبر دادند که شناگاه چالوس، یکی از پرطرفدارترین شناگاه‌های کشور، به دلیل آلودگی میکروبی تعطیل شده است.
نیمی از شناگاه‌های گیلان در معرض خطر آلودگی
در استان گیلان نیز از مجموع ۲۲ شناگاه، تنها ۱۰ شناگاه که گردشگران بیشتری به آنها مراجعه می‌کنند به صورت ماهانه کنترل می‌شوند. در سال گذشته میزان آلاینده‌های میکروبی در ۲ شناگاه این استان بالاتراز استانداردهای تعیین شده برای سلامت گردشگران اعلام شده بود.
شناگاه‌های آلوده در این استان عمدتا در فاصله‌ا‌ی نزدیک به مصب رودخانه‌ها قرار دارند. مسئولین زیست محیطی این استان به شناگران توصیه می‌کنند که «چون جریان آب خزر از غرب به شرق است، بهتر است شناگران از شناگاه‌هایی استفاده کنند که در غرب مصب رودخانه‌ها قرار دارند».
استان گلستان، کمترین شناگاه و کمترین آلودگی
در استان گلستان ۶ شناگاه موجود است. امسال هیچ شناگاهی در این استان به دلیل آلودگی بسته نشده است. اما در این استان نیز میزان آلودگی زیاد است. در سال گذشته در این استان برای نخستین بار به دلیل آلودگی‌های میکروبی یکی از شناگاه‌ها تعطیل شد. کارشناسان محیط زیست این استان تائید می‌کنند که فاضلاب سرویس‌های بهداشتی مستقردر شناگاه‌ها تصفیه نمی‌شوند و با حذف مواد جامد بخش مایع به دریا سرازیر می‌شود.
دستورالعمل دولتی کمکی نکرد!
کارشناسان محیط زیست هشدار می‌دهند که وضعیت در استان‌های شمالی واقع در سواحل دریای خزر بدتر از پیش شده و معاونت دریایی سازمان محیط زیست کشور نیز به منظور چاره جویی دستورالعملی ۱۶ ماده‌ای را ابلاغ کرده است. به قول کارشناسان، اجرای دقیق این دستورالعمل می‌تواند به بسته شدن بسیاری از شناگاه‌های دریای خزر بیانجامد.
بر اساس این دستورالعمل، از ایجاد شناگاه در نواحی اطراف تخلیه فاضلاب‌ها، تخلیه زباله و پساب‌های شهری به دریا بایستی جلوگیری شود. همچنین این شناگاه‌ها بایست از محل ورود آب رودخانه‌ها به دریا فاصله داشته باشند، و بطور کلی تمامی پروژه‌هایی که قرار است در جهت جذب بیشتر گردشگران اجرا شوند، باید از منابع آلودگی دریا دور باشند. از جمله بر این تاکید شده است که مراکز تفریحی و قایق‌سواری دور از شناگاه‌ها ساخته شوند.
به رغم آلودگی شدید شناگاه‌ها، مقامات اداری استان‌های ساحلی بر این نظرند که در این دستورالعمل بسیار سخت‌گیری شده است.
"مردم ایران از آلودگی میکروبی اطلاعی ندارند"
فاضلاب‌های شهری وارد دریا می‌شود و در تمامی خط ساحلی جنوب دریای خزر این اتفاق افتاده و هنوز برای تصفیه فاضلاب‌ها یا جلوگیری از فاضلاب اقدامی انجام نگرفته است.»
سردبیر خبرگزاری "سبزپرس" هشدار می‌دهد که موقعیت خطرناکی در سواحل جنوبی خزر، یعنی سواحل ایران، پیش آمده است. وی می‌افزاید: «چند سال قبل بانک جهانی برای تصفیه سیستم فاضلاب شهری رشت، انزلی، نوشهر و چالوس اعتباری را در اختیار ایران گذاشته بود . اینها شهرهای مراکز تفریحی ۱۳ روز نوروز و تعطیلات ۳ ماهه‌ی تابستان ما ایرانیان هستند. در سواحل نوشهر، چالوس، رشت و انزلی آلودگی‌ها بیشتر از نقاط دیگر است که گردشگران ما برای تفریح می‌روند. در این شهرها ورود فاضلاب‌های شهری به دریا واقعا زیاد شده است.»
"پاکسازی خزر سخت است، اما باید انجام بگیرد"
دولت ابلاغیه‌ای برای پاکسازی شناگاه‌ها صادر کرد. اما مسئولان محلی مخالفت کردند و گفتند که این دستورات سختگیرانه است و اگر عملی شود باید بسیاری از شناگاه‌ها بسته شوند. با توجه به این مسئله شناگاه‌های ایران تاچه حد برای سلامتی مسافران خطرناک است؟
حمیدرضا میرزاده، سردبیر "سبز پرس"، به این سئوال چنین پاسخ می‌دهد: «اینکه می‌گویند سختگیرانه است واقعیت دارد، اما باید چاره‌جویی شود. فردی مریض می‌شود و باید درمان شود. و اما چون درمان آن شخص کار سختی است که نباید به معنای آن باشد که آن کار انجام نگیرد. بیماری در خزر عود می‌کند وهر روز بیشتر می‌شود. تعداد افرادی که درباره‌ی آلودگی دریای خزر اطلاع دارند کم هستند. همه که رسانه‌ها را پیگیری نمی‌کنند. مردم بدون هیچگونه اطلاعی وارد آب می‌شوند و شنا می‌کنند. این مسئله می‌تواند برای ما بحران درست بکند. پاکسازی خزر سخت است، اما باید انجام بگیرد».
برای نجات دریا از آلودگی چه باید کرد؟
حمید رضا میرزاده در این باره می‌گوید: «باید هر چه سریعتر سیستم تصفیه در فاضلاب شهرهای شمالی راه اندازی شود و همچنین مانع ورود این فاضلاب‌ها به دریا شد. اکنون زمان وقت‌کشی یا تصمیم گیری‌ها و بحث‌های بی‌مورد نیست. فاضلاب رشت و انزلی طی سال‌های گذشته به دلیل اعتبارات بانک جهانی ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته، اما کمک رسانی بانک جهانی بخاطر طرح مسائل ایران در حوزه‌ی بین‌الملل اکنون متوقف مانده است. اما این روند باید ادامه داد.»
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: کیواندخت قهاری