روپرشت پولنتس (Ruprecht Polenz)، عضو حزب دموکرات مسیحی، رییس کمیته‌ی سیاست خارجی مجلس نمایندگان آلمان است. او همواره امور ایران را زیر نظر داشته و در این مورد بارها طرف صحبت رسانه‌ها بوده است. با او درباره‌ی سیاست خارجی احمدی‌نژاد و چشم‌انداز "تغییر" در ایران مصاحبه کرده‌ایم.

دویچه وله: آقای پولنتس، مشخصه‌های سیاست خارجی ایران در چهار سال اخیر، یعنی دوره‌ی ریاست جمهوری محمود احمدی‌‌نژاد، را چه می‌دانید؟

روپرشت پولنتس: سیاست خارجی احمدی‌نژاد این هدف را دنبال کرده که نفوذ ایران را در منطقه تقویت کند. این سیاست اغلب بسیار تنش‌زا بوده، بخصوص در رابطه با اسرائیل و غرب به این منظور که تاثیر مثبت روی مردم کشورهای عربی بگذارد. اما در این میان وضعیت به این صورت است که در کشورهای عربی هم اعتراض علیه خواست ایران برای بدست آوردن نفوذ بیشتر در منطقه وجود دارد. برای نمونه، مراکش از فعالیت‌های ایران فوق‌العاده عصبانی بود، فعالیت‌هایی که اعتبار پادشاه این کشور را به عنوان رهبر مذهبی مردم مراکش زیر سؤال برده بود. همچنین در بحرین ناراحتی بوجود آمد، چون برخی در ایران بحرین را یکی از ولایتهای ایران نامیده بودند. در حال حاضر مقاومت فزاینده‌ای در کشورهای همسایه علیه این سیاست احمدی‌نژاد وجود دارد که در نهایت، به نظر من، اگر ادامه پیدا کند، باعث می‌شود که ایران را بیش از پیش منزوی کنند.

به‌زودی در ایران انتخابات ریاست جمهوری برگزار می‌شود. سخن از "تغییر" در میان است. حتی شعار مبارزاتی یکی از کاندیداها برای انتخابات "تغییر برای ایران" است. بسیاری از سیاستمداران اروپایی چون شما می‌دانند که خطوط اصلی سیاست داخلی و خارجی را آیت‌الله خامنه‌ای تعیین می‌کند، و نه رئیس جمهور. فکر می‌کنید که با وجود این، اگر رئیس جمهوری دیگر روی کار بیاید، "تغییر" حاصل می‌شود؟

بخصوص برای مردم ایران امیدوارم که چنین بشود. چون وقتی فکر می‌کنیم که در اصل چه اتفاقی باید بیفتد تا وضع مردم بهتر شود، وضعیت اقتصادی بهبود یابد، جوانانی که هر سال از مدارس و دانشگاهها فارغ‌التحصیل می‌شوند، امکان یافتن شغل خوبی را داشته باشند، به این نتیجه می‌رسیم که نیاز به اصلاحات اقتصادی هست و تبادل اقتصادی و تجاری با بخصوص کشورهای توسعه‌یافته‌تر، مثل اروپاییان. البته لازمه‌ی آن این است که ایران سیاست خارجی تنش‌زای خود را تصحیح کند، بیشتر بر همکاری تاکید داشته باشد و بخصوص در مورد برنامه‌ی هسته‌ای‌اش به دنیا تضمین‌های عینی‌ای بدهد که بتوان به آن اطمینان کرد، و آن‌هم در این مورد که برنامه‌ی هسته‌ای‌اش همواره صلح‌آمیز خواهد بود.

اگر این "تغییر" رخ دهد، با دو "تغییر" سر وکار خواهیم داشت: در ایران و در آمریکا. در پی آن احتمالا ایران و آمریکا به هم نزدیک می‌شوند. اروپا چه نقشی را بر عهده خواهد گرفت؟

ما اروپایی‌ها در آغاز بسیار استقبال کردیم از اینکه اوباما در سخنرانی‌اش به مناسبت عید نوروز ایران را مخاطب قرار داد و پیشنهاد کرد که با ایران بدون پیش‌شرط در باره‌ی موضوعهایی مذاکره کند که در ۴۰ سال اخیر و نیز شاید پیش از آن بین دو کشور اتفاق افتاده و جمع شده و منجر به ایجاد تنش عمیق میان دو کشور شده است. حال این پرسش مطرح است که ایران با این پیشنهاد گفت‌وگو چه می‌کند. من امیدوارم که پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران پاسخی سازنده بیابد. این به نفع ایران است که رابطه‌اش را با آمریکا بهبود بخشد، همانطور که بهبود روابط به نفع آمریکاست.

شما از امید حرف می‌زنید. اما چشم‌اندازی هم برای تنش‌زدایی روابط میان ایران و غرب می‌بینید؟

به نظر من این موضوع بستگی دارد به تدبیر و سنجیدگی بخصوص کسانی که در ایران مسئولیت سیاسی دارند که بتوانند از امکانی که برای رشد بهتر کشور وجود دارد، استفاده کنند. امکانی بوجود آمده تا بتوان تغییر سیاست داد، از تنش‌زایی دور شد و به همکاری روی آورد. درست است، ما نمی‌توانیم مطمئن باشیم که رهبران حکومت ایران بخواهند از این امکان استفاده کنند، چون در چهار سال گذشته فکر می‌کردند که از راه تنش‌زایی به نتایج بیشتری می‌رسند. اما وقتی می‌بینیم که چگونه با وجود بهای بالای نفت که تا چندی پیش داشتیم، اقتصاد ایران روی پایش نایستاده، روشن می‌شود که سیاستی که ایران تا کنون پیش گرفته به نفع مردم ایران نیست.

مصاحبه‌گر: کیواندخت قهاری

تحریریه: مصطفی ملکان