کره شمالی به ادعای خودش دومین آزمایش بمب هیدروژنی را انجام داده است. بمب هیدروژنی چیست و چه تفاوت‌هایی با بمب اتمی معمولی دارد؟
اولین آزمایش بمب هیدروژنی توسط آمریکا، اول نوامبر ۱۹۵۲، جزیره مارشال در اقیانوس آرامعکس: picture-alliance/dpa/Consolidated National Archives
تبلیغات
بر خلاف بمب اتمی معمولی که بخش بزرگی از نیروی ویرانگر خود را از شکاف هسته‌ی اورانیوم یا پلوتونیوم به دست می‌آورد، بمب هیدروژنی این کار را از طریق ادغام هسته‌های عنصر هیدروژن انجام می‌دهد.
این همان پروسه‌ای است که در خورشید هم اتفاق می‌افتد و در جریان آن مقدار غول‌آسایی انرژی آزاد می‌شود.
برای این "هم‌جوشی هسته‌ای" مقدار بسیار زیادی حرارت و فشار لازم است و برای تامین این میزان بسیار زیاد فشار و حرارت به یک انفجار هسته‌ای نیاز است. به همین دلیل بمب هیدروژنی بمبی است که دو مرحله انفجار دارد و در جریان آن نخست از انفجار هسته‌ای به عنوان نوعی "چاشنی انفجاری" برای "هم‌جوشی هسته‌ای" استفاده می‌شود و سپس بر اثر حرارت ناشی از این انفجار، هسته‌های ایزوتوپ هیدروژن، یعنی دوتریوم و تریتیوم چنان متراکم می‌شوند که در هم ذوب می‌شوند.
بمب هیدروژنی انفجار اتمی‌ای به مراتب قوی‌تر از بمب اتمی یک مرحله‌ای ایجاد می‌کند چرا که پروسه ادغام هسته‌ای، انرژی به مراتب بیشتری از پروسه تجزیه هسته‌ای آزاد می‌کند. بنابراین در شرایط ساخت مشابه و با مواد اولیه‌ای کاملا یکسان، بمب هیدروژنی بسیار قوی‌تر و مخرب‌تر از بمب اتمی است.
ساخت بمبی که بر اساس ادغام هسته‌ای کار کند بسیار سخت‌تر از بمبی است که ماده انفجاری‌اش را از تجزیه هسته‌ای به دست می‌آورد. بنابراین کشورهایی که در سال‌های اخیر به قدرت‌های اتمی پیوسته‌اند بر اساس نظریات کارشناسان و به احتمال بسیار بالا هنوز نتوانسته‌اند به تکنولوژی ساخت بمب هیدروژنی دست پیدا کنند و تنها هند و حالا هم کره شمالی مدعی دستیابی به این سلاح هستند.
اولین بمب هیدروژنی واقعی در اول نوامبر ۱۹۵۲ توسط آمریکا در اقیانوس آرام آزمایش شد. یک سال بعد اتحاد جماهیر شوری سابق نیز این بمب را آزمایش کرد.
این سلاح‌ها اما ازنوع اولیه و ابتدایی بوده و برای به‌کارگیری در عملیات نظامی مناسب نبودند. بمب‌های هیدروژنی قابل استفاده در عملیات نظامی بعدها توسط هردو کشور آمریکا و شوروی آزمایش شد. اما تا کنون این بمب‌ها در هیچ جنگی به کار گرفته نشده است.
اولین بمب اتمی به کار گرفته‌شده در جنگ در جریان جنگ جهانی دوم از سوی آمریکا علیه ژاپن به کار گرفته شد. ۶ اوت ۱۹۴۵ شهر هیروشیما و ۹ اوت شهر ناکازاکی در ژاپن هدف حمله اتمی آمریکا قرار گرفتند. این بمب‌ها با مواد رادیواکتیو پلوتونیوم و اورانیوم تولید شده بودند. روبرت اوپن‌هایمر دانشمند آلمانی‌تبار آمریکایی به عنوان پدر بمب اتمی شناخته می‌شود.
انفجار بمب اتمی انرژی فوق‌العاده زیادی را در قالب حرارت، فشار و اشعه آزاد می‌کند. در مدت زمان کوتاهی پس از انفجار صدها هزار نفر می‌توانند جانشان را از دست بدهند و تمام منطقه اطراف محل انفجار به صحرایی خشک بدل شود. تشعشعات رادیواکتیو همچنین باعث بروز بیماری‌های فراوانی در درازمدت می‌شوند.
بمب‌های نوترونی مرگبار
یک مرحله قوی‌تر از بمب هیدروژنی اما بمب نوترونی است که با برداشته شدن محفظه اورانیومی بمب هیدروژنی باعث آزاد شدن نوترون‌ها می‌شود. این نوترون‌ها می‌توانند در مسافت‌های طولانی حرکت کنند و به درون ساختارهای محافظت‌شده نیز راه یابند.
اساس کارکرد این بمب بر فشار و موج حرارتی استوار است که انرژی بسیار زیادی را در قالب تشعشعات نوترونی منتقل می‌کند. این بمب بر اساس میزان فشردگی آن می‌تواند از یک دقیقه تا یک هفته انسان‌ها را به کام مرگ بکشاند. این در حالی است که آسیبی به ساختمان‌ها و اشیا وارد نمی‌شود. یک روز پس از انفجار این بمب منطقه محل انفجار می‌تواند بدون خطر مورد استفاده قرار گیرد.
پدر این بمب ساموئل کوهن آمریکایی است که در سال ۱۹۵۸ ساخت آن را اعلام کرد.
آیا کره شمالی یک قدرت اتمی است؟
کره شمالی ظاهرا موفق به تولید کلاهک‌های هسته‌ای کوچکی شده که می‌توانند بر روی موشک‌های بالستیک نصب شوند. در صورت صحت داشتن این خبر، نقاطی از اروپا و آمریکا نیز در تیررس موشک‌های قاره‌پیمای این کشور خواهند بود.
عکس: Picture alliance/dpa/Uncredited/KRT/AP
توان اتمی کره شمالی
سیر پیشرفت اتمی کره شمالی بیش از آن چیزی بوده که تصور می‌شده است. خبرگزاری فرانسه به نقل از روزنامه "واشنگتن پست" گزارشی از تحولات و دستاوردهای اتمی کره شمالی منتشر کرده است. با توجه به افزایش تنش بین کره شمالی و ایالات متحده آمریکا و متحدانش در منطقه، ژاپن و کره جنوبی، خبر ساخت یک کلاهک کوچک هسته‌ای توسط کره شمالی، خبری نگران کننده است.
عکس: Getty Images/AFP/E. Jones
موشک‌های بالستیک
کلاهک‌های هسته‌ای کره شمالی کوچک و سبک بوده و می‌توانند توسط موشک‌های قاره‌پیمای این کشور حمل شوند. کره شمالی اخیرا اقدام به آزمایش یک موشک قاره‌پیمای بالستیک کرد. آزمایشی که به ادعای رهبر آن کشور موفقیت آمیز بوده است. این در حالی است که کارشناسان نظامی این ادعا را تایید نمی‌کنند.
عکس: picture-alliance/dpa/KCNA via KNS
تایید منابع نظامی آمریکا
روزنامه واشنگتن پست خبر ساخت این کلاهک‌های هسته‌ای کوچک توسط کره شمالی را به نقل از سازمان مخفی نظامی آمریکا اعلام کرده است. سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا DIA در گزارش خود اعلام کرده است که سرعت پیشرفت فعالیت‌های هسته‌ای کره شمالی بیش از برآوردها و ارزیابی‌ها بوده است.
عکس: picture-alliance/AP Photo/Wong Maye-E
خطری جدی برای اروپا و آمریکا
کره شمالی موشک‌های گوناگونی تولید کرده است. به عنوان نمونه موشک‌های بالستیک KN-08 و تائپودونگ ۲ می‌توانند نقاطی از اروپا و آمریکا را هدف قرار دهند. به دنبال اوج گرفتن تنش بین کره شمالی و آمریکا، پیونگ یانگ اعلام کرد که رهبران نظامی این کشور اقدام به بررسی موضوع حمله به جزیره گوام و پایگاه نظامی آمریکا کرده‌اند.
تهدید ژاپن و کره
ژاپن و کره جنوبی نیز به موازات آمریکا نگران آزمایش‌های اتمی و موشکی کره شمالی هستند. این دو کشور نیز از سوی رهبری کره شمالی بارها تهدید شده‌اند. چین نیز از رهبری کره شمالی خواسته است به آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی خود خاتمه دهد.
عکس: Reuters/KCNA
آزمایش‌های اتمی
رهبری کره شمالی مدعی است که تا کنون ۵ بار اقدام به آزمایش هسته‌ای کرده است. کارشناسان نظامی آمریکا بر اساس اطلاعاتی که توسط سازمان مخفی نظامی خود به دست آورده‌اند، کره شمالی موفق به تولید کلاهکی هسته‌ای شده که از منظر قدرت با بمب هسته‌ای که آمریکا در سال ۱۹۴۵ در ناکازاکی پرتاب کرد، برابری می‌کند. کره شمالی از جمله در روز ۹ سپتامبر سال ۲۰۱۶ اقدام به یک آزمایش اتمی کرده بود.
عکس: Reuters/KCNA
ایالت آلاسکا در تیررس موشک‌های کره شمالی
اوایل ماه ژوئیه کره شمالی اقدام به آزمایش موشک جدیدی به نام هواسونگ ۱۲ کرد که بنا بر ارزیابی کارشناسان نظامی آمریکا برد آن ۶۷۰۰ کیلومتر است. به این ترتیب، این موشک می‌تواند نقاطی در ایالت آلاسکای آمریکا را هدف قرار دهد. موشک‌هایی که برد آن‌ها بیش از ۵۵۰۰ کیلومتر باشد، در شمار موشک‌های قاره‌پیما هستند.
عکس: Reuters/KCNA
تردید‌های کارشناسان
دانشمندان و کارشناسان مسائل نظامی بر این باورند که موشک قاره‌پیمایی که کره شمالی روز ۲۸ ژوئیه آزمایش کرد، پس از طی مسافتی حدود ۱۰۰۰ کیلومتر در نقطه‌ای بین ژاپن و شبه‌جزیره کره سقوط کرده است. بنا بر اظهارات مایکل المن، یکی از کارشنان موسسه مطالعات استراتژیک این موشک پیش از سقوط در آب متلاشی شده است.
عکس: picture-alliance/AP Photo/Korean Central News Agency
کره شمالی هنوز یک قدرت اتمی نیست
زیگفرید هکر، کارشناس جنگ‌افزارهای هسته‌ای در دانشگاه استنفورد معتقد است که کره شمالی فاقد تجربه لازم در آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای است و از این رو هنوز در موقعیتی نیست که بتواند کلاهک‌های هسته‌ای مقاومی برای تجهیز موشک‌های قاره‌پیما تولید کند. به باور او کره شمالی برای رسیدن به چنین هدفی به ۵ سال فعالیت هسته‌ای و موشکی نیاز دارد. به این ترتیب، کره شمالی هنوز بدل به یک قدرت اتمی نشده است.
