در نشست سران کشورهای گروه ۲۰ همه چیز می‌توانست بدتر از این باشد. منظور درگیری‌های خشونت‌آمیز نیست که نمی‌توانست خیلی بدتر از آن چیزی باشد که بود. خشونت، ویرانگری و چپاول در ابعادی که در واقع در آلمان شناخته شده نبود.

تا جایی که به نتیجه نشست سران ۱۹ کشور و اتحادیه اروپا مربوط می‌شود حاصل کار می‌توانست بدتر باشد. فقط ترکیب این جمع که هدفش دست یافتن به یک بیانیه پایانی مشترک بوده می‌تواند عرق بر پیشانی هر کسی بنشاند. آنجا دموکرات‌های واقعی کنار خودکامگان و نقض‌کنندگان مکرر حقوق بشر نشستند، برخی لکه‌ی ننگی بر دامنشان نبود و بعضی درگیر پرونده‌های فساد و رانت‌خواری بودند و یکی هم بود به نام ترامپ که با "آمریکا اول"های آشکار و پر سر و صدایش اسباب افزایش تنش را فراهم می‌کرد.

تجارت

با این پیش‌زمینه می‌شود از نتیجه‌ی نشست سران گروه ۲۰ خشنود بود: در کمال ناباوری همه حاضران در این نشست بر سر این نکته به توافق رسیدند که حمایت از تولیدات داخلی علیه رقیبان خارجی را رد می‌کنند. هر کس معتقد است با او برخورد ناعادلانه‌ای شده باید در تدابیر دفاعی خود قوانین سازمان تجارت جهانی را رعایت کند. ­ این سرسپردن به تعهدات چند جانبه است، آن گونه که صدراعظم آلمان توقع آن را داشت. این موفقیت او بود که هم از سوی رئیس جمهوری فرانسه ستوده شد هم از طرف همتای روسی او.

درباره تغییرات اقلیمی باید با ظرافت‌های بیانیه‌های پایانی سیاسی به خوبی آشنا بود تا بتوان در آنجا ردی از موفقیت را بازشناخت. ایالات متحده آمریکا خود را از توافق‌نامه‌ای که سال ۲۰۱۵ در کنفرانس تغییر اقلیم سازمان ملل متحد در پاریس به امضاء رسید کنار کشیده و این در بیانیه گنجانده شده است. برای نخستین بار در تاریخ گروه ۲۰ نارضایتی از یک اقدام به ثبت رسید. در عین حال: ۱۹ شرکت‌کننده دیگر در این نشست قاطعانه پایبندی خود به توافق پاریس را اعلام کردند. همان طور که گفته شد نتیجه می‌توانست بدتر باشد.

ناکامی‌ها

ایده‌های خوب نظیر تقویت مشارکت زنان، قراردادی جدید با آفریقا، برنامه‌های عملیاتی و تدبیرهای آموزش دیجیتالی در آن مکان کافی نیستند. گروه ۲۰ موفق نشد به جهانی‌شدن چهره‌ای جدید بدهد. بسیاری از انسان‌ها در سرتاسر جهان بر این باورند که اقتصاد جهانی نه رفاه همگانی بلکه منافع جمع کوچکی را مد نظر دارد. آنگلا مرکل در مراسم پایانی نشست گروه ۲۰ گفت اقدامات جامعه مدنی پیش از این نشست و تظاهرات صلح‌آمیز جایگاه خود را دارند و تاثیرگذار بوده‌اند. این تاثیر به چشم نمی‌آید. گروه ۲۰ در کار خود پیشرفتی نداشته و به مردم نزدیک‌تر نشده است. پیش از نشست سران آنگلا مرکل متهم می‌شد که در سال انتخابات پارلمانی آلمان مایل است تصویرهایی نمادین از یک بازیگر موفق عرصه بین‌المللی را از خود به نمایش بگذارد. تصویرهای نمادین هامبورگ چیز دیگری هستند.