تقویت رؤیای حیات در فضا با کشف هفت سیاره جدید شبیه به زمین
۱۳۹۵ اسفند ۵, پنجشنبه
رؤیای انسان برای یافتن سیارهای شبیه به زمین یک گام دیگر به واقعیت نزدیک شد. اخترشناسان موفق به کشف هفت سیاره شبیه به زمین شدهاند که همگی در حال چرخش به دور یک ستاره هستند.
تبلیغات
شش عدد از هفت سیاره کشف شده به گفته دانشمندان در یک منطقه حرارتی قرار دارند که در آن آب به صورت مایع جاری است.
این دانشمندان به سرپرستی میشل گیلون از دانشگاه لیژ واقع در بلژیک نتایج تحقیقات خود را در مقالهای در مجله تخصصی "نیچر" (Nature) منتشر کردهاند.
ستارهای که این سیارهها به دور آن میچرخند، ستاره کوتوله "تراپیست یک" (Trappist-1) است که تنها ۸ درصد از جرم خورشید را داراست. دمای این ستاره بسیار پایینتر از دمای خورشید است، اما با این حال به رغم فاصله اندکی که کرههای پیرامونی با آن دارند، دمای سطح این کرهها از اندازه مطلوبی برای ظهور حیات برخوردار است.
به گفته یکی از نویسندگان این مقاله احتمال میرود که میزان نوری که از این ستاره کوتوله به چشم میرسد در حدود ۲۰۰ برابر کمتر از خورشید باشد که "همانند پایان غروب روی کره زمین است".
با این همه "تراپیست یک" از ماه روشنتر است و میزان نور مادون قرمزی (فروسرخ) که از آن ساطع میشود، بالاست.
این منظومه کوچک تازه کشف شده ۴۰ سال نوری با زمین فاصله دارد. به گفته دانشمندان تا بدینجا، در جریان تلاشها برای یافت حیات در سیارات دیگر، این منظومه کوچک با توجه به شرایط فعلی احتمالا بهترین انتخاب است. اما تا کنون نشانهای از حیات در این منظومه کشف نشده است.
در حال حاضر دانشمندان تحقیقات خود را روی بررسی جو در این منظومه کوچک متمرکز کردهاند. بدین منظور آنها قصد دارند از اطلاعات تلسکوپ فضایی "جیمز وب" استفاده کنند که سال آینده به فضا پرتاب میشود.
تا کنون بیش از ۳۵۰۰ سیاره فراخورشیدی توسط ستارهشناسان به ثبت رسیده است. ستارهشناسان همچنین بیش از ۶۰۰ منظومه با دو یا چند سیاره را شناسایی کردهاند. در سال ۲۰۱۳ اخترفیزیکدانان اروپایی از کشف هفت سیاره خبر دادند که به دور ستاره KOI-351 در حال گردش هستند و ترتیبی شبیه به ترتیب سیارات منظومه شمسی دارند.
به گفته دانشمندان در چند میلیارد سال آینده زمانی که سوخت خورشید به پایان برسد و منظومه شمسی از میان برود، ستاره کوتوله "تراپیست یک" تازه ستارهای جوان محسوب خواهد شد.
سال ۲۰۱۶ در فضا چه گذشت
امسال یکی از پرهیجانترین سالهای تاریخ فضانوردی بود. عرض اندام کوچکترین سیاره منظومه شمسی، ماراتن فضانورد بریتانیایی و خودکشی یک فضاپیما تنها بخش کوچکی از رخدادهای کهکشان بیانتهایی بودند که در آن زندگی میکنیم.
عکس: picture alliance/dpa/ESA ATG-medialab
دیدهبانی در فضا
ماه فوریه ماهواره سنتینل− ۳ ای (Sentinel-3A) به فضا پرتاب شد. سنتینل در زبان انگلیسی به معنای "دیدهبان" است و این دقیقا همان وظیفهای است که این ماهواره بر عهده دارد؛ سنتینل تغییرات اقلیمی کره زمین را زیر نظر دارد و دادههای جمعآوریشده خود را به زمین مخابره میکند. این ماهواره تا کنون تصاویر بینظیری از فضا و سیارهای که ما انسانها روی آن زندگی میکنیم، به ثبت رسانده است.
عکس: Eumetsat
خودنمایی ماه؛ خورشیدگرفتگی کامل در آسیا
در روز ۹ مارس ماه برای مدتی روی خورشید سایه انداخته و یک خورشیدگرفتگی کامل را رقم زد که در بخشهایی از اندونزی و منطقه اقیانوس آرام قابل رؤیت بود. در سپتامبر ماه بار دیگر در برابر خورشید قد علم کرد، اما با این تفاوت که اینبار به دلیل مسافت زیاد ماه تا خورشید، سایه ماه کوچکتر از آنی بود که موجب خورشیدگرفتگی کامل شود. نتیجه این خودنمایی ماه یک خورشیدگرفتگی حلقوی بود که از زیبایی چیزی کم نداشت.
عکس: picture-alliance/dpa/Kyodo
ماراتن در فضا
ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) در سال ۲۰۱۶ پرخبر بود. در ماه آوریل تیم پیک، فضانورد بریتانیایی برای رویارویی با یک چالش ورزشی آستین بالا زد و برای نخستین بار در تاریخ فضانوردی همزمان با دهها هزار دونده در روی زمین در ماراتن لندن شرکت کرد. او موفق شد در سه ساعت و ۳۵ دقیقه ۴۲ کیلومتر بدود و نامش را به عنوان "سریعترین دونده ماراتن در فضا" در کتاب رکوردهای گینس ثبت کند.
عکس: picture alliance/dpa/H. Kaiser
عطارد کوچک در مقابل خورشید بزرگ
روز ۹ ماه مه عطارد، کوچکترین سیاره منظومه شمسی میان خورشید و سیاره زمین قرار گرفت و به این ترتیب یک خورشیدگرفتگی "مینیاتوری" و کوچک را رقم زد. این خورشیدگرفتگی هفت ساعت و نیم طول کشید. قرارگرفتن عطارد، زمین و خورشید روی یک محور پدیده نادری به شمار میرود که ۱۳ تا ۱۴ مرتبه در یک قرن رخ میدهد. گذر بعدی عطارد در سال ۲۰۲۹ خواهد بود.
مشتری از دید جونو
کاوشگر فضایی "جونو" روز ۴ ژوئیه در مدار مشتری، بزرگترین سیاره منظومه شمسی قرار گرفت. جونو از زمان آغاز مأموریتش نه تنها اطلاعات ارزشمند بلکه تصاویر زیبایی از این سیاره به زمین فرستاده است. جالب است بدانید که جونو به رغم فاصله زیادش تا خورشید، انرژی (برق) مورد نیازش برای انجام این مأموریت را از طریق صفحههای خورشیدی جذب میکند.
عکس: picture-alliance/newscom/NASA
تنها زن ساکن در فضا
کاتلین رابینز آمریکایی تابستان ۲۰۱۶ را در فضا سپری کرد. او در ماه ژوئیه به عنوان شصتمین فضانورد زن مأموریتش را در ایستگاه فضایی بینالمللی آغاز کرد. در سال ۲۰۱۶ او تنها فضانورد زن ساکن در فضا بود. سامانتا کریستوفورتی، فضانورد ایتالیایی دو سال پیش به عنوان نخستین زن فضانورد اهل ایتالیا در ایستگاه فضایی بینالمللی مستقر شد. در سال ۲۰۲۰ قرار است نخستین زن فضانورد از آلمان راهی این ایستگاه شود.
عکس: picture-alliance/TASS/M. Lystseva
پرتاب و فرود موفقیتآمیز
پس از چند شروع ناموفق سرانجام در ماه سپتامبر موشک "فالکون ۹" متعلق به شرکت فضایی اسپیس ایکس توانست نه تنها با موفقیت پرتاب شود، بلکه به سلامت نیز به روی زمین فرود آید. در ایستگاه فضایی بینالمللی مقدمات برای خوشامدگویی به فضاپیماهای خصوصی در حال آمادهسازی است. ماه اوت امسال فضانوردان این ایستگاه در مخصوصی را برای اتصال سفینههای خصوصی به این ایستگاه نصب کردند.
عکس: picture alliance/AP Photo/J. Raoux
پایان رزتا
در ماه سپتامبر علاقمندان به فضا چند قطره اشکی هم فروریختند؛ آن هم برای "خودکشی" فضاپیمای "رزتا". این فضاپیما که توسط کشورهای اروپایی ساخته شده بود در سال ۲۰۱۴ به اطراف سیاره مشتری پرتاب شد و توانست ربات کاوشگر "فیله" را روی دنبالهدار "چوری" فرود آورد. رزتا پس از انجام موفقیتآمیز مأموریتی که بر عهدهاش نهاده بودند، وادار به نابودی خود شد.
عکس: picture-alliance/dpa/DLR
برخورد با مریخ
دیدار ناموفق کاوشگر "شیاپارلی" با مریخ بدون شک یکی از لحظات فراموشنشدنی سال ۲۰۱۶ است. این کاوشگر در اصل میبایست روز ۱۹ اکتبر روی مریخ فرود میآمد اما به جای آن سقوط کرده و با سطح مریخ برخورد کرد. تصاویر بدست آمده نشان دادند که این کاوشگر پس از برخورد با مریخ دهانهای را تقریبا به عمق ۵۰ سانتیمتر در این سیاره به وجود آورده است. شیاپارلی به سازمان فضایی اروپا تعلق داشت.
عکس: picture alliance/dpa/ESA
گالیلئو، رقیبی برای جهتیابها
سامانه ماهوارهای ناوبری "گالیلئو" روز ۱۵ دسامبر آغاز به کار کرد. این سامانه که محصول مشترک اتحادیه اروپا و سازمان فضایی اروپاست، از جمله در امر مکانیابی و جهتیابی فعالیت خواهد داشت. این سرویس گالیلئو در دسترس عموم قرار خواهد داشت. گالیلئو همچنین یک سرویس کدگذاری شده در اختیار نهادهای دولتی اروپا میگذارد که در مواقع حساس نظیر وقوع حملات تروریستی به کار گرفته خواهد شد.