رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران روز دوشنبه سوم بهمن (۲۳ ژانویه) از تلاش کشورش برای منصرف کردن چین از خرید نفت از ایران خبر داد. او به شبکه خبری بلومبرگ گفت: «چین مقصد اصلی صادرات غیرقانونی ایران است.»

بنا بر گزارش بلومبرگ محموله‌های صادراتی نفت خام و فرآورده‌های پالایش شده ایران در ماه‌های اخیر افزایش یافته و به نظر می‌رسد مقصد عمده این محموله‌ها، چین به عنوان بزرگترین واردکننده انرژی جهان است. این صادرات ظاهرا با وساطت مالزی انجام می‌شود.

به گفته شرکت ورتکسا که اطلاعات کشتیرانی را تحلیل می‌کند، صادرات ایران از راه خلیج فارس در ماه گذشته به حدود ۱،۴ میلیون بشکه در روز رسیده که بالاترین میزان در چهار سال اخیر است. درآمدهای حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی در لایحه بودجه سال آینده ۶۰۳ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده که بر مبنای همین میزان و به بهای هر بشکه ۸۵ دلار است. 

پس از حمله روسیه به اوکراین در سال گذشته میلادی، قیمت نفت برنت به تقریبا ۱۳۰ دلار برای هر بشکه افزایش یافت که باعث افزایش شدید قیمت بنزین در آمریکا شد. بهای نفت برنت اکنون به ۸۸ دلار کاهش یافته است، اما بسیاری از تحلیلگران، از جمله گروه گلدمن ساکس و مورگان استنلی، پیش‌بینی می‌کنند که در اواخر امسال دوباره به بالای ۱۰۰ دلار صعود کند.

بیشتر بخوانید:بهای نفت

رابرت مالی گفته است که واشنگتن از افزایش صادرات نفت ایران خشنود نیست و در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا می‌تواندتحریم‌های خود را به‌طور کامل اجرا کند، گفت: «خیر اما ایالات متحده هر اقدامی که لازم باشد انجام می‌دهد تا از صادرات نفت ایران و از خریداری آن توسط دیگر کشورها جلوگیری کند.»

تایید شکست مذاکرات برجام

او همچنین اظهارات دیگر مقامات آمریکایی را تکرار کرد که مذاکرات با ایران برای احیای توافق هسته ای تا حد زیادی شکست خورده است. مالی تاکید کرد که ایالات متحده در حال حاضر نه بر مذاکرات هسته‌ای که بر جلوگیری از اعمال خشونت علیه معترضان در داخل و جلوگیری از حمایت این کشور از عملیات روسیه در اوکراین متمرکز است.

اظهارات آقای مالی ساعاتی پس از آن صورت گرفت که وزارت دارایی آمریکا تحریم‌های جدیدی را علیه ۱۰ فرد و سازمان نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد. پیش از آن بریتانیا و اتحادیه اروپا همتحریم های تازه‌ای علیه افراد و نهادهای نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران وضع کرد‌ه بودند.

این تحریم ها در ارتباط با نقض حقوق بشر در ایران است. مالی به بلومبرگ گفت، کشورش هیچ یک از تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران در زمینه نفت و گاز را کاهش نداده‌است.

دولت ایران متکی به درآمدهای نفتی است و پس از خروج آمریکا از توافق برجام، درآمدهای نفتی ایران از ۱۰۰ میلیارد در سال به ۸ میلیارد دلار سقوط کرد. دولت ابراهیم رئیسی همواره اعلام کرده که توانسته‌  است فروش نفت را به پیش از دوره تحریم نفت و گاز برساند. خبرگزاری رویترز نیز به تازگی به نقل از بعضی از شرکت‌های بین‌المللی ناظر بر انتقال نفت گزارش داده بود که با وجود تحریم‌های آمریکا صادرات نفت ایران در دو ماه آخر سال گذشته میلادی (۲۰۲۲) افزایش یافته است.

از آنجایی که دولت آمار فروش نفت را با هدف پنهان نگهداشتن "راه‌های دور زدن تحریم‌ها" اعلام نمی‌کند، بررسی گزارش‌های دولتی ممکن نیست و اتکای اصلی ناظران به جای آمار رسمی، بر تخمین است.

تبعیت چین، امارات و عراق از تحریم‌های آمریکا

مهراد عماد، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران به ایلنا گفته است که علاوه بر کشورهای اروپایی، «دامنه تحریم‌ها به کشورهای دوست ما از جمله چین، امارات و عراق هم کشیده شده است و آنها نیز از تحریم‌ها آمریکایی حمایت و تبعیت می‌کنند.»

به گفته او این کشورها ارتباط خود را با ایران از نظر تجاری محدود کرده‌ و بسیاری از شرکت‌ها به شکل مستقیم با ایران ارتباط ندارند، بلکه با واسطه کار می‌کنند.

دولت رئیسی با کسر بودجه شدید روبروست. ارزش پول ملی دائما در حال سقوط است و دولت بارها تلاش کرده است که برای مبادلات خود ارزهای دیگر، مثلا روبل روسیه را جایگزین دلار کند.

آیا ایران چنین امکانی دارد؟ مهراد عماد می‌گوید: «سالهاست که برای حذف دلار در اقتصاد ایران تلاش می‌کنند و در عمل نیز ثبت سفارش‌، واردات و صادرات با دلار صورت نمی‌گیرد و نقل و انتقال‌ها با ارزهای دیگر انجام می‌پذیرد اما این تصور که بخواهیم دلار را از اقتصاد حذف کنیم کاری نشدنی است چراکه جزو قوی‌ترین ارزهای دنیاست.»