تلاش اتحادیه اروپا برای توقف موج گسترده مهاجرت از افغانستان
۱۴۰۰ شهریور ۸, دوشنبه
کشورهای عضو اتحادیه اروپا قصد دارند جریان "کنترل نشده" گروههای پرشمار مهاجران از افغانستان را کنترل کنند. وزیران کشور اتحادیه قرار است در یک نشست فوقالعاده در این باره رایزنی و در مورد تدابیر لازم تصمیمگیری کنند.
تبلیغات
کشورهای عضو اتحادیه اروپا مصمم هستند جلوی "مهاجرت کنترلنشده" از افغانستان پس از تسلط اسلامگرایان افراطی طالبان بر کابل را بگیرند.
به گزارش رویترز این بخشی از پیشنویس بیانیه مشترکی است که قرار است وزیران کشور اعضای اتحادیه در نشست فوقالعاده روز سهشنبه، نهم شهریور ماه (۳۱ اوت) صادر کنند.
اعضای اتحادیه اروپا تمایل دارند به هر طریقی جلوی تکرار ورود انبوه مهاجران و پناهجویان به کشورهای اروپایی در سال ۲۰۱۵ را بگیرند.
شش سال پیش کشورهای عضو اتحادیه اروپا بدون آمادگی قبلی با موج گستردهای از پناهجویان روبرو شدند که به بحران و تنش در کشورهایی مانند یونان و ایتالیا منجر شد و یکی از پیامدهای آن افزایش قدرت گروههای راستگرای افراطی بود.
طالبان و موج گسترده مهاجرت
از دو هفته پیش که اسلامگرایان افراطی طالبان بسیار سریعتر از پیشبینیها و به طرز غافلگیرکنندهای کنترل کابل را در دست گرفتند، دهها هزار شهروند افغانستان کشور را ترک کردهاند و دهها هزار نفر دیگر در صدد ترک آن هستند.
وزیران کشور اعضای اتحادیه اروپا در بیانیهای که رویترز به نسخهای از پیشنویس آن دستیافته تاکید میکنند که بر اساس درسهای قبلی مصمم هستند به طور مشترک تدابیری اتخاذ کنند تا تجربه جریان گسترده مهاجرت غیرقانونی و کنترلنشده تکرار نشود.
یکی از راهکارهای کلیدی و تدبیرهای اصلی اتحادیه اروپا برای جلوگیری از تکرار تجربه سال ۲۰۱۵ این است که نسبت به تحولات اخیر "واکنشی هماهنگ و قاعدهمند" داشته باشند.
نیم میلیون مهاجر افغان تا پایان سال
تلاش کشورهای اروپایی برای اتخاذ یک تدبیر مشترک و هماهنگ بیارتباط با تازهترین گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان نیست که برآورد کرده، شمار افغانهایی که کشور خود را ترک میکنند تا پایان سال جاری میلادی میتواند به ۵۰۰ هزار نفر برسد.
پس از تسلط طالبان بر کابل، آمریکا و متحدانش دهها هزار نفر از شهروندان، نیروهای نظامی و دیپلماتیک و همکاران محلی خود را از افغانستان خارج کردند.
مطابق توافق آمریکا و طالبان خروج نظامیان خارجی از افغانستان باید تا ۳۱ اوت انجام شده باشد.
بر همین اساس در روزهای گذشته تلاش کشورهای غربی بر خارج کردن نظامیان باقیمانده خود از افغانستان متمرکز بود و کشورهایی نظیر آلمان و بریتانیا همه نظامیان خود را خارج کردند.
هنوز دهها هزار همکار محلی نیروهای خارجی و بستگانشان در افغانستان ماندهاند و با تسلط اسلامگرایان افراطی بر این کشور سرنوشت و آینده آنها و بقیه شهروندان مبهم و تاریک است.
کیساریای عالی امور پناهندگان روز دوشنبه اعلام کرد، برای ۳۹ میلیون نفر جمعیت افغانستان یک بحران گسترده تازه آغاز شده و خواستار همبستگی و حمایت از آنها شد.
فیلیپ گراندی، کمیسیر عالی پناهندگان سازمان ملل درخواست کرد کشورهای بیشتری مرزهای خود را به روی پناهجویان افغان باز بگذارند و در کنار ایران و پاکستان که ۲ میلیون و ۲۰۰ پناهجو را اسکان دادهاند، مسئولیت بیشتری بر عهده بگیرند.
پیچیدگی ارسال کمک به افغانستان
رویترز به نقل از یک مقام ارشد اروپایی میگوید در نشست اضطراری روز سهشنبه ۳۱ اوت (۹ شهریور) بر وعده اتحادیه اروپا برای اختصاص کمکهای انساندوستانه بیشتر به افغانستان و کشورهای همسایه آن تاکید خواهد شد، ضمن این که اهدای این کمکها پس از قدرت گرفتن طالبان بسیار پیچیده شده است.
در پیشنویس بیانیه نشست روز سهشنبه تصریح شده که اتحادیه اروپا باید کمک به کشورهای همسایه افغانستان را افزایش دهد تا مهاجران پیش از هر چیز در همان منطقه از پشتیبانیهای لازم برخوردار شوند.
در بحران پناهجویی سال ۲۰۱۵ ترکیه در ازای دریافت کمکهای مالی قابل ملاحظه از اتحادیه اروپا مانع عبور میلیونها پناهجو سوری از خاک خود برای رسیدن به کشورهای اروپایی شد.
با این همه آنکارا در مورد پناهجویان افغان آمادگی کمتری برای همکاری از خود نشان میدهد؛ ترکیه به خاطر پاندمی کرونا و بحران اقتصادی نگران وضعیت اجتماعی و امنیتی خود است و آماده پذیرش تعداد زیادی از پناهجویان افغان نیست.
در همین حال مقامهای ارشد شماری از کشورهای اروپایی و آسیای مرکزی روز دوشنبه در یک کنفرانس ویدئویی به رایزنی درباره اوضاع افغانستان و تمهیدات مشخص برای پشتیبانی از مهاجران و پناهجویان افغان پرداختند.
در این کنفرانس نمایندگانی از اتریش، آلمان، یونان، دانمارک، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان شرکت کردند. کمیسر امور داخلی اتحادیه اروپا هم به این کنفرانس دعوت شده بود اما به دلیل تداخل قرارها موفق به شرکت در آن نشد.
یکی از اهداف این کنفرانس آشنایی با وضعیت افغانستان از منظر همسایگان شمالی آن عنوان شده است. الکساندر شالنبرگ، وزیر خارجه اتریش از سازمان ملل خواسته هر چه سریعتر کنفرانسی با شرکت کشورهای اهداءکننده کمک مالی به افغانستان سازماندهی کند تا منابع لازم برای پشتیبانی از مهاجران فراهم شود.
روایتی تصویری از پناهجویان افغان در مرزهای ایران و ترکیه
درحالی که نگاه جهان به خروج همکاران محلی نیروهای ائتلاف از فرودگاه کابل معطوف است، فشار بر مرزهای ایران و ترکیه برای خروج افزایش مییابد. مقام ناتو از همسایگان افغانستان خواست مرزها را باز کنند.
عکس: ISNA
پناهجویان افغان در مرز ایران
با آغاز فروپاشی دولت مرکزی در افغانستان بسیاری از شهروندان افغان این کشور را به مقاصد مختلف ترک کردند. آنانی که گذرنامه، ویزا و امکانات مالی داشتند از طریق مرزهای هوایی خارج شده و بسیاری به مشهد رفتند. گروهی نیز تلاش کردند به صورت غیر قانونی وارد خاک ایران شوند که توسط نیروهای مرزی متوقف شدند.
عکس: ISNA
فرار ارتشیان به سوی ایران
با پیشروی طالبان، ارتش افغانستان بدون مقاومت تسلیم شد. شماری از نظامیان افغان از طریق مرز میلک وارد ایران شدند. در نتیجه نشستی که مسئولان جمهوری اسلامی ایران با طالبان برگزار کردند، این افراد به افغانستان بازگشت داده شدند. از سرنوشت این افراد اطلاعی در دست نیست، معلوم نیست آیا این نظامیان به صفوف طالبان پیوستهاند یا به زندگی "عادی" خود بازگشتهاند؟
عکس: FARS
بازگرداندن هزاران پناهجو
به گزارش خبرگزاریهای ایران پناهجویان افغان بعد از ورود به خاک ایران توسط هنگ مرزی ایران در پاسگاه ملاشریف جمع آوری میشوند و بعد از یک "پذیرایی مختصر" توسط نیروهای هلال احمر، به فاصله ۲۴ ساعت توسط نیروهای انتظامی ایران از طریق مرز میلک دوباره به افغانستان برگردانده میشوند.
عکس: ISNA
"موجی در راه نیست"، "اردوگاه هم فراهم نشده"
اخیرا مهدی محمودی، مدیرکل امور اتباع وزارت کشور یک بار دیگر تاکید کرد که ایران برای پذیرش مهاجران و آوارگان جدید اردوگاه فراهم نکرده است. به گفته او اصولا به نظر نمیرسد که فضای افغانستان طوری باشد که موج آوارگی و مهاجران جدید به سمت ایران حرکت کنند بنابراین نیازی به تمهیدات در اینباره وجود ندارد.
عکس: ISNA
وقتی پنجره کابل بسته شود
شبهنظامیان طالبان بر شدت برخورد با شهروندان خواستار مهاجرت در اطراف فرودگاه کابل افزودهاند و تاکید میکنند که عملیات تخلیه نیروهای خارجی و همکاران محلی آنها باید طبق توافق با آمریکا در روز سهشنبه ۳۱ اوت خاتمه یابد. ناظران معتقدند با بسته شدن فرودگاه کابل فشار برای خروج در مزهای زمینی افزایش خواهد یافت.
عکس: ISNA
"همسایگان مرزها را باز کنند"
یک مقام ارشد ناتو که در افغانستان مستقر است روز چهارشنبه ۲۵ اوت (۳ شهریور) در گفتگو باخبرگزاری رویترز ازهمسایگان افغانستان خواست مرزها را باز کنند. او گفت: «ایران، پاکستان و تاجیکستان باید اجازه ورود افراد بیشتری را از طریق مرز زمینی یا هوایی بدهند.»
عکس: ISNA
پناهجویان افغان در مرز ترکیه
ترکیه از ماهها پیش با سرعت بخشیدن به احداث دیوار مرزی به رویدادهای افغانستان واکنش نشان داد. با این حال این کشور نیز در مرزهای شرقی خود شاهد ورود روزافزون پناهجویان افغان است.
عکس: Necmettin Karaca/picture alliance/AA
افزایش گشتهای مرزی
مرزبانی ترکیه در روزهای اخیر گشتهای هوایی و زمینی خود را در مرزهای مشترک با ایران افزایش داده است. مقامهای ترک گفتهاند که حدود ۱۸۲ هزار مهاجر ثبت شده افغان و حدود ۱۲۰ هزار مهاجر ثبت نشده این کشور در ترکیه به سر میبرند.
عکس: Ali Ihsan Ozturk/Demiroren Visual Media/abaca/picture alliance
رسیدن موج مهاجران به ترکیه در هفتههای آتی؟
مرزبانی ترکیه برای کنترل مرزها برجهای نظارتی ایجاد کرده و از پهپادها و دوربینهای مخصوص شب استفاده میکند. مقامهای ترکیه گفتهاند که بعد از پیروزی طالبان شاهد افزایش مهاجرت افغانها نبودهاند، اما بعد از بسته شدن امکان خروج از فرودگاه کابل، رسیدن مهاجران تازه به ترکیه به دلیل دوری این کشور از افغانستان هفتهها وقت خواهد گرفت.
عکس: Ozkan Bilgin/picture alliance/AA
بازگشت به ایران
پلیس در شهر مرزی وان ۲۵ مهاجر را که اکثرشان افغان بودند، در یک ساختمان متروکه گرفتار کرد. آنها گفتهاند که بعد از روزها پیادهروی خود را به ترکیه رساندهاند. مقامات ترک گفتهاند افرادی که در امتداد مرز بازداشت شوند به سمت ایرانی مرز فرستاده خواهند شد.
عکس: Emrah Gurel/picture alliance/AP
بررسی امنیتی
آنهایی که به دست پلیس میافتند برای بررسی امنیتی، انگشتنگاری و عکسبرداری به یک مرکز منتقل میشوند. یکی از این مهاجران در این مرکز گفته است. «یک ماه پیش خانهاش را در کابل ترک کرد و ترس داشت که به دلیل کار کردن با آمریکاییها و ترکها به عنوان راننده، مورد انتقامجویی طالبان قرار بگیرد.
عکس: Emrah Gurel/picture alliance/AP
توقف بازگشت به افغانستان
پناهجویان افغان بعداً به مرکز بازگشت در شهر وان در شرق ترکیه منتقل میشوند و میتوانند پیش از این که به کشورشان بازگشت داده شوند تا ۱۲ ماه در آنجا بمانند. فعلاً بازگشت دادن این پناهجویان به افغانستان متوقف شده است و حدود ۷۵۰۰ تن در این مراکز نگهداری میشوند.
عکس: Emrah Gurel/picture alliance/AP
آنها که نیاز به محافظت دارند
رمضان سچیلمیش، معاون اداره مهاجرت ترکیه گفته که این نهاد تلاش میکند، آنانی را که نیازمند محافظت در برابر تهدیدات طالبان هستند شناسایی کرده و به کشور سومی منتقل کند. او افزود: «آنانی که نیاز به محافظت دارند از آنهایی که به دلیل اقتصادی به کشور ما آمدهاند، باید جدا شوند. ما نمیتوانیم همه را فقط به این خاطر که تابعیت افغانستان را دارند به صورت خودکار اخراج کنیم.»
عکس: Emrah Gurel/picture alliance/AP
آرزوی یک فرماندار
در میان پناهجویانی که خود را به ترکیه میرسانند، بیش از پیش زنان و کودکان نیز دیده میشوند. ایران و ترکیه تنها کشورهایی نیستند که مانع از ورود پناهجویان افغان میشوند. یونان نیز حصار مرزی ۴۰ کیلومتری و نصب سیستمهای نظارتی را تکمیل کرده تا مانع از ورود پناهجویان به اروپا شود. مهمت امین بیلمز، فرماندار استان مرزی وان میگوید: «بزرگترین آرزوی ما این است که موج مهاجرت افغانها به وجود نیاید.»